Gebelikte Fizyolojik Değişiklikler Ve Üreme Sistemi

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-19-2012

Gebelikte Fizyolojik Değişiklikler ve Üreme Sistemi

Üter us; Gebelik sırasında salgılanan hormonların ve içinde büyüyen fetusun etkisiyle önemli değişiklikler görülür

Östrojen ve progesteronuun etkisiyle hipertrofi, hiperplazi, kan damarlarının, sinir ve lenflerinin ölçülerinde büyük miktarda artma gö-rülür

Böylece 7-9 cm boyunda 60 g ağırlığında olan Uterus gebeliğin sonunda 32 cm boya ve 1000 g ağırlığa ulaşır

Serviks; Östrojen ve progesteronun etkisiyle kanlanması artar ve yumuşar

Servikal kana; progesteron hormonunun etkisiyle servikal giandlann salgılandığı müköz bir tıkaç ile dolar

Bu tıkaç iç dış ortam arasında bir bariyer oluşturarak fetusu dış ortamdan korumuş olur

Bu-tıkacın doğumdan hemen önce hafif kanlı müköz bir sıvı şeklinde atılmasına nişane denir

Överler; Gebeliğin erken dönemlerinde karyonik villuslardan HCG etkisi ile gelişmeye devam eder ve gebeliğin devamı için gerekli olan östrojen ve progesteron hormonlarını salgılar, 3

ayda plasenta gelişerek görevi devralır

Vajina; Vajinanın gebelikte hormonların etkisiyle kanlanması artar, mor ve ödemli görünür ve kas tabakası hipertrafiye uğrar Ph'sı düşer, asit bir ortam oluşur

Böylece vajina doğuma hazırlanır

Vulva ve Perine: Gebelikte damariaşmanın artması ve gelişen uterusun bas-kısı ile varislere eğilim artar

Pigmentasyonun ve dolaşımı artmasıyla koyu bir renk alır

Buna CHADVVİCK belirtisi denir

Hamilelikte Değişiklikler

2- Kas ve İskelet Sistemi

Vücuttaki hormonların artmasıyla kas iskelet sisteminde gevşemeolur

Büyü-yen uterusun öne doğru çıkmasıyla lumbasakral bölgedeki basıncın artmasıyla ve sakroiliyak eklemin yükünü arttırarak bel ağrılarına neden olur

3

KARIN DUVARI

Gebelikte karrn duvarı gerilir, incelir, parlak bir görünüm alır

Yer yer çatlama-lar görülür

Striya ya da ilinea gravidarum denen bu çatlaklar 6

gebelik ayından son-ra görülür

4

GÖĞÜSLER

Gebelikte ilk değişme; 4

haftada ortaya çıkan göğüslerin över ve plasenta hormonları etkisiyle büyümeye başlamasıdır

5

KARDİYOVASKÜLER SİSTEM ve gebelikte annedeki değişiklikler

a

KAN: Anne kan hacmindeki %30-40 arası görülen artış 10 ile 20

haftada başlar

32-34

haftada en yüksek düzeye çıkar

Doğuma kadar sabit kalır

Plazma volümünün artışı eritrosit volümünden daha fazla olur

Buna bağlı gebelikte hemog-lobin ve hematokrit düşük görûlür

Bu kan tablosundaki değişime fizyolojik gebelik önemisi denir

Alyuvarlardakt artış %18 dir

Hemortokrit %34 <'ün altına düşer

He-moglobin düzeyinde de görünüşte bir azalma olur

Bu azalma 0,5-1 g/1 OOml civarın-dadır

b

KALP: Gebelikte kardiyak autpuf ta artış görülür

Normal bir kadında 4,5 -5,5 ml/dk iken gebelikte 1,5 mt/dk daha yükselir

Gebelikte kalp atım sayısı 10-15 vuruş daha artar

Kardiyak aut puttaki artış 10-34

haftalar arasında %25 ile %40 o-ranındadır

38

haftasına doğru azalır

Bunun nedeni Uterus venöz sisteminde çok miktarda kan tutulmasına bağlı kalbe dönen kan miktarının azalmasındadır

c

KAN BASINCI ve hamilelikte medyana gelen değişiklikler

Normalde gebeliğin ikincil trimesterinde hem sislik, hem diastolik kan basın-cında hafif düşüş görülür ve üçüncü trimesterde bu değerler gebelik önce-si/başlangıcı değerlerine yeniden ulaşır

Temelde hipertansif hastalığı olanların peeklemsi insidansı artar ve preeklemsinin ilk belirtisi genellikle kan basıncının ge-belik öncesi değerinin üstüne çıkması ve hipertansiyondur

Üçüncü trimesterdeks 140/90 kan basıncı veya diastelikteki 15 mmHg artışı dikkat çekmeli ve derinlemesi-ne değerlendirmeye yöneltmelidir

d

SİSTEMİK VASKÜLER DİRENÇ: Kan akışına damar yatağının g( terdiği direnç olarak tanımlanan SVD'de gebelikte düşüş görülür

Nedeni periferik kam da-marlarının dllatasyonu, anne dolaşımına plasenta dolaşımının eklenmesidir

Düz kaslardaki gevşeme kan damarlarının kas tabakasını da kapsar Damar tanüsü bu gevşemeye bağlı olarak azalır

Vena cava'lardaki basınç üst ekstremitelerde hemen hemen sabit olup gebeliğin ikinci yansında hafif düşer

Alt ekstremitelerde 5

aydan sonra artış başlar

Bunun nedeni uterusun pelvis venleri ve vena cava'ya yaptığı mekanik basınçtır

Bu basınç artışından dolayı ayak ve bacaklarda varis ve ödemler ile hemoroid oluşumu kolaylaşır

10-19-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Gebelikte Fizyolojik Değişiklikler Ve Üreme Sistemi Gebelikte Fizyolojik Değişiklikler ve Üreme Sistemi Üter us; Gebelik sırasında salgılanan hormonların ve içinde büyüyen fetusun etkisiyle önemli değişiklikler görülür Östrojen ve progesteronuun etkisiyle hipertrofi, hiperplazi, kan damarlarının, sinir ve lenflerinin ölçülerinde büyük miktarda artma gö-rülür Böylece 7-9 cm boyunda 60 g ağırlığında olan Uterus gebeliğin sonunda 32 cm boya ve 1000 g ağırlığa ulaşır Serviks; Östrojen ve progesteronun etkisiyle kanlanması artar ve yumuşar Servikal kana; progesteron hormonunun etkisiyle servikal giandlann salgılandığı müköz bir tıkaç ile dolar Bu tıkaç iç dış ortam arasında bir bariyer oluşturarak fetusu dış ortamdan korumuş olur Bu-tıkacın doğumdan hemen önce hafif kanlı müköz bir sıvı şeklinde atılmasına nişane denir Överler; Gebeliğin erken dönemlerinde karyonik villuslardan HCG etkisi ile gelişmeye devam eder ve gebeliğin devamı için gerekli olan östrojen ve progesteron hormonlarını salgılar, 3 ayda plasenta gelişerek görevi devralır Vajina; Vajinanın gebelikte hormonların etkisiyle kanlanması artar, mor ve ödemli görünür ve kas tabakası hipertrafiye uğrar Ph'sı düşer, asit bir ortam oluşur Böylece vajina doğuma hazırlanır Vulva ve Perine: Gebelikte damariaşmanın artması ve gelişen uterusun bas-kısı ile varislere eğilim artar Pigmentasyonun ve dolaşımı artmasıyla koyu bir renk alır Buna CHADVVİCK belirtisi denir Hamilelikte Değişiklikler 2- Kas ve İskelet Sistemi Vücuttaki hormonların artmasıyla kas iskelet sisteminde gevşemeolur Büyü-yen uterusun öne doğru çıkmasıyla lumbasakral bölgedeki basıncın artmasıyla ve sakroiliyak eklemin yükünü arttırarak bel ağrılarına neden olur 3 KARIN DUVARI Gebelikte karrn duvarı gerilir, incelir, parlak bir görünüm alır Yer yer çatlama-lar görülür Striya ya da ilinea gravidarum denen bu çatlaklar 6 gebelik ayından son-ra görülür 4 GÖĞÜSLER Gebelikte ilk değişme; 4 haftada ortaya çıkan göğüslerin över ve plasenta hormonları etkisiyle büyümeye başlamasıdır 5 KARDİYOVASKÜLER SİSTEM ve gebelikte annedeki değişiklikler a KAN: Anne kan hacmindeki %30-40 arası görülen artış 10 ile 20 haftada başlar 32-34 haftada en yüksek düzeye çıkar Doğuma kadar sabit kalır Plazma volümünün artışı eritrosit volümünden daha fazla olur Buna bağlı gebelikte hemog-lobin ve hematokrit düşük görûlürBu kan tablosundaki değişime fizyolojik gebelik önemisi denir Alyuvarlardakt artış %18 dir Hemortokrit %34 <'ün altına düşer He-moglobin düzeyinde de görünüşte bir azalma olur Bu azalma 0,5-1 g/1 OOml civarın-dadır b KALP: Gebelikte kardiyak autpuf ta artış görülür Normal bir kadında 4,5 -5,5 ml/dk iken gebelikte 1,5 mt/dk daha yükselir Gebelikte kalp atım sayısı 10-15 vuruş daha artar Kardiyak aut puttaki artış 10-34 haftalar arasında %25 ile %40 o-ranındadır 38 haftasına doğru azalır Bunun nedeni Uterus venöz sisteminde çok miktarda kan tutulmasına bağlı kalbe dönen kan miktarının azalmasındadır c KAN BASINCI ve hamilelikte medyana gelen değişiklikler Normalde gebeliğin ikincil trimesterinde hem sislik, hem diastolik kan basın-cında hafif düşüş görülür ve üçüncü trimesterde bu değerler gebelik önce-si/başlangıcı değerlerine yeniden ulaşır Temelde hipertansif hastalığı olanların peeklemsi insidansı artar ve preeklemsinin ilk belirtisi genellikle kan basıncının ge-belik öncesi değerinin üstüne çıkması ve hipertansiyondur Üçüncü trimesterdeks 140/90 kan basıncı veya diastelikteki 15 mmHg artışı dikkat çekmeli ve derinlemesi-ne değerlendirmeye yöneltmelidir d SİSTEMİK VASKÜLER DİRENÇ: Kan akışına damar yatağının g( terdiği direnç olarak tanımlanan SVD'de gebelikte düşüş görülür Nedeni periferik kam da-marlarının dllatasyonu, anne dolaşımına plasenta dolaşımının eklenmesidir Düz kaslardaki gevşeme kan damarlarının kas tabakasını da kapsar Damar tanüsü bu gevşemeye bağlı olarak azalır Vena cava'lardaki basınç üst ekstremitelerde hemen hemen sabit olup gebeliğin ikinci yansında hafif düşer Alt ekstremitelerde 5 aydan sonra artış başlar Bunun nedeni uterusun pelvis venleri ve vena cava'ya yaptığı mekanik basınçtır Bu basınç artışından dolayı ayak ve bacaklarda varis ve ödemler ile hemoroid oluşumu kolaylaşır