Betimleme Türleri Çeşitleri

Sanatsal Betimleme:

1İzlenim kazandırmak amacıyla yazılır

2Değişik duyulara seslenen özel ayrıntılar üzerinde durulur

3Ayrıntılar sübjektif olarak verilir

4Amaç sanat yapmaktır

Örnek metinler:s91-92”İnce Memed” ve “Çarşı”

Açıklayıcı Betimleme:

1Bilgi vermek amacıyla yazılır

2Genel ayrıntılar üzerinde durulur

3 Ayrıntılar objektif (olduğu gibi)olarak verilir

4Amaç sanat yapmak için değil, bir konu hakkında bilgi vermektir

5 Değişik duyulara seslenen özel ayrıntılar üzerinde durulmaz

6Betimlenecek varlığa kişisel duygu ve düşünceler katılmaz

Betimleme Nedir

betimleme: bir ortamı, olayı, varlığı, imgeyi ve kavramı özel niteliklerini canlandıracak biçimde yazı ya da sözle anlatma

Betimleme (tasvir Etme)

Betimleme, varlıkları en belirgin özellikleriyle tanıtma, göz önünde canlandırma işidir Başka bir deyişle, ”varlıkların, sözcüklerle resmini yapmaktır” tır

Kişi, çevresindeki maddi varlıklardan (ev, hayvan, insan, kitap, orman…) ayrı düşünülemez; yani maddi varlıklardan soyutlanamaz Bizi kuşatan, ilişkide olduğumuz varlıklar, üzerimizde türlü izlenimle bırakırlarBu izlenimleri, başkalarına da duyurmak, anlatmak isteriz, beğendiğimiz bir öğretmenimizi, gördüğümüz bir köyü, yeni bir aracı… çevremizdekilere tanıtmak; gereksinimi duyarız İşte, türlü varlıklara özgü izlenimlerimizi çevremizdekilere anlatabilmek için ”betimlemeden” yararlanırız Betimleme; hem konuşmada, hem de yazmada başvurduğumuz bir anlatım biçimidir ”Açıklama”, ”öyküleme” gibi ”betimleme” nin de günlük yaşamımızdaki yeri büyüktür

Betimleme, bir konuşmadaki ya da yazıdaki olayların yerini, kişilerini; olayla ilgili hayvanları, eşyaları, görünümleri… tanıtmak, göz önüne sermek; anlatımı kuruluktan, tekdüzelikten (monotonluktan) kurtarıp canlı, etkili kılmak için başvurulması zorunlu bir anlatım biçimidir Bu işleviyle betilemeden, konuşmada da, yazmada da sık sık yararlanırız Aşağıdaki parçaya bu açıdan bakalım

”Derken kız büyüyüp serpilmiş Aklı başında bir ergen oluvermiş Bele dek saçlar, elâ gözler, yavru balaban bakışlarAğzı oğul balı, yanakjları al kiraz Dudakları lokum, boyu selvi Sanırsın bir peri Yüzü güleç, dili tatlı, iyiliklerin meleği Ama çekememişler komşu kızlar bunu, başlamışlar eğlenmeye, ”oduncunun kızı, işçi kızı” demeye… Asaletin ölçüsüymüş zenginlik o devirlerde”

Betimlemede Gözlemin Önemi

Başarılı betimleme yapabilmek için varlıklara bakmak yani gözlem yapmak gerekir Gözlem; görme, işitme, koklama, dokunma, tatma organlarımızla sağladığımız duyumların tümüdür Duyu organlarımız aracılığıyla varlıkları incelemek, onların, benzerlerinden ayrılan yanlarını seçmek, betimlemenin ilk koşuludur Özdeş varlıkların birbirlerine benzeyen yanları bulunduğu gibi, ayrılan yanları da vardır Sözgelimi, bütün okulların yapısı, bahçesi, derslikleri, öğrencileri, öğretmenleri, hizmetlileri… vardır Ama, hiçbirininki diğerlerine benzemez Bu nedenle, tüm kaygımız, betimleyeceğimiz varlıkların kendilerine özgü, göz alıcı, ilginç yanlarını bulup ortaya çıkarmak olmalıdır