Bazı Şifalı Bitkiler

Ihlamur: (Linde / Tilleul / Linden tree / Linder tree / Tilia / Tilia silvestris / Linden) Haziran-agustos aylari arasinda beyazimsi-sari renkli, hos kokulu çiçekler açan, yüksek boylu agaçtir Genellikle ormanlarda tabiî olarak bulunursa da, süs agaci olarak park ve bahçelerde de yetistirilmektedir Yapraklari sapli, ucu sivri, kenarlari disli, taban kisimlari kalp biçiminde, üst yüzü yesil, alt yüzü beyazimsi yesil ve tüylüdür Çiçekler, en az üçü bir arada olmak üzere sarkik durumlar teskil eder Çiçek örtüsü kayik seklinde, sarimsi-yesil renktedir Meyveleri küre sekilli ve tek tohumludurIhlamur agaci filizden iyi büyür Azami bir sene yasar

Ihlamurun, kis ihlamuru (T cordata), yaz ihlamuru (T platyphyllos), kirmizi ihlamur (T rubra) ve gümüsî ihlamur (T tomentosa) gibi türleri bulunmaktadir

Türkiye’de yetistigi yerler: Marmara ve Karadeniz bölgesi

Kullanildigi yerler: Güzel kokulu çiçeklerinden dolayi ve bir gölge agaci olarak yetistirilir Ihlamur çiçegi yatistirici, idrar verici, gögüs yumusatici ve balgam söktürücü olarak çay halinde kullanilirIhlamur çiçegi banyosunun da yatistirici bir özelligi vardir Balla karistirilip içilirse mide ülserine faydalidir Kan dolasimini düzenler

Isırgan: (Brennessel / Ortie / Nettle / Urtica membranacca / Urtica urenus / Urtica diocia) Mayis-agustos aylari arasinda çiçek açan, 20-100 cm boyunda, virânelik, yol kenarlari ve duvar diplerinde bulunan bir senelik tek evcikli otsu bir bitkidirGövdeleri dik, 4 kösemsi, basit veya tabandan îtibâren dallanmistir Üzerinde yakici tüyleri bulunurYapraklar sapli, oval sekilli ve disli kenarli, üst tarafi koyu yesil renkli ve parlak olup, yakici tüylerle kaplidir Erkek ve disi çiçekler bir arada olmak üzere yapraklarin koltugunda uzunca sapli küçük durumlar teskil ederlerÇiçek örtüsü 4 parçalidirMeyveleri esmer renkte ve findiksidirTohum, yag ihtiva eden bir besi dokuya sahiptir

Türkiye’de yetistigi yerler: Hemen hemen bütün Anadolu

Kullanildigi yerler:Tâze ve güneste kurutulmus dallari kullanilirYapraklarinda formik asit ve nitratlar bulunmaktadir Bu bitkinin yakici tüylerinde formik asit bulundugu birçok yerlerde kayitli ise de tüylerin tasidigi usarede asetilkolin ve histamin vardir Eskiden romatizma ve siyatikte kullanilirdi Yapraklarindan hazirlanan infüzyon saç dökülmesine karsi tatbik edilir Köklerinden sari renkli boya elde edilmektedir Ayrica, aybasi kanamalarini düzenler, balgam söktürür Burun kanamasini keser Haricen tatbik edilirse, çibanlarda faydali oldugu bilinmektedir

Isırgan: (Brennessel / Ortie / Nettle / Urtica membranacca / Urtica urenus / Urtica diocia) Mayis-agustos aylari arasinda çiçek açan, 20-100 cm boyunda, virânelik, yol kenarlari ve duvar diplerinde bulunan bir senelik tek evcikli otsu bir bitkidirGövdeleri dik, 4 kösemsi, basit veya tabandan îtibâren dallanmistir Üzerinde yakici tüyleri bulunurYapraklar sapli, oval sekilli ve disli kenarli, üst tarafi koyu yesil renkli ve parlak olup, yakici tüylerle kaplidir Erkek ve disi çiçekler bir arada olmak üzere yapraklarin koltugunda uzunca sapli küçük durumlar teskil ederlerÇiçek örtüsü 4 parçalidirMeyveleri esmer renkte ve findiksidirTohum, yag ihtiva eden bir besi dokuya sahiptir

Türkiye’de yetistigi yerler: Hemen hemen bütün Anadolu

Kullanildigi yerler:Tâze ve güneste kurutulmus dallari kullanilirYapraklarinda formik asit ve nitratlar bulunmaktadir Bu bitkinin yakici tüylerinde formik asit bulundugu birçok yerlerde kayitli ise de tüylerin tasidigi usarede asetilkolin ve histamin vardir Eskiden romatizma ve siyatikte kullanilirdi Yapraklarindan hazirlanan infüzyon saç dökülmesine karsi tatbik edilir Köklerinden sari renkli boya elde edilmektedir Ayrica, aybasi kanamalarini düzenler, balgam söktürür Burun kanamasini keser Haricen tatbik edilirse, çibanlarda faydali oldugu bilinmektedir

Isırgan: (Brennessel / Ortie / Nettle / Urtica membranacca / Urtica urenus / Urtica diocia) Mayis-agustos aylari arasinda çiçek açan, 20-100 cm boyunda, virânelik, yol kenarlari ve duvar diplerinde bulunan bir senelik tek evcikli otsu bir bitkidirGövdeleri dik, 4 kösemsi, basit veya tabandan îtibâren dallanmistir Üzerinde yakici tüyleri bulunurYapraklar sapli, oval sekilli ve disli kenarli, üst tarafi koyu yesil renkli ve parlak olup, yakici tüylerle kaplidir Erkek ve disi çiçekler bir arada olmak üzere yapraklarin koltugunda uzunca sapli küçük durumlar teskil ederlerÇiçek örtüsü 4 parçalidirMeyveleri esmer renkte ve findiksidirTohum, yag ihtiva eden bir besi dokuya sahiptir

Türkiye’de yetistigi yerler: Hemen hemen bütün Anadolu

Kullanildigi yerler:Tâze ve güneste kurutulmus dallari kullanilirYapraklarinda formik asit ve nitratlar bulunmaktadir Bu bitkinin yakici tüylerinde formik asit bulundugu birçok yerlerde kayitli ise de tüylerin tasidigi usarede asetilkolin ve histamin vardir Eskiden romatizma ve siyatikte kullanilirdi Yapraklarindan hazirlanan infüzyon saç dökülmesine karsi tatbik edilir Köklerinden sari renkli boya elde edilmektedir Ayrica, aybasi kanamalarini düzenler, balgam söktürür Burun kanamasini keser Haricen tatbik edilirse, çibanlarda faydali oldugu bilinmektedir

Ispanak: (Spinat / Spinach / Spinacia oleracea) Kis sebzesi olarak yetistirilen, iki evcikli, kazik köklü, otsu bir bitkidir Mutedil, serin rutubetli havalardan hoslanir -5 dereceden sonra zarar görmeye baslar Kurak ve sicaklik ise yapraklarini sertlestirip tohuma kalkmasini tesvik eder Bu sebeble ziraati sonbahar ile ilkbahar arasinda yapilir Bir sap üzerinde salkim durumunda sarimsi renkte çiçekler açar Çiçeklerin taç yapraklari yoktur Erkek ve disi çiçekler ayri ayri bitkilerde bulunur Sâyet ispanak zamaninda toplanmazsa tohuma kaçar ve kartlasir Memleketimizde sonbaharda ekimi yapilir Iki-üç ay içerisinde ürün alinir Kumlu-killi ve gübreli topraklarda iyi ürün alinabilir Dikenli ve dikensiz tohumlu iki çesidi vardir

Dikenli ispanak: Tohumlari köseli ve dikenli, yapraklari yirtmaçli, uçlari ise mizrak gibidir Kisa dayanikli (-8, -10 dereceye dayanir), lezzetlidir

Dikensiz ispanak: Tohumlari dikensiz, yuvarlakça, yapraklari genis ve yirtmaçsiz ince naziktir En fazla ekilen bu çesittir

Türkiye’de yetistigi yerler: Sebze olarak heryerde yetistirilir Anavatani Kafkasya ve Afganistan’dir

Kullanildigi yerler: Içinde A,B,C,D vitaminleri vardir Proteince de zengindir Daha çok sebze olarak, pisirilerek veya salata hâlinde yenilir C vitamini ve demirce zengin bir kis sebzesidir Vücudun dayanikliligini artirir Agiz, bogaz ve gögüs hastaliklarinda faydalidir Hamilelerde özellikle tavsiye edilir Kansizligi giderir ve ruhi çöküntüyü azaltir

Itır: (Çobanignesi / Turnagagasi / Pelargonium odoratissimum / Geranium) Sardunyagillerden, yapraklari güzel kokulu, çiçekleri türlü renklerde bir süs bitkisidir Kumlu topraklarda yetisir Yesil kisimlari tüylü ve oyalidir Çogunun çiçekleri pembe veya beyaz renktedir Losyon yapiminda kullanilir

Kullanildigi yerler: Cildi güzellestirir Ishali keser Bogaz agrilarini giderir Mide ve bagırsak gazlarini söktürür

Igde: (Ölweide / Olivier / Sauvage / Oleaster / Elaeagnus /) Kisin yapraklarini döken veya dâimâ yesil kalan, çali veya agaç hâlinde olan, çok dallanmis, dikenli veya dikensiz odunsu bitkilerin meyvesine denir Agacinin, sürgünleri çogunlukla dikenlidir Tomurcuklari küçük, kisa saplidir Yapraklar dar, serit hâlinde ve tam kenarlidir Yapraklar ve sürgünler gümüsî renkli tüylerle örtülmüstür Haziranda açan çiçekler kisa salkimlar halinde sürgünlerin asagi kisminda kümeler hâlinde yer alir Çiçeklerin dis tarafi gümüsî beyaz, iç tarafi sari renkte olup, çok hos kokuludur Igdenin vatani Akdeniz bölgesidir Kus igdesi adi verilen Eleognus angustifolia, Anadolu’nun hemen hemen her tarafinda yetisir Bag ve bahçe kenarlarinda çit bitkisi olarak da kullanilir 7-8 m boylanabilir ve baygin kokuludur Bu türün meyvesi makbul olmayip, kültüre alinmis olan çesidine, E angustifolia varyete orientalis denir

Kullanildigi yerler: Anadolu’da bag ve bahçelerde tatli meyvelerinden dolayi meyve agaci olarak yetistirilmektedir Meyveleri zeytin meyvesi büyüklügünde ve sarimsi-kahve renginde olup yenilebilir Bagirsak bozukluklarini ve agiz pasini gidermek için kullanilir

Incirçiçegi: (Mayisçani / Müge / Convallaria majalis / Muguet) Zambakgillerden, ok biçimindeki yapraklari arasinda, ince bir sap üzerinde küçük çan biçiminde beyaz çiçekler açan bir süs bitkisidir Boyu 20 cm kadardir Çiçekleri beyaz ve üzüm salkimi seklindedir Yemisleri küçük ve kirmizidir Kokusu çok güzeldir

Kullanildigi yerler: Hekimlikte kalp çarpintilari için kullanilir Ev ilaçlarinda kesinlikle kullanilmaz

Incir: (Feigenbaum / Figuier / Fig tree / Yemis / Ficus caria / Figue) Mart-nisan aylarinda çiçek açan, 1,5-6 m yüksekliginde, süt tasiyan iki evcikli bir agaçtir Yabanî olarak bulunursa da, daha çok yetistirilir Yemis olarak da bilinir Erkek bitkiler Ficus carica varyete caprificus (baba incir), disi bitkiler Ficus carica varyete domestica (yenen incir) ismini alirlar Çiçekler, çukurlasarak armut biçimini almis ve etlenmis olan çiçek tablasinin iç çeperinde toplu bir hâlde çiçek durumlarini teskil ederler Baba incirin çiçek durumunda çiçek tablasinin agiza yakin kisimda erkek çiçekler, daha asagi kisimlarinda ise mazi çiçegi denilen verimsiz disi çiçekler bulunmaktadir Yenilmekte olan incirin tozlasmasi mazi böcekleri (Blastophaga grossorum) tarafindan yapilmaktadir Böcekler yumurtalarini mazi çiçeklerinin yumurtaliklarina birakirlar Genç böcekler çiçek tablasini terk ederken, çiçek tablasinin agiz kismina yakin bulunan olgun erkek organ basçiklarina süründüklerinden, üzerlerindeki çiçek tozlari ile gitmis olduklari disi bir bitkinin disi çiçegini dölleyebilirler Olgunlasma esnâsinda çiçek tablasinin çeperiyle, çiçegin taç yapraklari etlenip tatlilasarak incir denen yalanci meyve hâsil ederler Asil meyveler esmer renkli olan sert çekirdegimsi kisimlardir Yurdumuzda incir en çok Izmir-Aydin yöresinde yetistirilmektedir En meshur ve en lezzetli incir de Izmir inciridir Izmir incirinin disinda seker inciri, mor incir, Sultan Selim inciri, yediveren inciri, kavak inciri ve patlican inciri gibi çesitleri de vardir Sultan Selim ve kavak inciri Istanbul ve çevresinde yetistirilen mor renkli ve tatli bir incirdir Incirin kurutulmusu da çok degerli olup, iyi bir besin kaynagidir Kuru incirlerin de ince kabuklu ve çok tatli olan “sari lop” ve kalin kabuklu hafif yesilimsi “gök lop” gibi çesitleri vardir

Türkiye’de yetistigi yerler: Ege veAkdeniz bölgesi

Kullanildigi yerler: Incir meyvelerinde seker, organik asitler, sâbit yag ve vitaminler (A,B,C) vardir Meyveleri gerek yas olarak gerek kuru olarak yenmektedir Kuru meyveler balgam söktürücü olarak, yumusatici olarak kullanilir Halk arasinda sütle kaynatilan incir ses kisikligina karsi kullanilir Incir, kalbe ferahlik verir Kuluncu ve sindirim organi sancilarini giderir Ayrica, yas dallari kirildiginda akan sütümsü beyaz sivi, nasir ve sigillere sürülürse tedavi eder

Itüzümü: (Köpeküzümü / Yandiran / Solanum nigrum / Black nightshade / Morelle noire) Patlicangillerden, ormanlarda yetisen bir bitkidir Çiçekleri beyaz, meyveleri parlak beyazdir Meyvesi, yapraklari ve çiçekleri kullanilir Bir uzman tavsiyesi olmadan, ev ilaçlarinda kullanilmamasi gerekir Bir uzman tavsiyesi olmadan, ev ilaçlarinda kullanilmamasi gerekir Tibbi tedavide sik kullanilan ve fazla alindigi zaman öldürücü bir zehir olan atropin maddesi içerir

Kullanildigi yerler: Romatizmal ve mafsal agrilarini keser Aybasi düzensizligini ve rahim hastaliklarini giderir

Izlanda Likeni: (Izlanda yosunu / Lichen d'Islande / Lichen Islandicus) Parmeliaceae adi verilen bir çesit yosundur Daglarda ve ormanlardaki kayalarin üzerinde bulunur Zeytinyesili renginde, dantel gibi tirtili parçalar halindedir Yaz aylarinda toplanip kurutulur Müsilajli ilaç yapiminda kullanilir Terkibinde "Lichenin" "Dekstrolikenin" ve "Cetrarin" vardir

Kullanildigi yerler: Gögsü yumusatir, öksürügü keser Barsak bozukluklarini giderir