Gebelikte Sık Görülen Şikayetler

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-19-2012

Gebelikte Sık Görülen Şikayetler

Gebeliğin her dönemine özgün şikayetler vardır

Bunlar her ne kadar gebeleri rahatsız etse de çoğu herhangi bir anormal bir duruma işaret etmeksizin sadece gebelikte görülen fizyolojik değişimlerin sonucudur

Ancak, yine de zaman zaman bu tür yakınmaları gidermek veya daha ciddi problemleri ekarte etmek için müdahale etmek gerekebilir

Gebeliğin erken dönemlerinde ve ilk 3 ayda anne adayının vücudunda birtakım değişiklikler olmaya ve gebeliğe ait ilk yakınmalar ortaya çıkmaya başlar

İlk 3 ayda görülebilen şikayetler:

Bulantı ve kusma
Halsizlik, uykuya eğilim, başağrısı
Psikolojik gerginlik, anksiyete
Göğüslerde hassasiyet
Vajinal kanama veya lekelenme
İdrara sık çıkma
Pityalizm (tükrük salgısında artış)
Kasık ağrısı gibi yakınmalar olabilir

İkinci trimesterde yani gebeliğin 13-27

haftaları arasında büyüyen gebeliğe ve vücuttaki belirginleşen fizyolojik değişimlere bağlı yakınmalar ortaya çıkar

İlk aylarda görülen bulantı ve kusma, baş ağrısı, halsizlik, uyku hali gibi yakınmalar büyük oranda azalır

Gebeliğe bağlı yükün henüz çok fazla artmaması ve ilk trimesterdeki şikayetlerin azalması sebebiyle esasında gebeliğin en rahat dönemleri sayılabilir

Bu aylarda:

Kasık ağrıları
Kabızlık
Ciltte değişiklikler (gebelik lekeleri, döküntüler, sivilcelenmeler, saç dökülmesi)
Vajinal akıntıda artış
Aşerme ve pika (toprak yeme)
Bacaklarda kramplar
Sırt ağrıları
Kansızlık (anemi) görülebilir

Gebeliğin son aylarında ise yakınmalar tekrar artmıştır, çünkü büyüyen bebeğin anne vücudundaki yükü belirginleşmiştir

Bu dönemde:

Nefes darlığı, çarpıntı
Halsizlik, yorgunluk
Ağrılar (karın, kasık, sırt ve belde)
Bacak krampları
Mide şikayetleri (yanma, reflü, bulantı)
Kabızlık
Varisler
Ödem
Kasılmalar
Psikolojik sorunlar (gebelik depresyonu)
İdrar şikayetleri (sık çıkma, kaçırma) gibi şikayetler ortaya çıkar

Bulantı ve kusma

Özellikle ilk trimesterde 4-8 haftada başlar ve 14

haftaya kadar devam eder

Bazen 22

haftaya kadar uzayabilir

Sabahları daha fazladır ama gün boyu sürebilir

Genelde ilk gebeliklerde, genç kadınlarda ve ikiz gebeliklerde daha şiddetlidir

Sebebi tam olarak ortaya çıkarılamamıştır

Yüksek hCG düzeyleri suçlanmıştır ancak estrojen düzeylerinin artması, annenin psikolojik sıkıntıları, B6 vitamini eksikliği, gebeliğe bağlı mide-barsak sistemindeki değişiklikler, tiroid bezinin normalden çok çalışması ile ilgili olabilir

Midesinde gebelik öncesinde ülseri olanlarda bulantı ve kusma şikayetleri daha dirençli ve uzun süreli olabilir

Az miktarlarda ve sık aralıklarda yenmesi önerilir

Yemekler sırasında az sıvı almak da iyileşmeye yardımcı olur

Katı, kuru, yağsız ve tuzlu gıdalar önerilir

Amaç, mideyi tamamen boş veya tamamen dolu tutmaktan kaçınmaktır

Bazen kusmalar çok şiddetli olup dehidratasyona (aşırı su kaybı) neden olabilir (hiperemezis gravidarum)

Bu durumda, annenin depoları yıkılmaya başlar ve bunların yıkım ürünleri kanda ve idrarda artar

Eğer, idrar tetkikinde keton çıkıyorsa annenin beslenemediği ve depolarının yıkılmaya başladığı anlamına gelir ki gebenin hastaneye yatırılıp serum tedavisi gerekebilir

Şiddetli kusma olan olgularda öncelikle bu tabloya neden olabilecek üzüm (mol) gebeliği, idrar yolu enfeksiyonları, pankreas iltihabı, safra kesesi ve karaciğer hastalıkları, apandisit, mide-barsak hastalıkları, mide ülseri, tiroid hormon yüksekliği gibi hastalıkların olmadığının gösterilmesi için genel bir fizik muayene ve uygun tetkikler yapılır

Doktorunuzun önerisi olmadan antiemetik (bulantı giderici ilaçlar) kullanmayınız

Halsizlik, Uykuya Eğilim, Başağrısı

Erken gebelikte birçok gebe halsizlik ve şiddetli uyku halinden şikayetçidir

Genellikle 4

ayda düzelen bu durum muhtemelen gebelikte artan progesteron hormonuna bağlıdır

Bazı gebelerde özellikle gebeliğin erken döneminden itibaren nedeni bilinmeyen bir şekilde baş ağrıları olabilir

Hormonlardaki değişimler, gebeliğe bağlı diğer dolaşımsal değişiklikler veya psikolojik nedenlerle oluşabileceği düşünülmektedir

Yoğun kahve, çay gibi kafeinli maddeleri tüketenlerde gebelikle birlikte bunların kesilmesi de bir süre baş ağrısına neden olabilir

Gebeliğin ortalarında genellikle şiddeti azalır veya kaybolur

Baş ağrısı her ne kadar gebelikte beklenebilen bir durum ise de özellikle son 3 aydaki baş ağrılarının dikkate alınması ve hipertansiyonla ilişkili olup olmadığının değerlendirilmesi gereklidir

Gebelikte görülebilen baş ağrılarının azaltılmasında öncelikle ilaç dışı yaklaşımlar denenebilir

Şakaklara yapılan hafif masaj, gevşeme egzersizleri, yüze ve şakaklara uygulanacak sıcak kompres, hafif egzersizler, sakin bir ortamda yürüyüş gibi tedbirlerle geçmeyen baş ağrıları söz konusu ise o zaman doktorunuzun önermesi koşuluyla bebeğe zararı olmadığı iblinen bazı ağrı kesiciler kullanılabilir

Psikolojik gerginlik, anksiyete

Özellikle ilk gebelikte anne adayı hayatını etkileyecek bir değişim ile karşı karşıyadır

Buna bağlı gebelik başında adayında bazı psikolojik değişiklikler ortaya çıkabilir

Kişi çok labil (değişken) bir ruh hali gösterebilir

Normalden fazla alıngan, sinirli, gergin veya depresif bir kişilik sergileyebilir

Bu değişimler az da olsa hormonların etkisi ile olabileceği gibi esas olarak anne adayının gebelikle ilgili endişeleri, korkuları sonucudur

Daha çok aile içi sorunlar olduğunda, planlanmamış gebeliklerde veya tam tersi çok istenen ancak kötü sonuçlanmasında korkulan bir gebelikte bu şikayetlerin ortaya çıkma şansı daha fazladır

Erken gebelik dışında gebeliğin son zamanlarında da doğumla ilgili endişeler, doğum sonrası anne olmanın getirdiği tedirginlikler, kendinden emin olamama ve yetersizlik korkusu, maddi ve manevi birtakım sorunlara bağlı “gebelik depresyonu” gelişebilir

Bu durumlarda gebenin çevresindeki kişilere de sorumluluk düşer

Mümkün olduğunca anne adayını rahatlatmaya, endişelerini gidermeye çalışmalı ancak yetersiz olunduğunda profesyonel yardım almalıdırlar

Göğüslerde hassasiyet

Gebeliğin erken dönemlerinden itibaren artan hormonlar (estrojen, progesteron ve prolaktin) göğüslerdeki gerginlik ve hassasiyetin temel nedenidir

Gebede dokunmakla bile ağrı olabilir

Bir süre sonra bu şikayetler kendiliğinden geçecektir

Vajinal kanama veya lekelenme

Gebelikte beklenen adet tarihi civarında normalden az, lekelenme tarzında bir kanama olabilir

Halk arasında “üste görme” olarak bu durum her zaman gebelikte bir anormal durum olduğunu göstermez

Ancak, her ne şekilde olursa olsun ilk 3 aydaki her türlü vajinal kanama aksi ispat edilene kadar “düşük tehdidi” olarak adlandırılır

Bu nedenle, mutlaka bir doktor tarafından değerlendirilmesi ve gebeliğin sağlıklı olduğunun gösterilmesi gerekir

Bu durumda, erken ve zamanında başvuru sağlığınız için riskli durumların erken tanısını ve zamanında müdahale edilebilmesini sağlar

Özellikle, bazı hastalar bu tür kanama durumlarında vajinal muayene korkusu ile doktora başvurmamaktadır

Ancak, gebelikte vajinal muayene bölümünde anlatıldığı gibi gebelik sırasında yapılacak vajinal muayenenin kesinlikle düşüğe sebep olma gibi bir riski yoktur

Düşük tehdidi olgularının bir kısmında düşüğü önlemek mümkün olmaz

Bu gibi durumlarda olumsuz sonucu muayene yapılmış olmasına bağlı eğilim vardır, çünkü herkes kötü sonuç için bir sebep aramaya çalışır

Hiç kimse, vajinal muayene veya ultrason yapılmış buna rağmen hiç bir sorun olmadan sürdürülmüş bir gebeliğin reklamını yapmaz ama hasbelkader düşükle sonuçlanmışsa çok kolaylıkla suçlu ilan edilebilir

Bilimsel kanıtlar, düşük tehditi durumlarında muayenenin kesinlikle düşüğü agrave etmediğini buna karşın anne için riskli durumların ortaya konmasında yararlı olduğunu göstermektedir

İdrara sık çıkma ve idrar kaçırma

Gebelikte rahmin büyümesi ile mesaneye baskı yapması mesane kapasitesini azaltır

Bunun yanında gebelikte böbrek fonksiyonlarında değişimler ve idrar yollarında hormonların etkisiyle oluşan bazı değişimler söz konusudur

Bu değişimler sonucu sık idrara çıkma gereksinimi doğar, öksürük ve aksırık da idrar kaçırma olabilir ve ayrıca idrar yolları enfeksiyon riski de artar

İdrar şikayetleri 2

trimesterde biraz hafiflese de son aylarda bebeğin başının mesaneye basısı sonucu genellikle yeniden artacaktır

Bu sıkıntıları hafifletmek için; yatmadan birkaç saat önce su içmeyi azaltmanız uyku sırasında rahat etmenizi sağlayabilir

Ancak, gün boyunca sıvı alımını azaltmanız kesinlikle önerilmez

Çünkü bol sıvı almanın daha önce de bahsedilen pek çok olumlu etkisi vardır

İdrarınızı tutmak önerilmez çünkü, idrar yolları enfeksiyonunu riskini artırır

İdrar yaparken öne doğru eğilmeniz idrar torbanızın tam olarak boşalmasına yardımcı olur

Sık idrara çıkma gebelikte normal kabul edilebilir ancak idrar yaparken yanma ve sızlama ile birlikte kasık ağrısı şikayetiniz de varsa bu durum “idrar yolu enfeksiyonu” na bağlı olabilir, doktorunuza danışınız

Gebelik sırasında asemptomatik, yani bulgu vermeyen, idrar yolları enfeksiyonu da sıktır

Bu nedenle, takipleriniz sırasında hiç bir şikayetiniz olmasa da doktorunuz idrar tetkiki yaptırılmasını önerecektir

Pityalizm (tükürük salgısının artışı)

10-19-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Gebelikte Sık Görülen Şikayetler Gebelikte Sık Görülen Şikayetler Gebeliğin her dönemine özgün şikayetler vardır Bunlar her ne kadar gebeleri rahatsız etse de çoğu herhangi bir anormal bir duruma işaret etmeksizin sadece gebelikte görülen fizyolojik değişimlerin sonucudur Ancak, yine de zaman zaman bu tür yakınmaları gidermek veya daha ciddi problemleri ekarte etmek için müdahale etmek gerekebilir Gebeliğin erken dönemlerinde ve ilk 3 ayda anne adayının vücudunda birtakım değişiklikler olmaya ve gebeliğe ait ilk yakınmalar ortaya çıkmaya başlar İlk 3 ayda görülebilen şikayetler: Bulantı ve kusma Halsizlik, uykuya eğilim, başağrısı Psikolojik gerginlik, anksiyete Göğüslerde hassasiyet Vajinal kanama veya lekelenme İdrara sık çıkma Pityalizm (tükrük salgısında artış) Kasık ağrısı gibi yakınmalar olabilir İkinci trimesterde yani gebeliğin 13-27 haftaları arasında büyüyen gebeliğe ve vücuttaki belirginleşen fizyolojik değişimlere bağlı yakınmalar ortaya çıkar İlk aylarda görülen bulantı ve kusma, baş ağrısı, halsizlik, uyku hali gibi yakınmalar büyük oranda azalır Gebeliğe bağlı yükün henüz çok fazla artmaması ve ilk trimesterdeki şikayetlerin azalması sebebiyle esasında gebeliğin en rahat dönemleri sayılabilir Bu aylarda: Kasık ağrıları Kabızlık Ciltte değişiklikler (gebelik lekeleri, döküntüler, sivilcelenmeler, saç dökülmesi) Vajinal akıntıda artış Aşerme ve pika (toprak yeme) Bacaklarda kramplar Sırt ağrıları Kansızlık (anemi) görülebilir Gebeliğin son aylarında ise yakınmalar tekrar artmıştır, çünkü büyüyen bebeğin anne vücudundaki yükü belirginleşmiştir Bu dönemde: Nefes darlığı, çarpıntı Halsizlik, yorgunluk Ağrılar (karın, kasık, sırt ve belde) Bacak krampları Mide şikayetleri (yanma, reflü, bulantı) Kabızlık Varisler Ödem Kasılmalar Psikolojik sorunlar (gebelik depresyonu) İdrar şikayetleri (sık çıkma, kaçırma) gibi şikayetler ortaya çıkar Bulantı ve kusma Özellikle ilk trimesterde 4-8 haftada başlar ve 14 haftaya kadar devam eder Bazen 22 haftaya kadar uzayabilir Sabahları daha fazladır ama gün boyu sürebilir Genelde ilk gebeliklerde, genç kadınlarda ve ikiz gebeliklerde daha şiddetlidir Sebebi tam olarak ortaya çıkarılamamıştır Yüksek hCG düzeyleri suçlanmıştır ancak estrojen düzeylerinin artması, annenin psikolojik sıkıntıları, B6 vitamini eksikliği, gebeliğe bağlı mide-barsak sistemindeki değişiklikler, tiroid bezinin normalden çok çalışması ile ilgili olabilir Midesinde gebelik öncesinde ülseri olanlarda bulantı ve kusma şikayetleri daha dirençli ve uzun süreli olabilir Az miktarlarda ve sık aralıklarda yenmesi önerilir Yemekler sırasında az sıvı almak da iyileşmeye yardımcı olur Katı, kuru, yağsız ve tuzlu gıdalar önerilir Amaç, mideyi tamamen boş veya tamamen dolu tutmaktan kaçınmaktır Bazen kusmalar çok şiddetli olup dehidratasyona (aşırı su kaybı) neden olabilir (hiperemezis gravidarum) Bu durumda, annenin depoları yıkılmaya başlar ve bunların yıkım ürünleri kanda ve idrarda artar Eğer, idrar tetkikinde keton çıkıyorsa annenin beslenemediği ve depolarının yıkılmaya başladığı anlamına gelir ki gebenin hastaneye yatırılıp serum tedavisi gerekebilir Şiddetli kusma olan olgularda öncelikle bu tabloya neden olabilecek üzüm (mol) gebeliği, idrar yolu enfeksiyonları, pankreas iltihabı, safra kesesi ve karaciğer hastalıkları, apandisit, mide-barsak hastalıkları, mide ülseri, tiroid hormon yüksekliği gibi hastalıkların olmadığının gösterilmesi için genel bir fizik muayene ve uygun tetkikler yapılır Doktorunuzun önerisi olmadan antiemetik (bulantı giderici ilaçlar) kullanmayınız Halsizlik, Uykuya Eğilim, Başağrısı Erken gebelikte birçok gebe halsizlik ve şiddetli uyku halinden şikayetçidir Genellikle 4 ayda düzelen bu durum muhtemelen gebelikte artan progesteron hormonuna bağlıdır Bazı gebelerde özellikle gebeliğin erken döneminden itibaren nedeni bilinmeyen bir şekilde baş ağrıları olabilir Hormonlardaki değişimler, gebeliğe bağlı diğer dolaşımsal değişiklikler veya psikolojik nedenlerle oluşabileceği düşünülmektedir Yoğun kahve, çay gibi kafeinli maddeleri tüketenlerde gebelikle birlikte bunların kesilmesi de bir süre baş ağrısına neden olabilir Gebeliğin ortalarında genellikle şiddeti azalır veya kaybolur Baş ağrısı her ne kadar gebelikte beklenebilen bir durum ise de özellikle son 3 aydaki baş ağrılarının dikkate alınması ve hipertansiyonla ilişkili olup olmadığının değerlendirilmesi gereklidir Gebelikte görülebilen baş ağrılarının azaltılmasında öncelikle ilaç dışı yaklaşımlar denenebilir Şakaklara yapılan hafif masaj, gevşeme egzersizleri, yüze ve şakaklara uygulanacak sıcak kompres, hafif egzersizler, sakin bir ortamda yürüyüş gibi tedbirlerle geçmeyen baş ağrıları söz konusu ise o zaman doktorunuzun önermesi koşuluyla bebeğe zararı olmadığı iblinen bazı ağrı kesiciler kullanılabilir Psikolojik gerginlik, anksiyete Özellikle ilk gebelikte anne adayı hayatını etkileyecek bir değişim ile karşı karşıyadır Buna bağlı gebelik başında adayında bazı psikolojik değişiklikler ortaya çıkabilir Kişi çok labil (değişken) bir ruh hali gösterebilir Normalden fazla alıngan, sinirli, gergin veya depresif bir kişilik sergileyebilir Bu değişimler az da olsa hormonların etkisi ile olabileceği gibi esas olarak anne adayının gebelikle ilgili endişeleri, korkuları sonucudur Daha çok aile içi sorunlar olduğunda, planlanmamış gebeliklerde veya tam tersi çok istenen ancak kötü sonuçlanmasında korkulan bir gebelikte bu şikayetlerin ortaya çıkma şansı daha fazladır Erken gebelik dışında gebeliğin son zamanlarında da doğumla ilgili endişeler, doğum sonrası anne olmanın getirdiği tedirginlikler, kendinden emin olamama ve yetersizlik korkusu, maddi ve manevi birtakım sorunlara bağlı “gebelik depresyonu” gelişebilir Bu durumlarda gebenin çevresindeki kişilere de sorumluluk düşer Mümkün olduğunca anne adayını rahatlatmaya, endişelerini gidermeye çalışmalı ancak yetersiz olunduğunda profesyonel yardım almalıdırlar Göğüslerde hassasiyet Gebeliğin erken dönemlerinden itibaren artan hormonlar (estrojen, progesteron ve prolaktin) göğüslerdeki gerginlik ve hassasiyetin temel nedenidir Gebede dokunmakla bile ağrı olabilir Bir süre sonra bu şikayetler kendiliğinden geçecektir Vajinal kanama veya lekelenme Gebelikte beklenen adet tarihi civarında normalden az, lekelenme tarzında bir kanama olabilir Halk arasında “üste görme” olarak bu durum her zaman gebelikte bir anormal durum olduğunu göstermez Ancak, her ne şekilde olursa olsun ilk 3 aydaki her türlü vajinal kanama aksi ispat edilene kadar “düşük tehdidi” olarak adlandırılır Bu nedenle, mutlaka bir doktor tarafından değerlendirilmesi ve gebeliğin sağlıklı olduğunun gösterilmesi gerekir Bu durumda, erken ve zamanında başvuru sağlığınız için riskli durumların erken tanısını ve zamanında müdahale edilebilmesini sağlar Özellikle, bazı hastalar bu tür kanama durumlarında vajinal muayene korkusu ile doktora başvurmamaktadır Ancak, gebelikte vajinal muayene bölümünde anlatıldığı gibi gebelik sırasında yapılacak vajinal muayenenin kesinlikle düşüğe sebep olma gibi bir riski yoktur Düşük tehdidi olgularının bir kısmında düşüğü önlemek mümkün olmaz Bu gibi durumlarda olumsuz sonucu muayene yapılmış olmasına bağlı eğilim vardır, çünkü herkes kötü sonuç için bir sebep aramaya çalışır Hiç kimse, vajinal muayene veya ultrason yapılmış buna rağmen hiç bir sorun olmadan sürdürülmüş bir gebeliğin reklamını yapmaz ama hasbelkader düşükle sonuçlanmışsa çok kolaylıkla suçlu ilan edilebilir Bilimsel kanıtlar, düşük tehditi durumlarında muayenenin kesinlikle düşüğü agrave etmediğini buna karşın anne için riskli durumların ortaya konmasında yararlı olduğunu göstermektedir İdrara sık çıkma ve idrar kaçırma Gebelikte rahmin büyümesi ile mesaneye baskı yapması mesane kapasitesini azaltır Bunun yanında gebelikte böbrek fonksiyonlarında değişimler ve idrar yollarında hormonların etkisiyle oluşan bazı değişimler söz konusudur Bu değişimler sonucu sık idrara çıkma gereksinimi doğar, öksürük ve aksırık da idrar kaçırma olabilir ve ayrıca idrar yolları enfeksiyon riski de artar İdrar şikayetleri 2 trimesterde biraz hafiflese de son aylarda bebeğin başının mesaneye basısı sonucu genellikle yeniden artacaktır Bu sıkıntıları hafifletmek için; yatmadan birkaç saat önce su içmeyi azaltmanız uyku sırasında rahat etmenizi sağlayabilir Ancak, gün boyunca sıvı alımını azaltmanız kesinlikle önerilmez Çünkü bol sıvı almanın daha önce de bahsedilen pek çok olumlu etkisi vardır İdrarınızı tutmak önerilmez çünkü, idrar yolları enfeksiyonunu riskini artırır İdrar yaparken öne doğru eğilmeniz idrar torbanızın tam olarak boşalmasına yardımcı olur Sık idrara çıkma gebelikte normal kabul edilebilir ancak idrar yaparken yanma ve sızlama ile birlikte kasık ağrısı şikayetiniz de varsa bu durum “idrar yolu enfeksiyonu” na bağlı olabilir, doktorunuza danışınız Gebelik sırasında asemptomatik, yani bulgu vermeyen, idrar yolları enfeksiyonu da sıktır Bu nedenle, takipleriniz sırasında hiç bir şikayetiniz olmasa da doktorunuz idrar tetkiki yaptırılmasını önerecektir Pityalizm (tükürük salgısının artışı)