Normal Doğumun Mekanizması Normal Doğum Hakkında Herşey

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-19-2012

Normal Doğumun Mekanizması Normal Doğum Hakkında Herşey

Normal doğum miadına ulaşmış bir bebeğin ( >37 hafta ) herhangi bir operatif müdahale olmaksızın vajinal yolla yapılan doğumu anlıyoruz

Eğer vakum ya da forseps doğuma yardımcı olmak amacıyla kullanılmışsa buna müdahaleli doğum denir

Suni sancı verilmesi ve bebeği vajenden çıkışını kolaylaştırmak için epizyotomi dediğimiz kontrollü kesinin yapılması da müdahaleli doğum olarak değerlendirilir

Doğum eylemi ya da doğum doktorları arasında sıkça kullanıldığı adıyla “travay” servikste (rahim ağzı veya rahim boynu) açılma ile birlikte olan ve anne tarafından doğum sancısı olarak algılanan düzenli rahim kasılmalarının başlamasıdır

Gebeliğin özellikle son trimesterinde düzensiz, Braxton-Hicks (yalancı doğum ağrıları) adı verilen kasılmalar olabilir, ancak bunun doğum eylemi olarak adlandırılabilmesi için düzenli aralıklarla gelmesi, şiddetinin giderek artması, sancı aralarının kasılması ve beraberinde servikste (rahim boynu) açılmanın ve incelmenin başlaması gerekir

Doğumun aktif fazını 3 evrede inceleyebilir:
1

evre, doğum eyleminin başlamasından serviksin tam açıklığa (10 cm) ulaşmasına kadar olan dönemdir

2

evre, serviksin tam açılmasından bebeğin doğumuna kadar geçen süredir

3

evre ise, bebeğin doğumundan plasenta ve zarların atılmasına kadar geçen süredir

Genelde doğumun yaklaştığının ilk belirtileri kasılmalar ve halk arasında "nişan gelmesi" olarak anılan durumdur

Rahim ağzı tüm gebelik boyunca sümüksü bir tıkaçla kapalıdır

Bu tıkaç bebeği dış etkenlere karşı korur

Doğum eyleminin başlamasından hemen önce rahim ağzında hafif bir açılma olur ve bu tıkaç kanlı bir akıntı şeklinde vücut dışına atılır

Su kesilmesinin açılması genellikle aktif doğum eylemi başladıktan sonra olur

Ancak, bazen sancılar yani aktif eylem başlamadan da başlayabilir

Bu durumda eğer 6-12 saatte kendiliğinden başlamazsa suni sancıyla başlatmak gerekebilir

Çünkü zarlar enfeksiyondan koruyan bir bariyer görevi de yaparlar

Eğer, kese açıldıktan sonra belli sürede doğum olmazsa vajendeki mikropların enfeksiyon oluşturması riski de vardır

Zaman zaman da doğum doktorları eylemin bir safhasında (rahim ağzı açıklığı 4-5 cm’den fazla ise) su kesesini artifisyel olarak açarlar

Bu yaklaşım, doğumun hızlanmasına yardımcı olur

Doğumun gerçekleşmesinde rol oynayan 3 temel faktör vardır:
1

İtici güçler (rahim kasılmaları ve doğumun 2

evresinde ıkınma)
2

Doğum kanalı (kalça kemiklerinin durumu ve yumuşak dokular)
3

Fetus
Bu üç faktör doğumun normal olup olamayacağını belirler

Bunlardan herhangi birindeki anormallik doğumu güçleştirir ve hatta bezen imkansızlaştırır

Pelvis (ya da kalça) kemiklerinin yapısı kişiden kişiye değişebilir

En ideali jinekoid pelvis denen ovoid bir yapıda olmasıdır

Ancak, bu normal yapının varyasyonlarında pelviste darlık söz konusu olabilir

Normal bir pelviste doğum kanalını incelediğimizde girişte kanalın transvers (enine) çapının daha geniş olduğunu görürüz

Bebeğin başının da ön-arka çapı daha uzundur

Dolayısıyla doğum kanalına başın girebilmesi için bebek başının ön-arka çapının annenin doğum kanalı girişinde enine çapa uyması gerekir

Yani, bebeğin başı annenin sağ veya sol yanına bakacak şekilde yatay ya da hafif oblik (verev) olarak pelvise girer

Doğum kanalının çıkışında ise pelvisin ön-arka çapları daha uzundur

Bunun sonucunda doğumun olabilmesi için bebek doğum kanalında ilerlerken bir yandan da burgu hareketi ile başın en uzun olan ön-arka çapını pelvis çıkımının ön-arka çapına uydurması gerekir

Normalde, çıkıma geldiğinde başın arkası annenin ön tarafında olmalıdır

Bu durumda çıkıma gelen bebek rahmin kasılmaları ve annenin ıkınması ile başını geriye doğru atarak çıkımdan kurtulur

Baş çıktıktan sonra en geniş kısım olan omuzların çıkması için omuzlar da ön-arka çapa döner ve omuzlar doktorun da yapacağı manevralarla doğurtulur

Vücudun geri kalan kısmı çoğunlukla sorunsuz doğar

Görüldüğü gibi, bebek doğum kanalından bir tünelden geçer gibi rahatlıkla geçememekte buna karşın kendini kanala uydurabilmek için birtakım manevralar yapmak zorundadır

Bu manevraları yapabilmesi için itici gücün yukarıdan bebeği aşağıya doğru zorlaması, bebeğin de bu itici güç karşısında doğru yolu ve pozisyonları kendiliğinden ister istemez bulur ve gereken manevraları yapar

İtici güç eylemin 1

evresinde sadece rahim kasılmaları iken, 2

evresinde annenin ıkınması da bu güce katkı da bulunur

10-19-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Normal Doğumun Mekanizması Normal Doğum Hakkında Herşey Normal Doğumun Mekanizması Normal Doğum Hakkında Herşey Normal doğum miadına ulaşmış bir bebeğin ( >37 hafta ) herhangi bir operatif müdahale olmaksızın vajinal yolla yapılan doğumu anlıyoruz Eğer vakum ya da forseps doğuma yardımcı olmak amacıyla kullanılmışsa buna müdahaleli doğum denir Suni sancı verilmesi ve bebeği vajenden çıkışını kolaylaştırmak için epizyotomi dediğimiz kontrollü kesinin yapılması da müdahaleli doğum olarak değerlendirilir Doğum eylemi ya da doğum doktorları arasında sıkça kullanıldığı adıyla “travay” servikste (rahim ağzı veya rahim boynu) açılma ile birlikte olan ve anne tarafından doğum sancısı olarak algılanan düzenli rahim kasılmalarının başlamasıdır Gebeliğin özellikle son trimesterinde düzensiz, Braxton-Hicks (yalancı doğum ağrıları) adı verilen kasılmalar olabilir, ancak bunun doğum eylemi olarak adlandırılabilmesi için düzenli aralıklarla gelmesi, şiddetinin giderek artması, sancı aralarının kasılması ve beraberinde servikste (rahim boynu) açılmanın ve incelmenin başlaması gerekir Doğumun aktif fazını 3 evrede inceleyebilir: 1 evre, doğum eyleminin başlamasından serviksin tam açıklığa (10 cm) ulaşmasına kadar olan dönemdir 2 evre, serviksin tam açılmasından bebeğin doğumuna kadar geçen süredir 3 evre ise, bebeğin doğumundan plasenta ve zarların atılmasına kadar geçen süredir Genelde doğumun yaklaştığının ilk belirtileri kasılmalar ve halk arasında "nişan gelmesi" olarak anılan durumdur Rahim ağzı tüm gebelik boyunca sümüksü bir tıkaçla kapalıdır Bu tıkaç bebeği dış etkenlere karşı korur Doğum eyleminin başlamasından hemen önce rahim ağzında hafif bir açılma olur ve bu tıkaç kanlı bir akıntı şeklinde vücut dışına atılır Su kesilmesinin açılması genellikle aktif doğum eylemi başladıktan sonra olur Ancak, bazen sancılar yani aktif eylem başlamadan da başlayabilir Bu durumda eğer 6-12 saatte kendiliğinden başlamazsa suni sancıyla başlatmak gerekebilir Çünkü zarlar enfeksiyondan koruyan bir bariyer görevi de yaparlar Eğer, kese açıldıktan sonra belli sürede doğum olmazsa vajendeki mikropların enfeksiyon oluşturması riski de vardır Zaman zaman da doğum doktorları eylemin bir safhasında (rahim ağzı açıklığı 4-5 cm’den fazla ise) su kesesini artifisyel olarak açarlar Bu yaklaşım, doğumun hızlanmasına yardımcı olur Doğumun gerçekleşmesinde rol oynayan 3 temel faktör vardır: 1İtici güçler (rahim kasılmaları ve doğumun 2 evresinde ıkınma) 2Doğum kanalı (kalça kemiklerinin durumu ve yumuşak dokular) 3Fetus Bu üç faktör doğumun normal olup olamayacağını belirler Bunlardan herhangi birindeki anormallik doğumu güçleştirir ve hatta bezen imkansızlaştırır Pelvis (ya da kalça) kemiklerinin yapısı kişiden kişiye değişebilir En ideali jinekoid pelvis denen ovoid bir yapıda olmasıdır Ancak, bu normal yapının varyasyonlarında pelviste darlık söz konusu olabilir Normal bir pelviste doğum kanalını incelediğimizde girişte kanalın transvers (enine) çapının daha geniş olduğunu görürüz Bebeğin başının da ön-arka çapı daha uzundur Dolayısıyla doğum kanalına başın girebilmesi için bebek başının ön-arka çapının annenin doğum kanalı girişinde enine çapa uyması gerekir Yani, bebeğin başı annenin sağ veya sol yanına bakacak şekilde yatay ya da hafif oblik (verev) olarak pelvise girer Doğum kanalının çıkışında ise pelvisin ön-arka çapları daha uzundur Bunun sonucunda doğumun olabilmesi için bebek doğum kanalında ilerlerken bir yandan da burgu hareketi ile başın en uzun olan ön-arka çapını pelvis çıkımının ön-arka çapına uydurması gerekir Normalde, çıkıma geldiğinde başın arkası annenin ön tarafında olmalıdır Bu durumda çıkıma gelen bebek rahmin kasılmaları ve annenin ıkınması ile başını geriye doğru atarak çıkımdan kurtulur Baş çıktıktan sonra en geniş kısım olan omuzların çıkması için omuzlar da ön-arka çapa döner ve omuzlar doktorun da yapacağı manevralarla doğurtulur Vücudun geri kalan kısmı çoğunlukla sorunsuz doğar Görüldüğü gibi, bebek doğum kanalından bir tünelden geçer gibi rahatlıkla geçememekte buna karşın kendini kanala uydurabilmek için birtakım manevralar yapmak zorundadır Bu manevraları yapabilmesi için itici gücün yukarıdan bebeği aşağıya doğru zorlaması, bebeğin de bu itici güç karşısında doğru yolu ve pozisyonları kendiliğinden ister istemez bulur ve gereken manevraları yapar İtici güç eylemin 1 evresinde sadece rahim kasılmaları iken, 2 evresinde annenin ıkınması da bu güce katkı da bulunur