Temel Kemik Kaması Kemik Sfenoid

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-21-2012

1) Yuvarlak kanal; İçinden üst çene siniri geçen bu kısa kanal fissura orbitalis cerebralis'in

yan ucunun hemen arkasındadır

2) Oval delik; Ötekinin bir santim kadar arkasında ve biraz dışyamnda olan bu delik dikey bir durumda olup içinden alt çene siniri ve arteria meningica accessoria geçer

3) Küçük yuvarlak delik (Foramen spinae); Oval deliğin 2-3 santim arkasında ve dışyamnda olup içinden arteria meningica media geçer

Her zaman görünen bu üç delikten başka arasıra rastlanan iki delik daha vardır:

1) Oval deliğin önünde ve içyanında bulunan Vesalius deliği

2) Arnauld kanalı olup oval deliğin içyamnda ve arkasındadır

Bunların birisinden anastomotik bir ven, ikincisinden küçük bir sinir geçer

Kafadışı yüzü; biri öne ve içe bakan dörtgen biçiminde; öbürü öne ve yukarıdan aşağıya ve arkadan öne, doğrultuda dışyana ve öne bakan; sonra önden arkaya doğrultuda ve aşağıya bakan iki ayrı yüz gösterir

Bu yüzlerden birincisi facies orbitalis alae magnae olup orbitanın dışyan duvarının meydana gelmesine yardım eder

Bu dörtgen, biçimindeki yüzün alt kenarı processus pterygoideus'la beraber bu çıkıntı ile yüz arasında sınır olan alt kenarı, fissura orbitalis sphenoma-xillarisin üst kenarını yapar

Bu yüzün üst kenarı frontalin facies orbitalis'inin arka kenarı ön kenarı, elmacık kemiğinin facies orbitalis'i-nin arka kenarları ile eklemleşir; arka kenarı ise fissura orbitalis cerebralis'in alt kenarını yapar

Uzunluğuna olan ikinci yüz crista infratemperalis denilen enine bir ibikle ikiye ayrılır; üst bölümü fossa temperalls'i yapmaya yardım eder; alt bölüm fossa infratemporalisin tavanını yapan facies infratemporalistir

Kenarlar; Büyük kanadın biri iç biri dış yanda olan iki kenarı vardır:

İ ç y a n k e n a r ı na önden arkaya doğru bakarsak; önce bu kenarın fissurc orbitalis cerebralis'in alt kenarını yaptığını sonra sfencid cismi ile birleştiğini daha sonra yana ve arkaya doğru yönelerek orada iskelette foramen lacerum'un dışyan kenarını yaptığını ve sonra temporalin pyramis'i ile birleştiği görülür

Bu kenarın sonuncu parçasında önden arkaya ve dıştan içe doğru görülen oluk Eustacfıi borusuna uyar

Dışyan kenar; yukarıya ve arkaya bakan bir ayça şeklinde olup temporalrı skuaması ile birleşir

Büyük kanadın dışyan ve içyan kenarlarının önde birleşmesinden meydana gelen sivrilik angulus parietalis adı alarak iskelette parietalle temporal araşma girer; bu iki kenarın arkada birleşmesinden meydana gelen sivrilik spina ossis sphenoides adı alarak temporalin piramis parçası ile skuama parçası arasına girer

Kanatsı çıkıntı; Sfenoid cisminin alt ve yanlarından başlayan ve üst yanda büyük kanatlarla birleşik olan bu çıkıntının iki kökü olup her iki kök üzerinde birer kanal vardır; Kanatsı çıkıntıyı cisme birleştiren kök üzerinde canalis pterygoideus Vidii, onu büyük kanada birleştiren kök üzerinde canalis rotundus

Kanatsı çıkıntının bu iki kökünün ön yüzü, iskelette fossa pterygo-palatina'mn arka duvarını yapar kî üzerinde demin söylediğimiz iki kanalın ön delikleri görülür

Pterygoîd çıkıntı köklerin altında iki l----- gösterir: içyan ve dışyan l-----

Dışyan l----- daha incedir

Bu iki kanat, yukarıda, ön kenarları birbirleriyle birleşerek açıklığı arkaya bakan bir çukur, fossa pterygoidea'yı yaparlar

Yarı alt bölümlerinde her iki kanat birbirlerinden uzaklaşarak meydana getirdikleri çentik incisura pterygoidea adı alır ki iskelette damak kemiğinin processus piramidalis'i bu açıyı kapatacaktır

Kanatsı çıkıntının ön yüzü iskelette fossa pterygo-palatina'nın arka duvarını yapmaya yardım eder

İç y a n yüzü; Bu yüzün büyük bir kısmının, iskelette burun boşluklarının dışyan duvarının en arka bölümünü yaptığı gibi alt ve ön bölümü de damakkemiğinin dikey l-----sının arka kenarı ile birleşir

Bu yüzün üst nihayetinden doğan ve içyana kemiğin cisminin alt yüzüne doğru ilerleyen çıkıntı processus vaginalis adı alır ki serbest bir halde sonlanan bu l-----nın ucu ile kemik cisminin alt yüzü arasında, meydana gelen derince oluk, bazan bir kanal haline geçebilir (canalis basi pharyngicys)

Processus vaginalis'in alt yüzünde bazan kanal haline geçen bir oluk yardır ki buna da canalis pharyngicus adı verilir

Dışyan yüz; Bu yüz iskelette fossa infratemporalis'm içyan duvarını yapmaya yardım eder

Arka yüz; Fossa pterygoidea'nın bulunduğu bu yüzün en üst ve içyanında kayık biçiminde ve vakandan aşağı uzunlukta bulunan çukurcuğa fossa scafoides denir

Pterygoid çukuru yanlarda pterygoîd l-----larının arka kenarları ile sınırlıdır

L----- medialis'in arka kenar üzerinde ve yukarıda görülen çentik Eustachi borusuna uyar

Bu kenarın alt ucunda da konkavlığı yukarıya bakan çengel biçiminde eğrilmiş bir sivrilik vardır ki buna lıamulus pterigoideus adı verilir

Dış l-----nın arka kenarının orta kısmının üzerinde görünen diken şeklindeki sivrilik Civinini dikeni adı alır

3) İkincisinin yanlarına asılı iki yan kitle

1

Dikey l-----; Kalbursu l----- ile eşit olmayan iki parçaya, yukarısındaki bölümü kafa boşluğuna doğru çıkıntı yapmış olup horoz ibiği anlamına crista galli adı alır; öbür bölümü iskelette burun boşluklarının iç duvarının bir parçasını yapar ki asıl buna l----- medlana, veya lamına perpendicularis denir

Crista galli, üçgen biçiminde olup tepesi künttür; tabanı kalbursu l----- ile birleeşir, yan yüzleri yanlara doğru konveksdir; ön ve arka kenarları yukarıdan aşağı doğru eğiktir

L----- medlana, ince dörtgen biçiminde olup yan yüzlerinde piyesde içinden damar ve sinirlerin geçtiği olukçuklar vardır

Ön üst kenar iskelette, yukarıda fronîalin spina nasalis'i ile aşağıda burun kemikle-riyle birledir

Ön aît kenarı burun kıkırdaklarından cartilago septodor-salis'in bölme (septal) parçası ile; arka kenarı yukarıda crista spenoidea ile aşağıda vomerle; üst kenarı da etmoidin yatay parçası ile birleşir

10-21-2012	#2
Prof. Dr. Sinsi	Temel Kemik Kaması Kemik Sfenoid 1) Yuvarlak kanal; İçinden üst çene siniri geçen bu kısa kanal fissura orbitalis cerebralis'in yan ucunun hemen arkasındadır 2) Oval delik; Ötekinin bir santim kadar arkasında ve biraz dışyamnda olan bu delik dikey bir durumda olup içinden alt çene siniri ve arteria meningica accessoria geçer 3) Küçük yuvarlak delik (Foramen spinae); Oval deliğin 2-3 santim arkasında ve dışyamnda olup içinden arteria meningica media geçer Her zaman görünen bu üç delikten başka arasıra rastlanan iki delik daha vardır: 1) Oval deliğin önünde ve içyanında bulunan Vesalius deliği 2) Arnauld kanalı olup oval deliğin içyamnda ve arkasındadır Bunların birisinden anastomotik bir ven, ikincisinden küçük bir sinir geçer Kafadışı yüzü; biri öne ve içe bakan dörtgen biçiminde; öbürü öne ve yukarıdan aşağıya ve arkadan öne, doğrultuda dışyana ve öne bakan; sonra önden arkaya doğrultuda ve aşağıya bakan iki ayrı yüz gösterir Bu yüzlerden birincisi facies orbitalis alae magnae olup orbitanın dışyan duvarının meydana gelmesine yardım eder Bu dörtgen, biçimindeki yüzün alt kenarı processus pterygoideus'la beraber bu çıkıntı ile yüz arasında sınır olan alt kenarı, fissura orbitalis sphenoma-xillarisin üst kenarını yapar Bu yüzün üst kenarı frontalin facies orbitalis'inin arka kenarı ön kenarı, elmacık kemiğinin facies orbitalis'i-nin arka kenarları ile eklemleşir; arka kenarı ise fissura orbitalis cerebralis'in alt kenarını yapar Uzunluğuna olan ikinci yüz crista infratemperalis denilen enine bir ibikle ikiye ayrılır; üst bölümü fossa temperalls'i yapmaya yardım eder; alt bölüm fossa infratemporalisin tavanını yapan facies infratemporalistir Kenarlar; Büyük kanadın biri iç biri dış yanda olan iki kenarı vardır: İ ç y a n k e n a r ı na önden arkaya doğru bakarsak; önce bu kenarın fissurc orbitalis cerebralis'in alt kenarını yaptığını sonra sfencid cismi ile birleştiğini daha sonra yana ve arkaya doğru yönelerek orada iskelette foramen lacerum'un dışyan kenarını yaptığını ve sonra temporalin pyramis'i ile birleştiği görülür Bu kenarın sonuncu parçasında önden arkaya ve dıştan içe doğru görülen oluk Eustacfıi borusuna uyar Dışyan kenar; yukarıya ve arkaya bakan bir ayça şeklinde olup temporalrı skuaması ile birleşir Büyük kanadın dışyan ve içyan kenarlarının önde birleşmesinden meydana gelen sivrilik angulus parietalis adı alarak iskelette parietalle temporal araşma girer; bu iki kenarın arkada birleşmesinden meydana gelen sivrilik spina ossis sphenoides adı alarak temporalin piramis parçası ile skuama parçası arasına girer Kanatsı çıkıntı; Sfenoid cisminin alt ve yanlarından başlayan ve üst yanda büyük kanatlarla birleşik olan bu çıkıntının iki kökü olup her iki kök üzerinde birer kanal vardır; Kanatsı çıkıntıyı cisme birleştiren kök üzerinde canalis pterygoideus Vidii, onu büyük kanada birleştiren kök üzerinde canalis rotundus Kanatsı çıkıntının bu iki kökünün ön yüzü, iskelette fossa pterygo-palatina'mn arka duvarını yapar kî üzerinde demin söylediğimiz iki kanalın ön delikleri görülür Pterygoîd çıkıntı köklerin altında iki l----- gösterir: içyan ve dışyan l----- Dışyan l----- daha incedir Bu iki kanat, yukarıda, ön kenarları birbirleriyle birleşerek açıklığı arkaya bakan bir çukur, fossa pterygoidea'yı yaparlar Yarı alt bölümlerinde her iki kanat birbirlerinden uzaklaşarak meydana getirdikleri çentik incisura pterygoidea adı alır ki iskelette damak kemiğinin processus piramidalis'i bu açıyı kapatacaktır Kanatsı çıkıntının ön yüzü iskelette fossa pterygo-palatina'nın arka duvarını yapmaya yardım eder İç y a n yüzü; Bu yüzün büyük bir kısmının, iskelette burun boşluklarının dışyan duvarının en arka bölümünü yaptığı gibi alt ve ön bölümü de damakkemiğinin dikey l-----sının arka kenarı ile birleşir Bu yüzün üst nihayetinden doğan ve içyana kemiğin cisminin alt yüzüne doğru ilerleyen çıkıntı processus vaginalis adı alır ki serbest bir halde sonlanan bu l-----nın ucu ile kemik cisminin alt yüzü arasında, meydana gelen derince oluk, bazan bir kanal haline geçebilir (canalis basi pharyngicys) Processus vaginalis'in alt yüzünde bazan kanal haline geçen bir oluk yardır ki buna da canalis pharyngicus adı verilir Dışyan yüz; Bu yüz iskelette fossa infratemporalis'm içyan duvarını yapmaya yardım eder Arka yüz; Fossa pterygoidea'nın bulunduğu bu yüzün en üst ve içyanında kayık biçiminde ve vakandan aşağı uzunlukta bulunan çukurcuğa fossa scafoides denir Pterygoid çukuru yanlarda pterygoîd l-----larının arka kenarları ile sınırlıdır L----- medialis'in arka kenar üzerinde ve yukarıda görülen çentik Eustachi borusuna uyar Bu kenarın alt ucunda da konkavlığı yukarıya bakan çengel biçiminde eğrilmiş bir sivrilik vardır ki buna lıamulus pterigoideus adı verilir Dış l-----nın arka kenarının orta kısmının üzerinde görünen diken şeklindeki sivrilik Civinini dikeni adı alır 3) İkincisinin yanlarına asılı iki yan kitle 1 Dikey l-----; Kalbursu l----- ile eşit olmayan iki parçaya, yukarısındaki bölümü kafa boşluğuna doğru çıkıntı yapmış olup horoz ibiği anlamına crista galli adı alır; öbür bölümü iskelette burun boşluklarının iç duvarının bir parçasını yapar ki asıl buna l----- medlana, veya lamına perpendicularis denir Crista galli, üçgen biçiminde olup tepesi künttür; tabanı kalbursu l----- ile birleeşir, yan yüzleri yanlara doğru konveksdir; ön ve arka kenarları yukarıdan aşağı doğru eğiktir L----- medlana, ince dörtgen biçiminde olup yan yüzlerinde piyesde içinden damar ve sinirlerin geçtiği olukçuklar vardır Ön üst kenar iskelette, yukarıda fronîalin spina nasalis'i ile aşağıda burun kemikle-riyle birledir Ön aît kenarı burun kıkırdaklarından cartilago septodor-salis'in bölme (septal) parçası ile; arka kenarı yukarıda crista spenoidea ile aşağıda vomerle; üst kenarı da etmoidin yatay parçası ile birleşir