Sinir Sistemi Hangi Sistemlerle Ortak Çalışır

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-21-2012

Sinir sistemi hangi sistemlerle ortak çalışır Sinir sistemi sindirirken hangi organlara ihtiyaç duyar

Sindirim sistemi sindirim olayının çoğunu gerçekleştirse bile yardımcı organlarla birlikte çalışmak zorundadır

bu organlar doğrudan veya dolaylı olarak sindirim olayına yardımcı olurlar

bu organlar

Sindirime Yardımcı Organlar :

Karaciğer ve pankreas salgıladığı sindirim enzimleri (salgıları) ile sindirime yardımcı olan organlardır

Bu organlar salgılarını on iki parmak bağırsağına verirler

a) Karaciğer :

Karın boşluğunda, midenin sağ üst kısmında bulunan en büyük iç organıdır

Karaciğer safra (öd) salgısını üretir, kandaki şeker (glikoz) miktarını ayarlar ve glikoz depolar, bazı vitaminleri (A, K, D) üreterek depolar, zehirli maddelerin etkisini yok eder

(Çok zehirli olan amonyağı, daha az zehirli olan üre ve ürik asite çevirir)

Safra (öd) sıvısı, safra kesesinde depolanır ve buradan ince bağırsağa (on iki parmak bağırsağına) verilir

Safra (öd) sıvısı, büyük yağ moleküllerinin daha küçük parçalara ayrılmasını ve yağların (mekanik
) sindirimini sağlar

b) Pankreas :

Midenin alt kısmında yer alan yaprak şeklindeki organdır (karma bezdir)

Pankreas, pankreas öz suyu salgısını üreterek ince bağırsağa (on iki parmak bağırsağına) verir

Pankreas öz suyu salgısında, karbonhidrat, protein ve yağların sindirilmesini sağlayan enzimler bulunur

(Amilaz = karbonhidrat, tripsin = protein, lipaz = yağ)

Ayrıca salgıladığı hormonlar sayesinde (insülin ve glukagon) kandaki glikoz (şeker) miktarını ayarlar

7- Sindirim Sistemi Bezleri :

Sindirime yardımcı olmak için sindirim enzimi (salgı) üreten mide, tükürük ve ince bağırsak bezleri sindirim sistemi bezleridir

a) Tükürük Bezleri :

Tükürük salgısını üretirler

Tükürük, ağızda besinlerin yumuşatılmasını sağlar

Tükürük bezleri dil altı, kulak altı ve çene altında bulunur

b) Mide Bezleri :

Mide öz suyu salgısını üretirler

Mide öz suyu salgısının içinde mukus, mide asiti (tuz asiti), pepsin, renin enzimleri bulunur

Mukus, midenin iç yüzeyini örterek mide asitinin zarar vermesini önler

Mide asiti, pepsin, renin besinlerin parçalanmasını ve besinlerle gelen mikroorganizmaların yok edilmesini sağlar

c) İnce Bağırsak Bezleri :

Salgıladığı salgılar ile ağızda sindirilemeyen karbonhidratların, midede sindirilemeyen proteinlerin, on iki parmak bağırsağında sindirilemeyen yağların sindirilmesini sağlar

Besinlerin Sindirimi ve Sindirilen Besinlerin Kana Geçişi :

Büyük moleküllü besin maddelerinin (içeriklerinin) kana ya da hücrelere girebilecek yani hücre zarından (porlardan) geçebilecek kadar küçük parçalara ayrılmasına sindirim denir

Besin içeriklerinden karbonhidratlar, proteinler ve yağların sindirimi ince bağırsakta tamamlanır ve sindirilen besinler ince bağırsakta bulunan ve tümür denilen çıkıntılardan kana verilir

Tümür denilen çıkıntılarda (eldiven parmakları gibi) çok sayıda kılcal kan damarı bulunur

Sindirilen besinler tümürlerden emilerek (emilim yolu ile) kana geçer ve kan yoluyla hücrelere taşınır

Besin içeriklerinden su, mineraller ve vitaminler sindirime uğramadan kalın bağırsağa gelir ve kalın bağırsakta bir süre bekletildikten sonra kalın bağırsaktan emilerek kana verilir ve kan yoluyla hücrelere taşınır

(••• Yağlar ince bağırsakta sindirildikten sonra lenf damarlarına verilir ve lenf damarlarından kan dolaşımına karışır

NOT : 1- Besinlerin sindirim sisteminde sindirilme veya kalma süresi :

Ağız ‡20 Saniye

Yemek Borusu ‡10 Saniye

Mide ‡2–6 Saat

İnce Bağırsak ‡5 Saat

Kalın Bağırsak ‡24 Saat

Enzimlerin Sindirimdeki Görevi :

Enzimler, sindirim olayının gerçekleşmesini sağlayan salgılardır

Enzimler, enerji vermesi için kullanılan büyük moleküllü besin içeriklerinin kimyasal sindirim sonucu kana ya da hücrelere girebilecek kadar küçük moleküller haline dönüşmesini sağlar

Besin içeriklerinin kimyasal sindirimlerinin başladığı ve bittiği yerler farklıdır

Ana Sindirim Organları

Ağız
Yutak
Yemek borusu
Mide
İnce bağırsak
Kalın bağırsak
Anüs

Yardımcı sindirim organları

Karaciğer (safra kesesiyle)
Pankreas (pankreas öz suyuyla)

10-21-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Sinir Sistemi Hangi Sistemlerle Ortak Çalışır Sinir sistemi hangi sistemlerle ortak çalışır Sinir sistemi sindirirken hangi organlara ihtiyaç duyar Sindirim sistemi sindirim olayının çoğunu gerçekleştirse bile yardımcı organlarla birlikte çalışmak zorundadırbu organlar doğrudan veya dolaylı olarak sindirim olayına yardımcı olurlarbu organlar Sindirime Yardımcı Organlar : Karaciğer ve pankreas salgıladığı sindirim enzimleri (salgıları) ile sindirime yardımcı olan organlardır Bu organlar salgılarını on iki parmak bağırsağına verirler a) Karaciğer : Karın boşluğunda, midenin sağ üst kısmında bulunan en büyük iç organıdır Karaciğer safra (öd) salgısını üretir, kandaki şeker (glikoz) miktarını ayarlar ve glikoz depolar, bazı vitaminleri (A, K, D) üreterek depolar, zehirli maddelerin etkisini yok eder (Çok zehirli olan amonyağı, daha az zehirli olan üre ve ürik asite çevirir) Safra (öd) sıvısı, safra kesesinde depolanır ve buradan ince bağırsağa (on iki parmak bağırsağına) verilir Safra (öd) sıvısı, büyük yağ moleküllerinin daha küçük parçalara ayrılmasını ve yağların (mekanik ) sindirimini sağlar b) Pankreas : Midenin alt kısmında yer alan yaprak şeklindeki organdır (karma bezdir) Pankreas, pankreas öz suyu salgısını üreterek ince bağırsağa (on iki parmak bağırsağına) verir Pankreas öz suyu salgısında, karbonhidrat, protein ve yağların sindirilmesini sağlayan enzimler bulunur (Amilaz = karbonhidrat, tripsin = protein, lipaz = yağ) Ayrıca salgıladığı hormonlar sayesinde (insülin ve glukagon) kandaki glikoz (şeker) miktarını ayarlar 7- Sindirim Sistemi Bezleri : Sindirime yardımcı olmak için sindirim enzimi (salgı) üreten mide, tükürük ve ince bağırsak bezleri sindirim sistemi bezleridir a) Tükürük Bezleri : Tükürük salgısını üretirler Tükürük, ağızda besinlerin yumuşatılmasını sağlar Tükürük bezleri dil altı, kulak altı ve çene altında bulunur b) Mide Bezleri : Mide öz suyu salgısını üretirler Mide öz suyu salgısının içinde mukus, mide asiti (tuz asiti), pepsin, renin enzimleri bulunur Mukus, midenin iç yüzeyini örterek mide asitinin zarar vermesini önler Mide asiti, pepsin, renin besinlerin parçalanmasını ve besinlerle gelen mikroorganizmaların yok edilmesini sağlar c) İnce Bağırsak Bezleri : Salgıladığı salgılar ile ağızda sindirilemeyen karbonhidratların, midede sindirilemeyen proteinlerin, on iki parmak bağırsağında sindirilemeyen yağların sindirilmesini sağlar Besinlerin Sindirimi ve Sindirilen Besinlerin Kana Geçişi : Büyük moleküllü besin maddelerinin (içeriklerinin) kana ya da hücrelere girebilecek yani hücre zarından (porlardan) geçebilecek kadar küçük parçalara ayrılmasına sindirim denir Besin içeriklerinden karbonhidratlar, proteinler ve yağların sindirimi ince bağırsakta tamamlanır ve sindirilen besinler ince bağırsakta bulunan ve tümür denilen çıkıntılardan kana verilir Tümür denilen çıkıntılarda (eldiven parmakları gibi) çok sayıda kılcal kan damarı bulunur Sindirilen besinler tümürlerden emilerek (emilim yolu ile) kana geçer ve kan yoluyla hücrelere taşınır Besin içeriklerinden su, mineraller ve vitaminler sindirime uğramadan kalın bağırsağa gelir ve kalın bağırsakta bir süre bekletildikten sonra kalın bağırsaktan emilerek kana verilir ve kan yoluyla hücrelere taşınır (••• Yağlar ince bağırsakta sindirildikten sonra lenf damarlarına verilir ve lenf damarlarından kan dolaşımına karışır NOT : 1- Besinlerin sindirim sisteminde sindirilme veya kalma süresi : Ağız ‡20 Saniye Yemek Borusu ‡10 Saniye Mide ‡2–6 Saat İnce Bağırsak ‡5 Saat Kalın Bağırsak ‡24 Saat Enzimlerin Sindirimdeki Görevi : Enzimler, sindirim olayının gerçekleşmesini sağlayan salgılardır Enzimler, enerji vermesi için kullanılan büyük moleküllü besin içeriklerinin kimyasal sindirim sonucu kana ya da hücrelere girebilecek kadar küçük moleküller haline dönüşmesini sağlar Besin içeriklerinin kimyasal sindirimlerinin başladığı ve bittiği yerler farklıdırAna Sindirim Organları Ağız Yutak Yemek borusu Mide İnce bağırsak Kalın bağırsak Anüs Yardımcı sindirim organları Karaciğer (safra kesesiyle) Pankreas (pankreas öz suyuyla)