Gebelik Dönemi Röntgen Çektirmek Çok Tehlikeli Mi?

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-19-2012

Hamilelikte röntgen zararlı mıdır?

Radyoaktif ışınlar olan X-ışınları ya da yaygın adı ile röntgen ışınları ve bunlar kullanılarak çekilen filmler ile tomografi gibi yöntemler vücut içinde yaşanan patolojilerin saptanmasında son derece yararlı bilgiler veren tanı teknikleridir

Tıbbın hemen her alanında zaman zaman röntgen filmlerine gerek duyulur

İyonize edici radyoaktif ışınların kullanıldığı bu tekniklerin hamile bir kadın üzerinde kullanılması doğal olarak olayın içinde yer alan her kişide endişe oluşturur

Tüm tanı ve tedavi yöntemlerinde olduğu gibi röntgen filmlerinin de potansiyel yarar ve zararları mevcuttur

Bu hem hamile olan hem de olmayan kişiler için geçerlidir

İyonize radyasyon hızlı bölünen ve çoğalan hücreler üzerinde daha fazla tahrip edici etkiye sahip olduğu için gelişmekte olan fetus üzerinde de zararlı etkileri olabilir

Ancak bu etkilerin doz ve süreye bağlı olduğu unutulmamalıdır

Yapılan araştırmalarda fetusa zararlı olabilecek radyasyon dozunun 5 rad olduğu, fetusun bu miktarın altında radyasyona maruz kalması durumuda ise zarar görme olasılığının son derece uzak olduğu ortaya konmuştur

5 rad hiçbir radyoloji tekniği ile ulaşılamayacak oldukça yüksek bir dozdur

Amerikan Aile Hekimliği Akademisi gebelik sırasında çekilen rontgen filmlerini güvenli olarak sınıflamaktadır

Bunun en önemli nedeni herhangi bir tanısal rontgen fiminde fetusa ulaşan dozun zarar verebilecek dozdan yüzlerce kez daha az olmasıdır

Örneğin en sık karşılaştığımız sorulardan biri olan hamilelikte diş röntgeni konusuna baktığımızda ağızda çekilen tam 21 adet film netcesinde bebeğe ulaşan radyasyon dozu anne adayının doğadan güneş ışınları vb

ile 3 günde aldığı dozdan daha azdır

Bu kadar düşük bir dozun bebekte kalıcı hasara neden olması ve ilerki dönemde kansere yol açması yok denecek kadar düşük bir olasılıktır

Bir başka örnek ise akciğer filmidir

Hamile bir kadın akciğer filmi çektirdiğinde bebeğe ulaşan radyasyon dozu ortalama 0

05 miliraddır ve bebek için riskli olabilecek dozdan yüzlerce kez daha azdır

Bazı sık kullanılan röntgen filmlerinin bebeğe ulaştırdığı radyasyon dozları şu şekildedir

İnceleme ============= Doz
Kafa ------------------ < 50 mrad
Boyun ve ense --------- < 50 mrad
Göğüs ----------------- < 50 mrad
Mammografi ------------ < 50 mrad
Myelography ----------- < 500 mrad
Üst gastrointestinal ----- < 500 mrad
Diş -------------------- 0

02 mrad
IVP -------------------- 1 rad
Bel -------------------- 400
Pelvis ----------------- 400

Görüldüğü gibi uterusa çok yakın bölgeler için çekilen röntgen filmlerinde bile uterusa ulaşan doz zarar verebilecek olan dozun çok daha altındadır

Hamilelikte röntgen ışınları güvenli olarak kabul edilse bile yine de gereksiz yere ışın almamak için film çekilirken karın üzerine kurşun gömlek konulması önerilir

10-19-2012	#2
Prof. Dr. Sinsi	Gebelik Dönemi Röntgen Çektirmek Çok Tehlikeli Mi? Hamilelikte röntgen zararlı mıdır? Radyoaktif ışınlar olan X-ışınları ya da yaygın adı ile röntgen ışınları ve bunlar kullanılarak çekilen filmler ile tomografi gibi yöntemler vücut içinde yaşanan patolojilerin saptanmasında son derece yararlı bilgiler veren tanı teknikleridir Tıbbın hemen her alanında zaman zaman röntgen filmlerine gerek duyulur İyonize edici radyoaktif ışınların kullanıldığı bu tekniklerin hamile bir kadın üzerinde kullanılması doğal olarak olayın içinde yer alan her kişide endişe oluşturur Tüm tanı ve tedavi yöntemlerinde olduğu gibi röntgen filmlerinin de potansiyel yarar ve zararları mevcuttur Bu hem hamile olan hem de olmayan kişiler için geçerlidir İyonize radyasyon hızlı bölünen ve çoğalan hücreler üzerinde daha fazla tahrip edici etkiye sahip olduğu için gelişmekte olan fetus üzerinde de zararlı etkileri olabilir Ancak bu etkilerin doz ve süreye bağlı olduğu unutulmamalıdır Yapılan araştırmalarda fetusa zararlı olabilecek radyasyon dozunun 5 rad olduğu, fetusun bu miktarın altında radyasyona maruz kalması durumuda ise zarar görme olasılığının son derece uzak olduğu ortaya konmuştur 5 rad hiçbir radyoloji tekniği ile ulaşılamayacak oldukça yüksek bir dozdur Amerikan Aile Hekimliği Akademisi gebelik sırasında çekilen rontgen filmlerini güvenli olarak sınıflamaktadır Bunun en önemli nedeni herhangi bir tanısal rontgen fiminde fetusa ulaşan dozun zarar verebilecek dozdan yüzlerce kez daha az olmasıdır Örneğin en sık karşılaştığımız sorulardan biri olan hamilelikte diş röntgeni konusuna baktığımızda ağızda çekilen tam 21 adet film netcesinde bebeğe ulaşan radyasyon dozu anne adayının doğadan güneş ışınları vb ile 3 günde aldığı dozdan daha azdır Bu kadar düşük bir dozun bebekte kalıcı hasara neden olması ve ilerki dönemde kansere yol açması yok denecek kadar düşük bir olasılıktır Bir başka örnek ise akciğer filmidir Hamile bir kadın akciğer filmi çektirdiğinde bebeğe ulaşan radyasyon dozu ortalama 005 miliraddır ve bebek için riskli olabilecek dozdan yüzlerce kez daha azdır Bazı sık kullanılan röntgen filmlerinin bebeğe ulaştırdığı radyasyon dozları şu şekildedir İnceleme ============= Doz Kafa ------------------ < 50 mrad Boyun ve ense --------- < 50 mrad Göğüs ----------------- < 50 mrad Mammografi ------------ < 50 mrad Myelography ----------- < 500 mrad Üst gastrointestinal ----- < 500 mrad Diş -------------------- 002 mrad IVP -------------------- 1 rad Bel -------------------- 400 Pelvis ----------------- 400 Görüldüğü gibi uterusa çok yakın bölgeler için çekilen röntgen filmlerinde bile uterusa ulaşan doz zarar verebilecek olan dozun çok daha altındadırHamilelikte röntgen ışınları güvenli olarak kabul edilse bile yine de gereksiz yere ışın almamak için film çekilirken karın üzerine kurşun gömlek konulması önerilir