Sanayinin Kurulması İçin Gerekli Koşullar

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-19-2012

Süt Ürünleri Fabrikaları

Türkiye, bölgede süt ve süt ürünlerinde en büyük üretici ülke olarak dikkat çekmektedir

Üretim; işlenmiş içme sütü, yoğurt, beyaz peynir ve tereyağında yoğunlaşmıştır

2000 yılı itibariyle, işlenmiş içme sütü üretimi 350 bin ton, beyaz peynir üretimi 220 bin ton ve tereyağı üretimi 130 bin ton düzeyine çıkmıştır

Ayrıca, son yıllarda, süt mamulü olan dondurma üretimi ve ihracatında önemli artışlar kaydedilmiştir

İzmir, Balıkesir, Edirne, Erzurum, Elazığ, Kars, İstanbul, Trabzon ve Bursa çevresinde süt ürünleri sanayii yoğunlaşmıştır

Dokuma, Tekstil ve Deri Sanayii

Dokuma ve giyim, Türkiye’de en gelişmiş ve üretimin önemli bir kısmının ihraç edildiği bir sanayi koludur

Gelişmiş ülkelerle rekabet edilebilmekte ve onların pazarlarına dahi girebilmektedir

Böylece ülkemize çok fazla döviz girdisi sağlanmaktadır

Tekstil ve Konfeksiyon Sanayi

Türkiye’de tekstil ve konfeksiyon sanayi, 1980’li yıllarda başlayan ihracat hamlesi ile birlikte, hızla büyüme ve gelişme sürecine girmiştir

Türk tekstil-konfeksiyon sanayi, dünya tekstil ihracatında %2,2’lik, konfeksiyon ihracatında %3,5’lik ve tekstil-konfeksiyon ihracatında %3’lük payı ile en büyük üretici ve ihracatçı ülkeler arasında yer almaktadır

Tekstil ve konfeksiyon sektörü 21,5 milyar dolarlık üretim değeri ile GSMH içerisindeki ve istihdamdaki payı yaklaşık %11 dolaylarındadır

Sektör üretiminin yaklaşık yarısı ihraç edilmekte olup, genel ihracattaki payı %37’dir

Sektörde mevcut yaklaşık 40 bin firmanın % 25’i aktif ihracatçı konumundadır

2000 yılı verilerine göre; tekstil ve konfeksiyon ihracatında örme giyim eşyası %37, dokuma giyim eşyası %25, pamuklu ve sentetik mensucat %23, sentetik iplikler %4, pamuk ipliği ve halı %25’lik paya sahiptir

İhracatımızda Avrupa Birliği Ülkeleri %65’lik payla ilk sırada yer almaktadır

Pamuk ipliği ve pamuklu dokuma: Adana, Antalya, K

Maraş, Tarsus, Nazilli, Denizli, Manisa ve İzmir

Yün ipliği ve yünlü kumaş: Hereke

Suni ipek ve kumaş: İstanbul ve Bursa

Tabii ipek ve kumaş: Gemlik ve Bursa

Hazır giyim sanayii: İstanbul, Bursa ve İzmir

Halıcılık: Isparta, Uşak, Gördes ve Kayseri

Deri-Deri Mamulleri Sanayi

Sektör, imalat sanayi üretiminde %2,3’lük ve toplam sanayi istihdamındaki %5,1’lik payı ile onuncu büyük bir sanayi sektörü konumundadır

Deri ve deri mamulleri sektöründe deri giyim, ayakkabı ve saraciye yanında post ve kürkler de işlenmektedir

Deri mamulleri ihracatı son yıllarda artış göstermekte olup, ihracatımızda ilk sırayı %40-50 payı ile deri giyim almaktadır

İhracatçı ülkeler arasında %60’lık pay ile AB ülkeleri başta gelmektedir

Tüketici talepleri ve dahilde işleme rejimi kapsamında deri ve deri mamulleri ithalatı yapılmaktadır

Deri ve kösele işleme: İstanbul, İzmir, Bolu, Gerede ve Uşak

Makine Sanayii

Türkiye otomotiv sanayiinde son yıllarda yabancı marka otomobillerin de fabrikalarının kurulmasıyla üretimde artış meydana getirmiştir

Bursa, İstanbul, İzmir, İzmit, Adapazarı, Konya, Adana gibi merkezlerde otomobil, kamyon ve otobüs fabrikaları bulunmaktadır

Eskişehir ve Adapazarı’nda lokomotif ve vagon fabrikaları, Ankara - Mürted’de uçak fabrikası, İstanbul, Tuzla, Pendik, Gölcük ve İzmir’de gemi tersaneleri bulunmaktadır

Maden Sanayii (Metalurji Sanayii)

Demir - çelik fabrikaları: Karabük, Ereğli, İskenderun, Kırıkkale, Sivas ve İzmir’de bulunmaktadır

Alüminyum fabrikaları: Seydişehir’de bulunmaktadır

Bakır işleme fabrikaları: Samsun ve Artvin (Murgul) de bulunmaktadır

Kurşun ve çinko fabrikaları: Elazığ ve Kayseri’de bulunmaktadır

Krom işleme fabrikaları: Menteşe Yöresi’ndeki krom madeni Antalya’da, Elazığ ve çevresindeki kromlar da Guleman’daki fabrikalarda işlenmektedir

Kimya Sanayii

Petro-kimya: Batman, İzmit, Mersin, İzmir ve Kırıkkale’de petrol rafinerileri bulunmaktadır

İlaç-Deterjan fabrikaları: İstanbul, İzmir, Ankara, Adapazarı çevresinde yoğunlaşmıştır

130 civarında ilaç fabrikamız bulunmaktadır

Lâstik fabrikaları: İzmit, Adapazarı ve Kırşehir’de bulunmaktadır

Gübre fabrikaları: Mersin, Bandırma, Elazığ, Kütahya, Tekirdağ ve İskenderun’da bulunmaktadır

Ülkemizdeki gübre üretimi yeterli değildir

Orman Ürünleri Sanayii

Ağaç malzemeden üretilen tüm malzemeler orman ürünleri endüstrisine girer

Karadeniz Bölgesi’nde hammadde fazla bulunduğundan burada gelişmiştir

Başlıca kereste fabrikaları Düzce, Bartın, Ayancık, Rize, Ordu, Ardeşen, Burdur, Antalya ve Isparta’da bulunur

Mobilya Sanayii: Adapazarı, Ankara, İnegöl, İstanbul, İzmir ve Kayseri’de gelişmiştir

Türkiye mobilya ürünlerini ihraç edebilmektedir

Kâğıt fabrikaları: İzmit, Balıkesir, Giresun, Zonguldak, Taşucu (Mersin), Dalaman (Muğla), Bolvadin (Afyon), Bartın ve Denizli çevresinde bulunur

Çimento, Cam, Seramik Sanayii

Bu sanayi koluna taşa, toprağa bağlı sanayi kolu da denilmektedir

Çimento fabrikaları: Hammaddesi kolay temin edilir

Her bölgede inşaat sanayiinde kullanılır

Ayrıca ulaşım masrafları maliyeti artırır

Bu nedenle çimento fabrikaları Türkiye’nin her bölgesine dağılmıştır

İstanbul, İzmit, Adana, İzmir, Elazığ, Mersin, Yozgat, Denizli, Adıyaman, Ordu gibi merkezler bunlardan bazılarıdır

Cam fabrikaları: İstanbul(Kapandı-2004), Denizli, Mersin, Kırklareli ve Sinop’ta cam fabrikaları bulunmaktadır

Ülkemiz cam ürünleri üretiminde ve ihracatında Dünya’da sayılı ülkeler arasındadır

Seramik fabrikaları: Çanakkale, Bilecik, Kütahya, İstanbul ve İzmir’de bulunmaktadır

Üretimin bir kısmı yurt dışına ihraç edilir

10-19-2012	#2
Prof. Dr. Sinsi	Sanayinin Kurulması İçin Gerekli Koşullar Süt Ürünleri Fabrikaları Türkiye, bölgede süt ve süt ürünlerinde en büyük üretici ülke olarak dikkat çekmektedir Üretim; işlenmiş içme sütü, yoğurt, beyaz peynir ve tereyağında yoğunlaşmıştır 2000 yılı itibariyle, işlenmiş içme sütü üretimi 350 bin ton, beyaz peynir üretimi 220 bin ton ve tereyağı üretimi 130 bin ton düzeyine çıkmıştır Ayrıca, son yıllarda, süt mamulü olan dondurma üretimi ve ihracatında önemli artışlar kaydedilmiştir İzmir, Balıkesir, Edirne, Erzurum, Elazığ, Kars, İstanbul, Trabzon ve Bursa çevresinde süt ürünleri sanayii yoğunlaşmıştır Dokuma, Tekstil ve Deri Sanayii Dokuma ve giyim, Türkiye’de en gelişmiş ve üretimin önemli bir kısmının ihraç edildiği bir sanayi koludur Gelişmiş ülkelerle rekabet edilebilmekte ve onların pazarlarına dahi girebilmektedir Böylece ülkemize çok fazla döviz girdisi sağlanmaktadır Tekstil ve Konfeksiyon Sanayi Türkiye’de tekstil ve konfeksiyon sanayi, 1980’li yıllarda başlayan ihracat hamlesi ile birlikte, hızla büyüme ve gelişme sürecine girmiştir Türk tekstil-konfeksiyon sanayi, dünya tekstil ihracatında %2,2’lik, konfeksiyon ihracatında %3,5’lik ve tekstil-konfeksiyon ihracatında %3’lük payı ile en büyük üretici ve ihracatçı ülkeler arasında yer almaktadır Tekstil ve konfeksiyon sektörü 21,5 milyar dolarlık üretim değeri ile GSMH içerisindeki ve istihdamdaki payı yaklaşık %11 dolaylarındadır Sektör üretiminin yaklaşık yarısı ihraç edilmekte olup, genel ihracattaki payı %37’dir Sektörde mevcut yaklaşık 40 bin firmanın % 25’i aktif ihracatçı konumundadır 2000 yılı verilerine göre; tekstil ve konfeksiyon ihracatında örme giyim eşyası %37, dokuma giyim eşyası %25, pamuklu ve sentetik mensucat %23, sentetik iplikler %4, pamuk ipliği ve halı %25’lik paya sahiptir İhracatımızda Avrupa Birliği Ülkeleri %65’lik payla ilk sırada yer almaktadır Pamuk ipliği ve pamuklu dokuma: Adana, Antalya, K Maraş, Tarsus, Nazilli, Denizli, Manisa ve İzmir Yün ipliği ve yünlü kumaş: Hereke Suni ipek ve kumaş: İstanbul ve Bursa Tabii ipek ve kumaş: Gemlik ve Bursa Hazır giyim sanayii: İstanbul, Bursa ve İzmir Halıcılık: Isparta, Uşak, Gördes ve Kayseri Deri-Deri Mamulleri Sanayi Sektör, imalat sanayi üretiminde %2,3’lük ve toplam sanayi istihdamındaki %5,1’lik payı ile onuncu büyük bir sanayi sektörü konumundadır Deri ve deri mamulleri sektöründe deri giyim, ayakkabı ve saraciye yanında post ve kürkler de işlenmektedir Deri mamulleri ihracatı son yıllarda artış göstermekte olup, ihracatımızda ilk sırayı %40-50 payı ile deri giyim almaktadır İhracatçı ülkeler arasında %60’lık pay ile AB ülkeleri başta gelmektedir Tüketici talepleri ve dahilde işleme rejimi kapsamında deri ve deri mamulleri ithalatı yapılmaktadır Deri ve kösele işleme: İstanbul, İzmir, Bolu, Gerede ve Uşak Makine Sanayii Türkiye otomotiv sanayiinde son yıllarda yabancı marka otomobillerin de fabrikalarının kurulmasıyla üretimde artış meydana getirmiştir Bursa, İstanbul, İzmir, İzmit, Adapazarı, Konya, Adana gibi merkezlerde otomobil, kamyon ve otobüs fabrikaları bulunmaktadır Eskişehir ve Adapazarı’nda lokomotif ve vagon fabrikaları, Ankara - Mürted’de uçak fabrikası, İstanbul, Tuzla, Pendik, Gölcük ve İzmir’de gemi tersaneleri bulunmaktadır Maden Sanayii (Metalurji Sanayii) Demir - çelik fabrikaları: Karabük, Ereğli, İskenderun, Kırıkkale, Sivas ve İzmir’de bulunmaktadır Alüminyum fabrikaları: Seydişehir’de bulunmaktadır Bakır işleme fabrikaları: Samsun ve Artvin (Murgul) de bulunmaktadır Kurşun ve çinko fabrikaları: Elazığ ve Kayseri’de bulunmaktadır Krom işleme fabrikaları: Menteşe Yöresi’ndeki krom madeni Antalya’da, Elazığ ve çevresindeki kromlar da Guleman’daki fabrikalarda işlenmektedir Kimya Sanayii Petro-kimya: Batman, İzmit, Mersin, İzmir ve Kırıkkale’de petrol rafinerileri bulunmaktadır İlaç-Deterjan fabrikaları: İstanbul, İzmir, Ankara, Adapazarı çevresinde yoğunlaşmıştır 130 civarında ilaç fabrikamız bulunmaktadır Lâstik fabrikaları: İzmit, Adapazarı ve Kırşehir’de bulunmaktadır Gübre fabrikaları: Mersin, Bandırma, Elazığ, Kütahya, Tekirdağ ve İskenderun’da bulunmaktadır Ülkemizdeki gübre üretimi yeterli değildir Orman Ürünleri Sanayii Ağaç malzemeden üretilen tüm malzemeler orman ürünleri endüstrisine girer Karadeniz Bölgesi’nde hammadde fazla bulunduğundan burada gelişmiştir Başlıca kereste fabrikaları Düzce, Bartın, Ayancık, Rize, Ordu, Ardeşen, Burdur, Antalya ve Isparta’da bulunur Mobilya Sanayii: Adapazarı, Ankara, İnegöl, İstanbul, İzmir ve Kayseri’de gelişmiştir Türkiye mobilya ürünlerini ihraç edebilmektedir Kâğıt fabrikaları: İzmit, Balıkesir, Giresun, Zonguldak, Taşucu (Mersin), Dalaman (Muğla), Bolvadin (Afyon), Bartın ve Denizli çevresinde bulunur Çimento, Cam, Seramik Sanayii Bu sanayi koluna taşa, toprağa bağlı sanayi kolu da denilmektedir Çimento fabrikaları: Hammaddesi kolay temin edilir Her bölgede inşaat sanayiinde kullanılır Ayrıca ulaşım masrafları maliyeti artırır Bu nedenle çimento fabrikaları Türkiye’nin her bölgesine dağılmıştır İstanbul, İzmit, Adana, İzmir, Elazığ, Mersin, Yozgat, Denizli, Adıyaman, Ordu gibi merkezler bunlardan bazılarıdır Cam fabrikaları: İstanbul(Kapandı-2004), Denizli, Mersin, Kırklareli ve Sinop’ta cam fabrikaları bulunmaktadır Ülkemiz cam ürünleri üretiminde ve ihracatında Dünya’da sayılı ülkeler arasındadır Seramik fabrikaları: Çanakkale, Bilecik, Kütahya, İstanbul ve İzmir’de bulunmaktadır Üretimin bir kısmı yurt dışına ihraç edilir