Samsun - Trabzon - Erzurum Turu

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-21-2012

Altındere Köyü Kilisesi (Maçka)

Trabzon ili Maçka ilçesi Altındere Köyü’nde meyilli bir arazi üzerinde bulunan kilise 1876 yılında yapılmıştır

Kesme taştan, dikdörtgen planlı, bazilika tipindeki kilisenin iç mekânı dört sütunla üç nefe ayrılmıştır

Bunlardan orta nef, yan neflerden daha geniş olup, üzerleri içten beşik tonoz, dıştan kırma çatı ile örtülmüştür

İç mekâna kuzey ve batı yönündeki kesme taş söveli kapılardan girilmektedir

Kapıların üzerinde kabartma olarak işlenmiş vazolardan çıkan üzüm dalları ile bezeli süslemeler vardır

Kilise bir süre cami olarak kullanılmış bu nedenle de içerisi badanalanmıştır

Ancak bu badananın altındaki izlerden, kilisenin fresklerle bezeli olduğu anlaşılmaktadır

Özellikle apsiste Hz

İsa, Hz

Meryem ve Çocuk İsa fresklerinin izleri görülmektedir

Bağışlı Köyü Kilisesi (Maçka)

Trabzon ili Maçka ilçesine 18 km

uzaklıktaki Bağışlı Köyü’nde bulunan bu kilisenin ne zaman yaptırıldığı bilinmemektedir

Günümüze yalnızca beden duvarları ile ana apsisi gelebilmiştir

Kalıntılarından anlaşıldığına göre kuzey yönünde sivri kemerli bir girişi bulunmaktadır

Bazilika planındaki kilisenin üzeri beşik tonozla örtülü idi

Verizana (Coşandere Köyü) Kilisesi (Maçka)

Trabzon ili Maçka ilçesi Coşandere Köyü’nde bulunan kilisenin ne zaman yapıldığı bilinmemektedir

Günümüze harap durumdadır

Kalıntılarından kilisenin dikdörtgen planlı, bazilika plan tipinde, üç apsis ve üç nefli olduğu anlaşılmaktadır

Çamlıdüz Köyü Kilisesi (Maçka)

Trabzon ili Maçka ilçesi Çamlıdüz Köyü’nde bir kaya kütlesi üzerinde, çevreye hakim bir konumda yapılmış olan kilisenin yapım tarihi bilinmemektedir

Bunu belirten herhangi bir kitabe günümüze gelememiştir

Kesme taştan, dikdörtgen planlı bazilika tipindeki kilisenin kuzey ve güney yönünde birer giriş kapısı bulunmaktadır

Üst örtüyü duvara gömülü payelerin desteklediği içten beşik tonoz, dıştan da kırma bir çatı oluşturmaktadır

Apsis yarım yuvarlak planlı olup, üzerinde bir mazgal pencere bulunmaktadır

Aşağı Temelli Köyü Kilisesi (Maçka)

Trabzon ili Maçka ilçesi Esiroğlu Beldesi, Aşağı Temelli Köyü’nde bulunan bu kilisenin kesin yapım tarihi bilinmemektedir

Yapı üslubundan XIX

yüzyılda yapıldığı sanılmaktadır

Kilise kesme taştan dikdörtgen planlı olup, ibadet mekânını dört taş paye üzerine oturan merkezi bir kubbe örtmektedir

Bunun dışında kalan alanlar tonozla örtülüdür

Kilisenin girişi kuzey yönünde olup, apsisi doğu yönündedir

Ancak bir süre camiye çevrilen kilisenin güneyindeki mihrabı yıkılmıştır

Mintantoz (Ocaklı Köyü) Kilisesi (Maçka)

Trabzon ili Maçka ilçesi, Ocaklı Köyü Aşağı Mahallesi’nde bulunan bu kilisenin yapım tarihi bilinmemektedir

Büyük olasılıkla XIX

yüzyılda yapılmıştır

Kilise düzgün kesme taştan dikdörtgen planlı bazilika üslubunda yapılmıştır

İbadet mekânı üçerden altı sütun ile üç nefe ayrılmış, neflerin ortasında kasnaklı bir kubbe bulunuyordu

Bu kubbe günümüze ulaşamamıştır

Apsis üç yönlüdür

Giriş kapısının çevresinde kabartma motifler bulunmaktadır

Bunlar kanatlı ve kuyrukları ile birbirlerine dolanmış olan grifonlardır

Bu grifonların ağızları içerisindeki kartuşlara haç ve ay şekilleri işlenmiştir

Bunların üzerinde bulunan kitabelik yeri yazısızdır

Pahaghia Tzita Kilisesi (Dirlik Cami) (Sürmene)

Trabzon’un Sürmene İlçesi’nin Dirlik Köyü’ndeki bu kilise, Metropolitan Gobrie Latrovdakis zamanında (1889–1893) yapılmıştır

Üç nefli, üç absidli yapı Bizans bazilikaları üslubunun tipik bir örneğidir

Gri blok taşların muntazam örülmesi ile ilginç bir görünüm kazanmıştır

Dört sütunla desteklenen kubbe dışında kalan bölümler tonoz örtülüdür

Günümüzde Dirlik Köyü Camisi olarak kullanılmaktadır

10-21-2012	#7
Prof. Dr. Sinsi	Samsun - Trabzon - Erzurum Turu Altındere Köyü Kilisesi (Maçka) Trabzon ili Maçka ilçesi Altındere Köyü’nde meyilli bir arazi üzerinde bulunan kilise 1876 yılında yapılmıştır Kesme taştan, dikdörtgen planlı, bazilika tipindeki kilisenin iç mekânı dört sütunla üç nefe ayrılmıştır Bunlardan orta nef, yan neflerden daha geniş olup, üzerleri içten beşik tonoz, dıştan kırma çatı ile örtülmüştür İç mekâna kuzey ve batı yönündeki kesme taş söveli kapılardan girilmektedir Kapıların üzerinde kabartma olarak işlenmiş vazolardan çıkan üzüm dalları ile bezeli süslemeler vardır Kilise bir süre cami olarak kullanılmış bu nedenle de içerisi badanalanmıştır Ancak bu badananın altındaki izlerden, kilisenin fresklerle bezeli olduğu anlaşılmaktadır Özellikle apsiste Hz İsa, Hz Meryem ve Çocuk İsa fresklerinin izleri görülmektedir Bağışlı Köyü Kilisesi (Maçka) Trabzon ili Maçka ilçesine 18 km uzaklıktaki Bağışlı Köyü’nde bulunan bu kilisenin ne zaman yaptırıldığı bilinmemektedir Günümüze yalnızca beden duvarları ile ana apsisi gelebilmiştir Kalıntılarından anlaşıldığına göre kuzey yönünde sivri kemerli bir girişi bulunmaktadır Bazilika planındaki kilisenin üzeri beşik tonozla örtülü idi Verizana (Coşandere Köyü) Kilisesi (Maçka) Trabzon ili Maçka ilçesi Coşandere Köyü’nde bulunan kilisenin ne zaman yapıldığı bilinmemektedir Günümüze harap durumdadır Kalıntılarından kilisenin dikdörtgen planlı, bazilika plan tipinde, üç apsis ve üç nefli olduğu anlaşılmaktadır Çamlıdüz Köyü Kilisesi (Maçka) Trabzon ili Maçka ilçesi Çamlıdüz Köyü’nde bir kaya kütlesi üzerinde, çevreye hakim bir konumda yapılmış olan kilisenin yapım tarihi bilinmemektedir Bunu belirten herhangi bir kitabe günümüze gelememiştir Kesme taştan, dikdörtgen planlı bazilika tipindeki kilisenin kuzey ve güney yönünde birer giriş kapısı bulunmaktadır Üst örtüyü duvara gömülü payelerin desteklediği içten beşik tonoz, dıştan da kırma bir çatı oluşturmaktadır Apsis yarım yuvarlak planlı olup, üzerinde bir mazgal pencere bulunmaktadır Aşağı Temelli Köyü Kilisesi (Maçka) Trabzon ili Maçka ilçesi Esiroğlu Beldesi, Aşağı Temelli Köyü’nde bulunan bu kilisenin kesin yapım tarihi bilinmemektedir Yapı üslubundan XIX yüzyılda yapıldığı sanılmaktadır Kilise kesme taştan dikdörtgen planlı olup, ibadet mekânını dört taş paye üzerine oturan merkezi bir kubbe örtmektedir Bunun dışında kalan alanlar tonozla örtülüdür Kilisenin girişi kuzey yönünde olup, apsisi doğu yönündedir Ancak bir süre camiye çevrilen kilisenin güneyindeki mihrabı yıkılmıştır Mintantoz (Ocaklı Köyü) Kilisesi (Maçka) Trabzon ili Maçka ilçesi, Ocaklı Köyü Aşağı Mahallesi’nde bulunan bu kilisenin yapım tarihi bilinmemektedir Büyük olasılıkla XIX yüzyılda yapılmıştır Kilise düzgün kesme taştan dikdörtgen planlı bazilika üslubunda yapılmıştır İbadet mekânı üçerden altı sütun ile üç nefe ayrılmış, neflerin ortasında kasnaklı bir kubbe bulunuyordu Bu kubbe günümüze ulaşamamıştır Apsis üç yönlüdür Giriş kapısının çevresinde kabartma motifler bulunmaktadır Bunlar kanatlı ve kuyrukları ile birbirlerine dolanmış olan grifonlardır Bu grifonların ağızları içerisindeki kartuşlara haç ve ay şekilleri işlenmiştir Bunların üzerinde bulunan kitabelik yeri yazısızdır Pahaghia Tzita Kilisesi (Dirlik Cami) (Sürmene) Trabzon’un Sürmene İlçesi’nin Dirlik Köyü’ndeki bu kilise, Metropolitan Gobrie Latrovdakis zamanında (1889–1893) yapılmıştır Üç nefli, üç absidli yapı Bizans bazilikaları üslubunun tipik bir örneğidir Gri blok taşların muntazam örülmesi ile ilginç bir görünüm kazanmıştır Dört sütunla desteklenen kubbe dışında kalan bölümler tonoz örtülüdür Günümüzde Dirlik Köyü Camisi olarak kullanılmaktadır