Kadın Hastalıkları Ve Doğum (Geniş Bilgi)

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-19-2012

Dermoid kist matür teratom

Embryonik yaşamın başlarında kabaca 3 hücre tabakası bulunur

Bu tabakalar farklılaşarak değişik hücre ve doku gruplarını, sonunda da organları oluştururlar

Bu tabakalara germ hücre tabakaları adı verilir

Germ hücreleri kadınlarda yumurtalık, erkeklerde ise testislerde bulunur ve yumurta ile sperm hücresinin yapımından sorumludur

Bu hücrelerden gelişen tümörler pekçok değişik dokuyu barındırma yeteneğine sahiptirler

Genelde baskın olan germ tabakası ektoderm adı verilen tabakadır

Bu tabakadan başta deri ve deri ekleri olmak üzere değişik dokular gelişir

Bu nedenle yumurtalıkta görülen iyi huylu germ hücre tümörleri "dermoid kist" olarak adlandırılmaktadır

Aslında bu adlandırma çok gerçekçi değildir, çünkü dermoid kist adı ile anılan kitlenin içinde pekçok değişik doku bulunabilir

Bu kitle için doğru ve günümüzde bilimsel çevrelerde kabul edilen ad "matür teratom"dur

Bunun yanında aynı patolojiyi tanımlamak için kullanılan diğer terimler "matür kistik teratom" ve "benign ovarian kistik teratoma"dır

Tarihçe

Dermoid kist terimi ilk kez 1831 yılında Leblanc tarafından kullanılmıştır

Leblanc bir atın kafatası içinden çıkardığı bir tümörde saç ve deri eklerine benzeyen elementler gördüğünde buna deri anlamına gelen dermis sözcüğünden esinlenerek kist dermoid adını vermiştir

Teratom sözcüğünü ise ilk kez 1863 yılında Virchow, Yunanca canavar anlamına gelen teraton kelimesinden esinlenerek türetmiştir

Günümüzde her iki sözcük de birbirinin yerine kullanılmaktadır

Terotomlar birden çok germ tabakasından köken alan ve yine birden fazla hücre tipi içeren tümörlerdir

Nadiren sadece tek bir germ tabakasından gelişmiş tümörler de olabilir

Teratomların iyi huylu ya da kötü huylu (kanser) olması içerdikleri hücre türlerinin farklılaşma derecesine (matür-immatür) bağlıdır

İmmatür teratomlar kötü huylu, matür teratomlar ise iyi huyludur

Görülme sıklığı

Dermoid kist ya da matür teratom en fazla kuyruk sokumu bölgesinde (sakrokoksigeal teratom) görülür

Olguların %57'si bu alandadır

%27'si ise gonadlarda yani kadınlarda yumurtalık erkeklerde ise testistedir

Sakrokoksigeal teratoma her 20

000-40

000 canlı doğumda bir rastlanılır

Matür kistik teratom yani dermoid kist ise tüm over tümörlerinin %10-20'sini oluşturur

En sık görülen germ hücreli over tümörü olmasının yanısıra 20 yaşından genç kızlarda en sık karşılaşılan over tümörüdür

Her yaşta görülebilmekle birlikte en sık üreme çağındaki kadınlada görülür

Genelde tek taraflı olmakla birlikte %8-15 olguda her iki yumurtalıkta da dermoid kist bulunur

Yapısı

Dermoid kist bütün germ hücrelerinden parçalar taşıyabilir ancak genelde baskın olan ektoderm tabakasıdır

Bu nedenle deri ve deri eklerine ait kısımlar daha fazla görülür

Deride bulunan sebase salgı bezleri dermoid kist içinde de bulunduğundan kist sıvısı koyu kıvamlı, sarı-kahverengi renkli, yağlı, yoğun bir sıvıdır

Kist içinde çoğu zaman saç, kıl, diş, kemik, kıkırdak, sinir gibi dokular bulunur

Resimde içinde diş içeren bir dermoid kistin

röntgen filmindeki görüntüsü izlenmektedir

Ameliyat sırasında dev dermoid kist

Dermoid kist içinde saç

İçerisinde yoğun olarak tiroid dokusu içermesi durumunda kişide tiroid hormonlarının aşırı salgılanması söz konusu olur

Bu durumda patolojiye struma ovarii adı verilir ve hipertiroidi bulguları ortaya çıkar

Boyutları çok değişkendir

Birkaç santimetreden yarım metreye kadar değişebilir

Kansere dönme olasılığı var mıdır?

Dermoid kistin kansere dönme olasılığı son derece düşüktür

Olguların %1-2'sinde uzun dönemde kanserleşme görülebilir

Klinik ve Tanı

Dermoid kist genelde belirti vermez ve başka bir nedenle yapılan muayene, ultrason incelemesi, radyolojik inceleme ya da ameliyatlar sırasında tesadüfen fark edilir

Olguların yaklaşık %65'inde herhangi bir yakınma yoktur

Dermoid kistin ultrasonografik görüntüsü

Belirti varlığında en sık karşılaşılan yakınma karın ağrısıdır

Bunun yanısıra karında şişkinlik ve anormal uterin kanama görülebilir

Daha nadir karşılaşılan yakınmalar ise idrar ya da dışkılama problemleri ile sırt ağrısıdır

Struma ovarii varlığında hipertiroidi ile ilgili yakınmalar görülür

Komplikasyonlar

Dermoid kist bazı komplikasyon risklerini de beraberinde taşır

Bunlar torsiyon, rüptür, enfeksiyon ve kansere dönüşümdür

Torsiyonermoid kistin en sık karşılaşılan ve en korkulan komplikasyonu torsiyondur

İçeridiği dokular ve koyu kıvamlı sıvı nedeni ile ağır bir kisttir

Bu ağırlık yumurtalığın kendi etrafında dönmesine yani torsiyonuna neden olabilir

Torsiyon varlığında yumurtalığa giden kan akımı azalacağı ya da kesileceği için bir süre sonra kangren meydana gelir

Torsiyonun klinik bulgusu ağrıdır

Olay ilerledikçe ağrı artar

Bazen tam bir torsiyon olmaz ve hafif ağrı ile birlikte kendini belli eder

Bir süre sonra yumurtalık detorsiyone olarak normal konumuna döner ve ağrı kaybolabilir

Dermoid kist varığında torsiyon görülme sıklığı %3

2-16 arasındadır

Kistin büyüklüğü arttıkça torsiyon riski de artar

Rüptür: Dermoid kistin rüptüre olması yani patlaması kendiliğinden olabileceği gibi torsiyona bağlı da gelişebilir ve %1-4 olguda karşılaşılır

Rüptür aniden oluştuğunda genelde şok gelişir

İçerdiği yağlı sıvı ve diğer dokular karın zarını irrite ederek tehlikeli bir durum olan kimyasal peritonite neden olabilir

Bazen ise küçük bir rüptür alanından yavaş bir sızıntı olur

Bu durum karın ağrısı ile beraber karın içinde şiddetli iltihap ve yapışıklıklara yol açar

Enfeksiyon: Nadir görülen bir komplikasyondur ve olguların %1'inden daha azında karşılaşılır

Kansere dönüşüm: Saf formunda matür kistik teratom iyi huylu bir tümördür

Ancak %1-2 olguda immatür bileşenler de bulunabilir ve kansere dönişim söz konusu olabilir

Böyle bir durumda 5 yıllık yaşam şansı %15-31 arasındadır

Tedavi

Dermoid kistin tedavisi cerrahidir

Fark edildiği anda çıkartılması uygun olur

Operasyon laparoskopik ya da açık ameliyat şeklinde yapılabilir

Ancak uygun vakalarda laparoskopik yaklaşım tercih edilmelidir

Dermoid kistin laparoskopideki görünüşü

Genelde üreme çağındaki kadınlarda görüldüğünden yumurtalık dokusunun korunmasına özen gösterilmeli ve sadece kist çıkartılmalı, yumurtalık alınmamalıdır

Operasyon sırasında kist rüptüre olursa karın boşluğu dikkatlice temizlenmeli, karın içinde kist içeriğine ait materyal kalmamasına büyük özen gösterilmelidir

Aksi taktirde kimyasal peritonit ortaya çıkabilir

Bu açıdan dermoid kist operasyonları özel deneyim ve dikkat gerektiren operasyonlardır

Alınan materyal mutlaka patolojik incelemeye gönderilmeli ve immatür bileşenler olmadığı gösterilmelidir

Tek taraflı olgularda diğer yumurtalıkta herhangi bir kitle yoksa biopsi almaya gerek yoktur

Dermoid kist %4 olguda tekrarlayabilir

10-19-2012	#28
Prof. Dr. Sinsi	Kadın Hastalıkları Ve Doğum (Geniş Bilgi) Dermoid kist matür teratom Embryonik yaşamın başlarında kabaca 3 hücre tabakası bulunur Bu tabakalar farklılaşarak değişik hücre ve doku gruplarını, sonunda da organları oluştururlar Bu tabakalara germ hücre tabakaları adı verilir Germ hücreleri kadınlarda yumurtalık, erkeklerde ise testislerde bulunur ve yumurta ile sperm hücresinin yapımından sorumludur Bu hücrelerden gelişen tümörler pekçok değişik dokuyu barındırma yeteneğine sahiptirler Genelde baskın olan germ tabakası ektoderm adı verilen tabakadır Bu tabakadan başta deri ve deri ekleri olmak üzere değişik dokular gelişir Bu nedenle yumurtalıkta görülen iyi huylu germ hücre tümörleri "dermoid kist" olarak adlandırılmaktadır Aslında bu adlandırma çok gerçekçi değildir, çünkü dermoid kist adı ile anılan kitlenin içinde pekçok değişik doku bulunabilir Bu kitle için doğru ve günümüzde bilimsel çevrelerde kabul edilen ad "matür teratom"dur Bunun yanında aynı patolojiyi tanımlamak için kullanılan diğer terimler "matür kistik teratom" ve "benign ovarian kistik teratoma"dır Tarihçe Dermoid kist terimi ilk kez 1831 yılında Leblanc tarafından kullanılmıştır Leblanc bir atın kafatası içinden çıkardığı bir tümörde saç ve deri eklerine benzeyen elementler gördüğünde buna deri anlamına gelen dermis sözcüğünden esinlenerek kist dermoid adını vermiştir Teratom sözcüğünü ise ilk kez 1863 yılında Virchow, Yunanca canavar anlamına gelen teraton kelimesinden esinlenerek türetmiştir Günümüzde her iki sözcük de birbirinin yerine kullanılmaktadır Terotomlar birden çok germ tabakasından köken alan ve yine birden fazla hücre tipi içeren tümörlerdir Nadiren sadece tek bir germ tabakasından gelişmiş tümörler de olabilir Teratomların iyi huylu ya da kötü huylu (kanser) olması içerdikleri hücre türlerinin farklılaşma derecesine (matür-immatür) bağlıdır İmmatür teratomlar kötü huylu, matür teratomlar ise iyi huyludur Görülme sıklığı Dermoid kist ya da matür teratom en fazla kuyruk sokumu bölgesinde (sakrokoksigeal teratom) görülür Olguların %57'si bu alandadır %27'si ise gonadlarda yani kadınlarda yumurtalık erkeklerde ise testistedir Sakrokoksigeal teratoma her 20000-40000 canlı doğumda bir rastlanılır Matür kistik teratom yani dermoid kist ise tüm over tümörlerinin %10-20'sini oluşturur En sık görülen germ hücreli over tümörü olmasının yanısıra 20 yaşından genç kızlarda en sık karşılaşılan over tümörüdür Her yaşta görülebilmekle birlikte en sık üreme çağındaki kadınlada görülür Genelde tek taraflı olmakla birlikte %8-15 olguda her iki yumurtalıkta da dermoid kist bulunur Yapısı Dermoid kist bütün germ hücrelerinden parçalar taşıyabilir ancak genelde baskın olan ektoderm tabakasıdır Bu nedenle deri ve deri eklerine ait kısımlar daha fazla görülür Deride bulunan sebase salgı bezleri dermoid kist içinde de bulunduğundan kist sıvısı koyu kıvamlı, sarı-kahverengi renkli, yağlı, yoğun bir sıvıdır Kist içinde çoğu zaman saç, kıl, diş, kemik, kıkırdak, sinir gibi dokular bulunur Resimde içinde diş içeren bir dermoid kistin röntgen filmindeki görüntüsü izlenmektedir Ameliyat sırasında dev dermoid kist Dermoid kist içinde saç İçerisinde yoğun olarak tiroid dokusu içermesi durumunda kişide tiroid hormonlarının aşırı salgılanması söz konusu olur Bu durumda patolojiye struma ovarii adı verilir ve hipertiroidi bulguları ortaya çıkar Boyutları çok değişkendir Birkaç santimetreden yarım metreye kadar değişebilir Kansere dönme olasılığı var mıdır? Dermoid kistin kansere dönme olasılığı son derece düşüktür Olguların %1-2'sinde uzun dönemde kanserleşme görülebilir Klinik ve Tanı Dermoid kist genelde belirti vermez ve başka bir nedenle yapılan muayene, ultrason incelemesi, radyolojik inceleme ya da ameliyatlar sırasında tesadüfen fark edilir Olguların yaklaşık %65'inde herhangi bir yakınma yoktur Dermoid kistin ultrasonografik görüntüsü Belirti varlığında en sık karşılaşılan yakınma karın ağrısıdır Bunun yanısıra karında şişkinlik ve anormal uterin kanama görülebilir Daha nadir karşılaşılan yakınmalar ise idrar ya da dışkılama problemleri ile sırt ağrısıdır Struma ovarii varlığında hipertiroidi ile ilgili yakınmalar görülür Komplikasyonlar Dermoid kist bazı komplikasyon risklerini de beraberinde taşır Bunlar torsiyon, rüptür, enfeksiyon ve kansere dönüşümdür Torsiyonermoid kistin en sık karşılaşılan ve en korkulan komplikasyonu torsiyondur İçeridiği dokular ve koyu kıvamlı sıvı nedeni ile ağır bir kisttir Bu ağırlık yumurtalığın kendi etrafında dönmesine yani torsiyonuna neden olabilir Torsiyon varlığında yumurtalığa giden kan akımı azalacağı ya da kesileceği için bir süre sonra kangren meydana gelir Torsiyonun klinik bulgusu ağrıdır Olay ilerledikçe ağrı artar Bazen tam bir torsiyon olmaz ve hafif ağrı ile birlikte kendini belli eder Bir süre sonra yumurtalık detorsiyone olarak normal konumuna döner ve ağrı kaybolabilir Dermoid kist varığında torsiyon görülme sıklığı %32-16 arasındadır Kistin büyüklüğü arttıkça torsiyon riski de artar Rüptür: Dermoid kistin rüptüre olması yani patlaması kendiliğinden olabileceği gibi torsiyona bağlı da gelişebilir ve %1-4 olguda karşılaşılır Rüptür aniden oluştuğunda genelde şok gelişir İçerdiği yağlı sıvı ve diğer dokular karın zarını irrite ederek tehlikeli bir durum olan kimyasal peritonite neden olabilir Bazen ise küçük bir rüptür alanından yavaş bir sızıntı olur Bu durum karın ağrısı ile beraber karın içinde şiddetli iltihap ve yapışıklıklara yol açar Enfeksiyon: Nadir görülen bir komplikasyondur ve olguların %1'inden daha azında karşılaşılır Kansere dönüşüm: Saf formunda matür kistik teratom iyi huylu bir tümördür Ancak %1-2 olguda immatür bileşenler de bulunabilir ve kansere dönişim söz konusu olabilir Böyle bir durumda 5 yıllık yaşam şansı %15-31 arasındadır Tedavi Dermoid kistin tedavisi cerrahidir Fark edildiği anda çıkartılması uygun olur Operasyon laparoskopik ya da açık ameliyat şeklinde yapılabilir Ancak uygun vakalarda laparoskopik yaklaşım tercih edilmelidir Dermoid kistin laparoskopideki görünüşü Genelde üreme çağındaki kadınlarda görüldüğünden yumurtalık dokusunun korunmasına özen gösterilmeli ve sadece kist çıkartılmalı, yumurtalık alınmamalıdır Operasyon sırasında kist rüptüre olursa karın boşluğu dikkatlice temizlenmeli, karın içinde kist içeriğine ait materyal kalmamasına büyük özen gösterilmelidir Aksi taktirde kimyasal peritonit ortaya çıkabilir Bu açıdan dermoid kist operasyonları özel deneyim ve dikkat gerektiren operasyonlardır Alınan materyal mutlaka patolojik incelemeye gönderilmeli ve immatür bileşenler olmadığı gösterilmelidir Tek taraflı olgularda diğer yumurtalıkta herhangi bir kitle yoksa biopsi almaya gerek yoktur Dermoid kist %4 olguda tekrarlayabilir