İnsanda İskelet Ve Kas Sistemi

Omuzlar çok fazla yük taşır Bu nedenle her iki omuzdaki kemik bir kıkırdak örtüsüyle kaplıdır Ayrıca kemikle kıkırdak arasında eklem sıvısı vardır Eklemin her iki tarafında kemikler, kaslara kiriş adı verilen güçlü liflerle bağlıdır Solda ise aynı şekilde çok yük binen dizlerin güçlü olmasını sağlayan bağlar ve tendonların genel yapısı görülüyor Kaslar kemik ve eklemlerle beraber hareketi sağlar ve desteklik verir Kas hücre zarına sarkollemma, sitoplazmasına ise sarkoplazma denir

Kaslar düz kas, çizgili kas ve kalp kas olmak üzere üç çeşittir Düz kaslar ile kalp kası otonom sisteme bağlı olarak çalışır, çizgili kasların çalışması ise beynin kontrolündedir

İSKELET VE KAS SİSTEMLERİ

Canlıların kendilerine özgü şekillerini koruyan ve hareketlerini sağlayan sistemdir Özellikle omurgalılarda gelişmiş, etkin olan bir sistemdir
Basit yapılı bitkilerde dikliği ve sertliği turgor basıncı sağlar İleri yapılı bitkilerde ise iskelet görevini destek dokular üstlenmiştir

İSKELET SİSTEMİ

Görevleri şunlardır:
a Vücudun çatısını kurmak
b Kas sistemiyle birlikte vücudun hareketini sağlar
c Vücuda diklik ve sertlik sağlar
d İç organları dış etkilerden korur
e İç organlara ve kaslara tutunma yüzeyi sağlar
f Kan yapımında görev alır
g Temel mineralleri depolar

İki çeşit iskelet sistemi vardır:

1 Dış İskelet : Üzerinde hiç bir vücut örtüsü bulunmaz Bir hücre veya özel hücre grubunun salgılandığı organik veya inorganik maddelerden oluşur Dış iskelet vücut için iyi bir koruyucu olup fazla kaybını önler

2 İç İskelet : Vücudun içinde bulunup çeşitli vücut örtüleriyle örtülüdür Omurgalıların hepsinde bulunur Ayrıca omurgalılarda birbirine eklemlerle bağlanmış olan iç iskelet, hareketi kolaylaştırırken büyümeyi fazla sınırlamaz
Embriyonun mezoderm tabakasından farklılaşarak meydana gelir Köpek balıklarından iç iskelet kıkırdaktan ibarettir Diğer omurgalılar da ise embriyo döneminde kıkırdak dokudan oluşan iç iskelet daha sonra kemik dokuya dönüşür

İNSAN İSKELETİNİN YAPISI

Omurgalıların çoğunda ve insanda iskelet vücudun çatısını oluşturur
İskeleti oluşturan kemikler organizmaların gereksinimi olan bazı mineralleri depo eder

Kemikler iki farklı şekilde gelişir:

1 Bağ dokudaki fibroblastların sayısı artarak kemik oluşturan hücrelere (osteoblast) dönüşür Kafatasının yassı kemikleri, yüz kemikleri ve bugıldak kemiği bu şekilde oluşur

2 Hiyalin kıkırdağın yıkılıp yerine kemik dokunun geçmesiyle de kemikleşme olur Omurgalılardaki üye kemikleri ve leğen kemiği bu şekilde oluşur
Organizmada kemik yapımı sürerken diğer taraftan da kemik yıkımı olur Büyüme döneminde kemik yapımı yıkımından fazla olduğundan kemikler uzun ve kalınlaşır
Yaşlıların ise yıkım yapımdan fazla olduğundan kemikler gözenekli bir hal alır ve kolaylıkla kırılabilir

Kemik Oluşumunu etkileyen faktörler şunlardır:

a) Hormonlar : Hipofizin salgıladığı büyüme hormonu doğrudan etkili olmayıp, karaciğerdeki protein ve karbonhidrat met@bolizmasını hızlandırarak gerçekleşir

b) Vitaminler: D vitamini Ca ve P'un emilerek kemiklerde birikimini sağlar

c) Mineraller : Ca, Mg, SO4¾, gibi mineraller kemiklerini yapıtaşıdır

Kas Sistemi

Omuzlar çok fazla yük taşır Bu nedenle her iki omuzdaki kemik bir kıkırdak örtüsüyle kaplıdır Ayrıca kemikle kıkırdak arasında eklemsıvısı vardır Eklemin her iki tarafında kemikler, kaslara kiriş adı verilen güçlü liflerle bağlıdır Solda ise aynı şekilde çok yük binen dizlerin güçlü olmasını sağlayan bağlar ve tendonların genel yapısı görülüyor

Kaslar kemik ve eklemlerle beraber hareketi sağlar ve desteklik verir Kas hücre zarına sarkollemma, sitoplazmasına ise sarkoplazma denir Kaslar düz kas, çizgili kas ve kalp kas olmak üzere üç çeşittir Düz kaslar ile kalp kası otonom sisteme bağlı olarak çalışır, çizgili kasların çalışması ise beynin kontrolündedir

Kasların çalışması kas telcikleri (miyofibrin) ile olur Miyofibrinleri oluşturan kas ipliklerinin kalın ve kısa olanlarına miyozin, ince ve uzun olanına aktin denir Bunların temel yapısı proteindir Aktin ve miyozin aktinomiyozin kompleksini oluşturur Aktinomiyozinler iplikleri, iplikler kas telciklerini, kas telcikleri kas tellerini, teller kas demetlerini oluşturur

Kasların Kasılma Mekanizması

Kaslar miyelinli sinir liflerinin denetiminde çalışır İmpulslar sinir telerinin motor uç plağına ulaşınca sinir hücrelerinden asetilkolin salgılanır Bu madde kasları uyarır, Ca iyonlarının aktin ve miyozin iplikleri arasına yayılmasına sebep olur ve kas telcikleri kasılır
Kasların kasılması için gerekli uyarına şiddetine eşik şiddeti denir

Kas kasılması ATP, Ca, K, Mg bulunan ortamda aktin ve miyozin ipliklerinin birbiri üzerine kayması ile gerçekleşir
Çizgili kasların kasılması sırasında;
1- Aktin ve miyozin boyu değişmez
2- I bandının boyu kısalır
3- Z çizgileri birbirine yaklaşır
4- H bölgesi daralır ve görünmez olur
5- Aktin çubukları birbirine yaklaşır
6- Kasın boyu kısalır hacmi değişmez

Kas Sarsılması: Kasın bir kez kasılıp gevşemesidir

I- Gizli Evre: Uyarının verildiği zaman ile kasın kasılmaya başladığı zaman arasındaki süredir
II- Kasılma Evresi: Kasılmanın başlaması ile gevşemenin kasılması arasında geçen süredir
III- Gevşeme Evresi: Gevşemenin başlaması ile kasın eski halini almasına kadar geçen süredir

Bir sarsılmanın olabilmesi için uyarının ya eşik şiddetine eşit yada fazla olması gerekir

Kas Tonusu: Kasların dinlenme durumunda bile az da olsa kasılı olması durumudur Bu durum organizmanın uyartılara çabuk cevap vermesini sağlar

Fizyolojik Tetanoz: Eğer kas arka arkaya sık sık uyarılırsa gevşemeden tekrar kasılır Bu durumda kas kasılı kalır Buna fizyolojik tetanoz denir

Kasların kasılması ve gevşemesi için enerji gereklidir Bu enerji ilk olarak ATP`den sonra kreatin fosfat, glikoz ve glikojenden sağlanır ATP`nin yeniden oluşması için kullanılan ilk enerji kaynağı kreatin fosfattır
Kreatin fosfat + ADP = kreatin + ATP
ATP elde etmenin diğer bir yolu da kastaki glikojenin glikoza, glikozunda ATPye dönüştürülmesidir
Kas kasılması sırasında glikojen, O2, ATP ve kreatin fosfat azalır, laktik asit, CO2, inorganik fosfat, ADP ve kreatin azalır
Eğer kasılan kaslar gerekli enerjiden yoksun ise kasılı durumda kalır

Tetani: Kasların gevşemesini sağlayan kasılmalardır Ca tuzlarının eksikliğinde ortaya çıkan ellerde ve parmaklarda gözlenen ağrılı kasılmalardır

Antagonist kaslar: Birbirine zıt çalışan kaslardır Biri kasılırken diğeri gevşer

Sinerjit kaslar: Aynı anda kasılıp gevşeyen kaslardır Bu durumda eklem dik ve hareketsiz kalır