Yeni Doğan Bebekte Sarılık Neden Olur

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-19-2012

YENİ DOĞAN BEBEKTE SARILIK

Yenidoğanda cilt ve gözaklarının (sklera) sarı bir renk almasıdır

Kan bilirubin düzeylerinin yükselmesi ile oluşur

Yaşlanmış ve bozulmuş kırmızı kan hücreleri tarafından üretilen sarı pigmente bilirubin denir

Biluribin normalde karaciğer tarafından barsak sistemine verilerek atılır

Ancak karaciğer bilirubini yeterli oranda bağırsağa veremezse kanda birikir ve sarılık oluşur

Bebeğinizi doğumundan itibaren sarılık açısından sık sık kontrol edin

Unutmayın sarılığın ilk 24 saatte görülüp görülmediği ayırıcı tanı açısından çok önemlidir

Bebeğinizi tamamen soyun ve gün ışığında bir pencere kenarında çıplak gözle kontrol edin

Bunlardan birini görürseniz acilen doktorunuzu arayınız

*Bebeğinizde susuzluk (dehidratasyon) belirtilerinden herhangibirini gördüyseniz

*Sarılık ilk 24 saatte ortaya çıktı ise

*Bebeğinizin ateşi 38 dereceyi aştı ise

*Bebeğiniz hasta ve halsiz görünüyor ise

YENİDOĞAN SARILIĞININ SEBEPLERİ

1

Fizyolojik (normal) sarılık:

Fizyolojik sarılık vaktinde doğan bebeklerin yaklaşık % 50 sinde, erken doğan bebeklerde ise daha yüksek oranlarda görülür

İlk 24 saatten sonra, genellikle doğumdan sonraki 2

veya 3

günde ortaya çıkar

Karaciğerin henüz olgunlaşmaması ve yeterince bilirubin atamamasına bağlı olarak sarılık oluşur

Genellikle ilk bir-iki hafta içinde kendiliğinden kaybolur ve bilirubin düzeyleri zararsızdır

2

Yetersiz anne sütü alımına bağlı sarılık:

Yetersiz anne sütü alımına bağlı olarak yenidoğanların yaklaşık % 5-10 unda gelişir

Belirtileri fizyolojik sarılığınkine benzer ancak biraz daha şiddetlidir

3

Anne sütüne bağlı sarılık:

Anne sütü alan bebeklerin yaklaşık % 1-2 sinde görülür

Bazı annelerin süt- lerinde ürettikleri özel bir inhibitör madde sebep olmaktadır

Bu madde ( enzim ) bebeğin barsaklarından normalden çok daha fazla bilirubini geri emmesine sebep olur

Bu tip sarılık doğumdan sonraki 4-7

günde başlar ; 3

-10

haftaya kadar sürebilir

Genellikle zararsızdır

4

Kan grubu uyuşmazlığı: ( Rh veya ABO uyuşmazlığı)

Rh negatif (-) bir kadının bebeği Rh pozitifse (+) gebelik esnasında bebeğe ait eritrositlerin plasentayı aşarak anne kanında bağışıklık cevabına yol açması ile oluşur

Bu bağışıklık cevabı ancak Rh pozitif bir bebeğin doğumundan veya yapılan düşükten sonra ortaya çıkar

Bağışıklık cevabının şiddeti bundan sonra yapılacak her doğumla birlikte giderek artar

ABO uyuşmazlığında ise hemen her zaman annenin kan grubu O, bebeğin kan grubu ise A veya B dir

( Anti A duyarlılığı daha sık, Anti B duyarlılığı daha ağır seyirlidir

)

Kan grubu uyuşmazlığında annenin kanında oluşan antikorlar bebeğin kanını yabancı madde olarak algılar ve eritrositlerini parçalar

Eritrositlerin parçalanması ile bol miktarda bilirubin oluşur ve bu da sarılığa sebep olur

Sarılık fizyolojik sarılıktan farklı olarak ilk 24 saatte başlar

Çok ağır tablolara sebep olabilir

Ancak ilk yapılan doğum veya düşükten sonraki 72 saat içinde RhoGam enjeksiyonunun yapılması daha sonra doğurulacak bebeklerin yaşamını tehlikeye atacak antikorların oluşmasını engelleyebilmektedir

TEDAVİ

1

Fizyolojik sarılıkta tedavi:

Eğer bebeğinizi biberonla besliyorsanız her 2-3 saatte bir beslemeyi deneyin

2

Yetersiz anne sütüne bağlı sarılıkta tedavi:

Asıl tedavi anne sütü miktarını arttırmak olmalıdır

Bebek daha sık emzirilmelidir

( Her saat gibi ) Böylece mide barsak sisteminin hareketliliği arttırılır ve bilirubinin gaita yolu ile vücuttan daha çabuk atılması sağlanır

Uyuyan bebeğin de 4 saatlik aralarla uyandırılıp beslenmesi faydalı olacaktır

Sık sık kilo alımı kontrol edilmelidir

Anne sütünün yetmediği durumlarda bir miktar formül mama verilebilir ancak şekerli suyun faydası yoktur

3

Anne sütüne bağlı sarılıkta tedavi:

2-3 gün için anne sütünü keserek formül mama ile beslemek yararlı olabilir

Ancak bu süre içerisinde anne sütünün azalmasını engellemek için annenin göğsü sağılmalıdır

Hiçbirzaman için sarılığı engellemek için anne sütü tam olarak kesilmez

2-3 gün sonra tekrar anne sütüne başlanır

Şekerli suyun formül mamadan daha fazla bilirubin uzaklaştırıcı etkisi olduğu kanıtlanmamıştır

4

Ağır sarılıklarda tedavi: ( Kan uyuşmazlıklarında tedavi)

Kandaki bilirubin seviyesinin 20 mg/dl nin üzerine çıkması sağırlık beyin felci ( cerebral palsy) veya beyin harabiyetine neden olabilir

Bu kadar yüksek seviyeler genellikle kan grubu uyuşmazlıklarında görülür

Bu komplikasyonlar fototerapi uygulanarak önlenebilir

Mavi ışık deride biriken bilirubini parçalar ve bilirubin düzeylerini düşürür

Bazı nadir durumlarda ise kan değişimine gitmek gerekebilir

Bebeğin kanı taze kan ile değiştirilir

Ancak fizyolojik sarılıklar bu kadar ağır duruma dönüşmezler

10-19-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Yeni Doğan Bebekte Sarılık Neden Olur YENİ DOĞAN BEBEKTE SARILIK Yenidoğanda cilt ve gözaklarının (sklera) sarı bir renk almasıdır Kan bilirubin düzeylerinin yükselmesi ile oluşur Yaşlanmış ve bozulmuş kırmızı kan hücreleri tarafından üretilen sarı pigmente bilirubin denir Biluribin normalde karaciğer tarafından barsak sistemine verilerek atılır Ancak karaciğer bilirubini yeterli oranda bağırsağa veremezse kanda birikir ve sarılık oluşur Bebeğinizi doğumundan itibaren sarılık açısından sık sık kontrol edin Unutmayın sarılığın ilk 24 saatte görülüp görülmediği ayırıcı tanı açısından çok önemlidir Bebeğinizi tamamen soyun ve gün ışığında bir pencere kenarında çıplak gözle kontrol edin Bunlardan birini görürseniz acilen doktorunuzu arayınız Bebeğinizde susuzluk (dehidratasyon) belirtilerinden herhangibirini gördüyseniz Sarılık ilk 24 saatte ortaya çıktı ise Bebeğinizin ateşi 38 dereceyi aştı ise Bebeğiniz hasta ve halsiz görünüyor ise YENİDOĞAN SARILIĞININ SEBEPLERİ 1 Fizyolojik (normal) sarılık: Fizyolojik sarılık vaktinde doğan bebeklerin yaklaşık % 50 sinde, erken doğan bebeklerde ise daha yüksek oranlarda görülür İlk 24 saatten sonra, genellikle doğumdan sonraki 2veya 3 günde ortaya çıkar Karaciğerin henüz olgunlaşmaması ve yeterince bilirubin atamamasına bağlı olarak sarılık oluşur Genellikle ilk bir-iki hafta içinde kendiliğinden kaybolur ve bilirubin düzeyleri zararsızdır 2Yetersiz anne sütü alımına bağlı sarılık: Yetersiz anne sütü alımına bağlı olarak yenidoğanların yaklaşık % 5-10 unda gelişir Belirtileri fizyolojik sarılığınkine benzer ancak biraz daha şiddetlidir 3Anne sütüne bağlı sarılık: Anne sütü alan bebeklerin yaklaşık % 1-2 sinde görülür Bazı annelerin süt- lerinde ürettikleri özel bir inhibitör madde sebep olmaktadır Bu madde ( enzim ) bebeğin barsaklarından normalden çok daha fazla bilirubini geri emmesine sebep olur Bu tip sarılık doğumdan sonraki 4-7 günde başlar ; 3-10haftaya kadar sürebilir Genellikle zararsızdır 4Kan grubu uyuşmazlığı: ( Rh veya ABO uyuşmazlığı) Rh negatif (-) bir kadının bebeği Rh pozitifse (+) gebelik esnasında bebeğe ait eritrositlerin plasentayı aşarak anne kanında bağışıklık cevabına yol açması ile oluşur Bu bağışıklık cevabı ancak Rh pozitif bir bebeğin doğumundan veya yapılan düşükten sonra ortaya çıkar Bağışıklık cevabının şiddeti bundan sonra yapılacak her doğumla birlikte giderek artar ABO uyuşmazlığında ise hemen her zaman annenin kan grubu O, bebeğin kan grubu ise A veya B dir ( Anti A duyarlılığı daha sık, Anti B duyarlılığı daha ağır seyirlidir) Kan grubu uyuşmazlığında annenin kanında oluşan antikorlar bebeğin kanını yabancı madde olarak algılar ve eritrositlerini parçalar Eritrositlerin parçalanması ile bol miktarda bilirubin oluşur ve bu da sarılığa sebep olur Sarılık fizyolojik sarılıktan farklı olarak ilk 24 saatte başlar Çok ağır tablolara sebep olabilir Ancak ilk yapılan doğum veya düşükten sonraki 72 saat içinde RhoGam enjeksiyonunun yapılması daha sonra doğurulacak bebeklerin yaşamını tehlikeye atacak antikorların oluşmasını engelleyebilmektedir TEDAVİ 1Fizyolojik sarılıkta tedavi: Eğer bebeğinizi biberonla besliyorsanız her 2-3 saatte bir beslemeyi deneyin 2Yetersiz anne sütüne bağlı sarılıkta tedavi: Asıl tedavi anne sütü miktarını arttırmak olmalıdır Bebek daha sık emzirilmelidir( Her saat gibi ) Böylece mide barsak sisteminin hareketliliği arttırılır ve bilirubinin gaita yolu ile vücuttan daha çabuk atılması sağlanır Uyuyan bebeğin de 4 saatlik aralarla uyandırılıp beslenmesi faydalı olacaktır Sık sık kilo alımı kontrol edilmelidir Anne sütünün yetmediği durumlarda bir miktar formül mama verilebilir ancak şekerli suyun faydası yoktur 3Anne sütüne bağlı sarılıkta tedavi: 2-3 gün için anne sütünü keserek formül mama ile beslemek yararlı olabilir Ancak bu süre içerisinde anne sütünün azalmasını engellemek için annenin göğsü sağılmalıdır Hiçbirzaman için sarılığı engellemek için anne sütü tam olarak kesilmez 2-3 gün sonra tekrar anne sütüne başlanır Şekerli suyun formül mamadan daha fazla bilirubin uzaklaştırıcı etkisi olduğu kanıtlanmamıştır 4Ağır sarılıklarda tedavi: ( Kan uyuşmazlıklarında tedavi) Kandaki bilirubin seviyesinin 20 mg/dl nin üzerine çıkması sağırlık beyin felci ( cerebral palsy) veya beyin harabiyetine neden olabilir Bu kadar yüksek seviyeler genellikle kan grubu uyuşmazlıklarında görülür Bu komplikasyonlar fototerapi uygulanarak önlenebilir Mavi ışık deride biriken bilirubini parçalar ve bilirubin düzeylerini düşürür Bazı nadir durumlarda ise kan değişimine gitmek gerekebilir Bebeğin kanı taze kan ile değiştirilir Ancak fizyolojik sarılıklar bu kadar ağır duruma dönüşmezler