|
Prof. Dr. Sinsi
|
Devletler Coğrafyası - Hollanda
Devletler Coğrafyası - Hollanda
DEVLETİN ADI: Hollanda
BAŞŞEHRİ: Amsterdam
YÜZÖLÇÜMÜ: 41 548 km2
NÜFUSU: 15163000
RESMİ DİLİ: Hollandaca
DİNİ: Hıristiyanlık, Ateistlik
PARA BİRİMİ: Florin (Gulden)
Kuzeybatı Avrupa’da, Almanya ile Belçika arasında kalan bir kıyı devleti 53°33’-50°46’ kuzey paralelleriyle, 3°22’-7°13’ doğu meridyenleri arasındadır Kuzey-güney uzunluğu 306 km, doğu-batı genişliği ise ortalama 250 kilometredir Genellikle düz ve alçak olan topraklarının % 40’ı denizleri doldurmak suretiyle kazanılmıştır
Tarihi
On birinci yüzyılda Low Countries’te (bugünkü Belçika, Hollanda ve Lüksemburg’un üzerinde bulunduğu bölgede) kontluklar ve dükalıklar kuruldu On beşinci yüzyılın ortalarında Burgundy Dükalığı bölgeyi hakimiyeti altına aldı 1555’te İmparator İkinci Charles’in yerine geçen oğlu İspanya Kralı İkinci Philip bölgenin yeni hakimi oldu Bu olayların seyri esnasında Flemenkler ekonomilerini kurdular ve içte birliği sağladılar 1568’den itibaren 80 sene süren bağımsızlık savaşına başladılar 1568’de Hollanda ve Zeeland, 1579’da ise yine Hollanda ve Zeeland başta olmak üzere Utrecht, Groningen, Overissel, Gelderland ve Friesland dahil yedi bölge resmen isyan etti Birleşip Utrecht birliğini kurdular İki sene sonra da bağımsızlıklarını ilan ettiler 1648’de Westphalia Antlaşmasıyla Seksensene Savaşları sona erdi Bağımsızlıklarına kavuştular
On yedinci yüzyılda yeni yapılan keşiflerle zengin hammadde kaynakları bulundu Bunun etkisiyle Hollanda ekonomik bakımdan güçlendi Dünyanın sayılı bir ticaret merkezi ve deniz gücü haline geldi Bundan sonra denizlerdeki hakimiyetini uzun süre korumayı başardı On sekizinci asırda güneydeki toprakları İspanya ve Avusturya arasında birçok defa el değiştirdi 1795’te Fransızlar bu bölgeyi hakimiyetleri altına aldılar 1814’te Napolyon mağlub edilince Hollanda’nın yeni kurucuları tekrar faaliyete geçtiler Bunlar monarşiye karşı idiler fakat daha önceki yönetimde bulunanları mühim mevkilere getirmeksizin demokrasinin kurulup gelişemiyeceğini biliyorlardı Kral Birinci William devlet başkanlığına getirildi 1814’te Hollanda ve Belçika arasında yapılan antlaşmayla Hollanda Birleşik Krallığı altında topraklar birleştirildi 1830’da Belçika Krallığı kurulunca bu antlaşma sona erdi 1849’da liberal bir anayasa ilan edildi Üçüncü William demokratik bir düşünceyle 1863’te Batı Hindistan’daki sömürgelerinde köleliği kaldırdı 1873’te başlayan savaşlara ilaveten 1894’te Lombok’da bir isyan çıktı Bu yüzden Hollanda ordusu ciddi kayıplar verdi Ordunun dağılmasını önleyen General William Vetter, devlet otoritesini yeniden kurdu Bundan sonra ekonomik ve siyasi yönden zengin ve güçlü bir devlet oldu
Birinci Dünya Harbinde tarafsız kalan Hollanda, 1940’ta Nazi orduları tarafından muhtemel bir Fransız ve İngiliz işgalini önlemek maksadıyla işgal edildi Hollanda, Almanlara karşı savunmaya elverişsiz kuzey kesimi terk edip, batıda savunmaya geçti Fakat Almanlar bir hafta içinde bütün Hollanda topraklarını ele geçirdi Bu arada Londra’da deniz aşırı bölgeleri yönetmek için bir hükümet kuruldu Bu hükümet Japonların Endonezya’yı işgal etmesi üzerine Japonya’ya, bir gün sonra da İtalya’ya harp ilan etti 1942 Haziranında hükümet, tonajları toplamı 2750000 tona ulaşan ticaret gemilerini harbin sona ermesinden 6 ay sonrasına kadar kullanmak üzere ABD ve İngiltere emrine verdi İşgal esnasında Almanlar bölgede birçok katliamlar yaptı Bunun yanında 200000 Hollandalıyı harp sanayiinde çalıştırmak üzere Almanya’ya götürdüler 4 Mayıs 1945’te Hollanda’daki Alman birlikleri komutanı teslim oldu Savaş sonunda yapılan istatistiklere ve 1938’deki para değerine göre Hollanda’da 15 milyar guldenlik maddi bir zarar vardı
İkinci Dünya Harbinden önce güttüğü tarafsızlık politikasından vazgeçerek, Belçika ve Lüksemburgla beraber Fransa ve İngiltere’yle Brussel antlaşmasını yaptı ve sonra NATO’ya girdi Ortak Pazara da üye oldu
Fiziki Yapı
Hollanda, Avrupa’nın kuzey ve batı bölgelerini kaplıyan (Fransa’nın kuzeyinden Sovyetler Birliğine kadar uzanan) büyük bir ovanın kuzeybatı kenarındadır Coğrafi bakımdan üç bölgeye ayrılabilir Rüzgarların yığdığı kum tepeciklerinin kapladığı alanlar, batıda ve kuzeyde deniz seviyesinin değişimine bağlı olarak alüvyonlaşan ovalar ile doğu ve güneydoğudaki diluvial bölgelerdir
Ülke genelinde göze çarpan bir yükselti ve dağ silsilesi yoktur En yüksek kısmı 327 m ile Vaalserberg TepesidirYükseltiler kıyıya paralel olarak meydana gelmiş kum tepeleridir Alüvyonlu ovalar deniz seviyesinin altında ve çok verimli arazilerdir Diluvial bölge ise deniz seviyesinden biraz yüksek, oldukça dalgalı ve verimi düşük arazilerdir Ren Nehri bu bölgeyi doğudan batıya ikiye ayırır Eğer deniz seviyesinin altındaki arazi kum setleriyle korunmasa Hollanda topraklarının % 38’i sular altında kalır
Hollanda’da araziyi parçalara ayıran birçok nehir ve kanal bulunmaktadır En önemli üç nehri, Ren, Maas ve Scheldt’tir
Hollanda’da en büyük tarla ıslah çalışması, Zuider Denizi ile Hollanda’nın kuzey kesimi arasında 30,5 kilometrelik bir setle yapıldı Sonunda bugünkü İjsselmeer bölgesi meydana geldi Bu bölgeden önce Wieringermer, sonra Flerdand ve Markerwood tarlaları ve ayrıca üç bölge daha ekim bölgesi haline getirildi
Hollanda’nın kayda değer önemli gölü yoktur
İklim
Deniz iklimi hüküm sürer Kışları ılık, yazları ise oldukça sıcaktır İklim genelde mutedildir İklime gulfstream sıcak su akıntısının etkisi vardır Yıllık sıcaklık ortalaması yazın 17°C, kışın ise -2°C kadardır Ortalama yağış miktarı 558 mm ile 864 mm arasında değişmektedir
Tabii Kaynaklar
Bitki örtüsü ve hayvanlar: Hollanda topraklarının % 32’sini tarım toprakları, % 40’ını çayır ve mer’alar, % 18’ini ise ormanlar meydana getirmektedir Eskiden çok olan ormanlar günümüzde Hollanda’nın tarıma önem vermesi sebebiyle azalmıştır Ormanlar meşe ve huş ağaçlarından meydana gelmiş, küçük korulardır
Bitki örtüsünü süpürge otları, katırtırnağı, ardıç ağacı ve fundalıklar meydana getirir
Ormanların az olması sebebiyle ülkede yabani hayvanlar oldukça azdır Sayıca azalan kızıl geyik, karaca gibi hayvanlar, korunmak için, milli parka toplanmıştır Kıyı ülkesi olduğu için çeşitli su kuşlarına rastlanır Tilki, porsuk ve sansar gibi hayvanlara ülkenin doğusunda ve güneyinde tesadüf edilir
Madenler: Madenler bakımından çok fakir bir ülkedir Endüstrisinin ihtiyaç duyduğu bütün hammaddeleri ithal eder Limburg’da 12 adet kömür madeni yatağı bulunup, buralara kurulan modern tesislerle bol miktarda kömür çıkarılır Hollanda’nın doğusunda bulunan tuz yatakları 305 m derinliğe ulaşmaktadır İkinci Dünya Harbinden sonra bulunan petrol, enerji üretiminin % 41,8’ini teşkil etmektedir Fakat petrolün yerini günümüzde % 52,4 ile tabii gaz almıştır Tabii gaz, sanayinin yanında halk tarafından da kullanılmaktadır Tabii gaz yatakları, dünyanın en büyük yataklarından biridir 500 ile 1000 milyar m3 rezervi olduğu tahmin edilmektedir
|