Devletler Coğrafyası - Brezilya

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-19-2012

Devletler Coğrafyası - Brezilya

DEVLETİN ADI: Brezilya Fedaratif Cumhuriyeti

BAŞŞEHRİ: Brasilia

NÜFUSU: 153

322

000

YÜZÖLÇÜMÜ: 8

511

965 km2

RESMİ DİLİ: Portekizce

DİNİ: Hıristiyanlık (Katolik)

PARA BİRİMİ: Cruzado

Güney Amerika'nın doğusunda yer alan bir devlet

Güney Amerika'nın en kalabalık ve en büyük ülkesidir

Dünyanın yüzölçümü bakımından beşinci, nüfus bakımından sekizinci büyük ülkesidir

Güney Amerika'nın yarısı kadardır

Doğusunda Atlas Okyanusu olup bu okyanusta 7250 km kadar bir kıyıya sahiptir

Ekvador ve Şili hariç Güney Amerika'daki bütün ülkelerle komşudur

Tarihi

21 Nisan 1500 yılında Portekizli bir gemici olan Pedro Alveras Cabrol, Hindistan'a gidiyorum zannıyla Güney Amerika'ya ayak bastı ve ülkeyi Portekiz kralı adına zaptettiğini ilan etti

1530 yıllarında Martin Alfonso de Sousa liderliğindeki bir keşif gezisi esnasında, stratejik noktalar olan yerlere, Rio de Janerio ile bir yıl sonra da bugünkü Santos şehrinin banliyosü olan Sao Vicente şehirlerini kurdular

Piratiningo şehri de, 1532 yılında Sao Vicente yakınlarında yüksek bir bögede kuruldu

Portekizlerin İspanya hakimiyetine girdiği 1580'den 1640 tarihine kadar Brezilya bir İspanya sömürgesi oldu

1640'ta Portekizliler Brezilya'yı tekrar ele geçirdiler

Hükumet merkezi 1763'te Salvador'dan Rio de Janerio'ya taşındı

Zira burası coğrafi ve stratejik bakımdan merkez olmaya daha uygundu

1698 yılında Sao Paulo'da bol miktarda altın bulundu

Daha sonra iç kesimlere Amazon havzasına yapılan keşif gezileri sonucu altından başka madenler de bulundu

Bölgede çeşitli feodal gruplar ortaya çıktıysa da fazla yaşamayıp yeniden birlik sağlandı

1572 yılında Brezilya'yı yönetim bakımından Salvador ve Rio de Janerio'dan ibaret olmak üzere ikiye ayıran sistem, 17

yüzyıl çeyreğine kadar devam etti

On altı ile on yedinci yüzyılda İspanyollar, İngilizler, Fransızlar ve Almanlar zaman zaman bu bölgeyi ele geçirmek istedilerse de muvaffak olamadılar

1807'de Portekiz'in Napolyon Bonapart tarafından işgal edilmesi üzerine kral ailesi ve devletin bazı ileri gelenleri Brezilya'ya kaçtılar ve ertesi sene hükumet merkezini Rio de Janerio'da kurdular

Bu esnada Brezilya'nın nüfusu 2

500

000 olup, bunun 400

000'i beyaz 1

300

000 zenci ve 800

000'ini yerli halk teşkil ediyordu

Zenciler büyük şekerkamışı çiftliklerinde ve madenlerde çalıştırılmak üzere 1538 yılında Afrika'dan köle olarak getirilmişlerdi

1819'da Napolyon'un Avrupa devletlerine yenilmesi üzerine Portekiz kralı, yeğeni Don Pedro'yu, Brezilya Genel Valisi bırakarak Portekiz'e geri döndü

1822'de Portekiz parlamentosu ilk koloni statüsüne geri dönmek isteyince, Brezilyalılar, Don Pedro Jose Boni Facia deAndrada Silvan'ın liderliğinde bağımsızlık hareketlerini başlattılar ve 7 Eylül 1822'de bağımsızlıklarını ilan edip, 1824'te liberal bir anayasa kabul ettiler

Düzensiz savaşlardan sonra Portekizliler Brezilya'nın bağımsızlığını kabul etmek zorunda kaldılar

Brezilya 1889 yılına kadar krallıkla idare edildi

Latin Amerika'da en uzun süre krallıkla idare edilen tek ülke Brezilya idi

1831 yılında Don Pedro, oğlu İkinci Don Pedro'ya tahtı terk etmek zorunda bırakıldı

İkinci Don Pedro zamanında modern Brezilya'nın temelleri atıldı

1888'de 800

000 köylüye hürriyet verildi

1889'da kansız bir darbe ile krallık idaresi yıkılarak cumhuriyet idaresi kuruldu

1914'te siyasi birliği temin eden Brezilya, bütün dünya ülkeleri tarafından tanındı

İstikrarsız bir ülke olup, sık sık anayasa değişiklikleri ve ihtilaller olmaktadır

Fiziki Yapı

Brezilya'nın en kuzey ve güney noktası arasındaki noktayla doğu ve batı noktaları arasındaki mesafe hemen hemen birbirine eşittir (4225 km)

Genel olarak yüzey şekilleri iki geniş kategoride incelenir

1

Kuzeyde Amazon Nehri havzasının, batıda Parana ve Paraguay nehri sisteminin geniş düz ovaları

2

Doğudaki Brezilya yüksek yaylaları ve kuzeyindeki Cuiana yaylalarıdır

İki geniş nehir sistemi, iki yüksek dağlık bölge arasında sınırsız bir hal alır

Hemen hemen bütün Brezilya'nın yarısından fazlası deniz seviyesinden 200 metreden az yüksek yerler olmasına rağmen, nüfusunun hakim kısmı daha ziyade yüksek yerlerde bulunur

Ülkenin hemen hemen % 4'ü deniz seviyesinden 900 m yüksekliğin üzerindedir

Brezilya'nın en yüksek dağı Pico da Bandeira olup, 2890 m'dir

Akarsular: Büyük Amazon Nehri dünyanın en geniş ve çok su taşıyan nehridir

Peru'da And Dağlarının doğusundan çıkar ve Brezilya ovaları içinde akar

Atlas Okyanusundan Peru içlerine kadar nehir taşımacılığına elverişlidir

Denize döküldüğü yerde muhtelif kanallar ve birçok adalar meydana getirir

En büyük ada Marajo Adası olup, 26 km2dir

Amazon'un önemli kolları, Tocantins, Araguaia, Xingu ve Topajostur

Diğer önemli nehri, Parana Nehridir

Göller: Brezilya'da iki önemli göl vardır

Bunlar Lagoa dos patos ve Lagoa'dır

İklim

Genel olarak Brezilya'nın iklimi her tarafta aynı olduğu zannedilirse de, ülkede çeşitli iklim farklılıkları görülür

Brezilya'da görülen en yüksek sıcaklık kuzeydoğu alçak bölgelerinde kaydedilmiştir

Burada absorbe edilen yüksek miktardaki güneş ışınları, sıcaklığı 38°C'ye kadar yükseltir

Kuzeyde Amazon Havzasında elde edilen sonuçlara göre senenin çoğu nemli ve sıcak geçmektedir

Yıllık yağış ortalaması 2000 mm'dir

(Bkz

Amazon Havzası)

Kuzeydoğu sahilleri tropikal nemli bir iklime sahip olup, kışla beraber gelen yağışlı mevsim (mayıstan ekime kadar) kuzey sahillerine soğuk hava getirir

Kuzeydoğudaki nemli bölgelerin iç kesimleri çöldür

Brezilya'nın kuzeydoğusunda Sertao denilen sürekli kurak bölgelerde kaktüs ve diğer bitkiler bulunur

Amazon bölgesi hariç yaz mevsimi yağışlı mevsimdir

Senenin geri kalan zamanında hava normal geçer

Genelde sahilden içeri gittikçe yağışlar artar

Ancak nemli yağmur getiren sert rüzgarlar, iç kısımlara gittikçe dağ engelleriyle karşılaşır

Sao Paulo'nun tam güneyinde İtapanhau bölgesinde Serra do Mar bariyeri (seti) senede 4500 mm yağmur düşmesine sebeb olur

İklim şartlarını kontrol eden en önemli faktör, yüksekliktir

Çünkü ortalama 300 m yükseklik için yaklaşık 1,8°C sıcaklık düşer

Bu sebeple 20° güney enleminde yer alan ve 850 m yükseklikteki Belo Norizonte şehrinde yıllık sıcaklık ortalaması 20°C'dir

Güney Brezilya'daki 900 metre yükseklikteki platolarda çoğu zaman kar yağmaktadır

10-19-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Devletler Coğrafyası - Brezilya Devletler Coğrafyası - Brezilya DEVLETİN ADI: Brezilya Fedaratif Cumhuriyeti BAŞŞEHRİ: Brasilia NÜFUSU: 153322000 YÜZÖLÇÜMÜ: 8511965 km2 RESMİ DİLİ: Portekizce DİNİ: Hıristiyanlık (Katolik) PARA BİRİMİ: Cruzado Güney Amerika'nın doğusunda yer alan bir devlet Güney Amerika'nın en kalabalık ve en büyük ülkesidir Dünyanın yüzölçümü bakımından beşinci, nüfus bakımından sekizinci büyük ülkesidir Güney Amerika'nın yarısı kadardır Doğusunda Atlas Okyanusu olup bu okyanusta 7250 km kadar bir kıyıya sahiptir Ekvador ve Şili hariç Güney Amerika'daki bütün ülkelerle komşudur Tarihi 21 Nisan 1500 yılında Portekizli bir gemici olan Pedro Alveras Cabrol, Hindistan'a gidiyorum zannıyla Güney Amerika'ya ayak bastı ve ülkeyi Portekiz kralı adına zaptettiğini ilan etti 1530 yıllarında Martin Alfonso de Sousa liderliğindeki bir keşif gezisi esnasında, stratejik noktalar olan yerlere, Rio de Janerio ile bir yıl sonra da bugünkü Santos şehrinin banliyosü olan Sao Vicente şehirlerini kurdular Piratiningo şehri de, 1532 yılında Sao Vicente yakınlarında yüksek bir bögede kuruldu Portekizlerin İspanya hakimiyetine girdiği 1580'den 1640 tarihine kadar Brezilya bir İspanya sömürgesi oldu 1640'ta Portekizliler Brezilya'yı tekrar ele geçirdiler Hükumet merkezi 1763'te Salvador'dan Rio de Janerio'ya taşındı Zira burası coğrafi ve stratejik bakımdan merkez olmaya daha uygundu 1698 yılında Sao Paulo'da bol miktarda altın bulundu Daha sonra iç kesimlere Amazon havzasına yapılan keşif gezileri sonucu altından başka madenler de bulundu Bölgede çeşitli feodal gruplar ortaya çıktıysa da fazla yaşamayıp yeniden birlik sağlandı 1572 yılında Brezilya'yı yönetim bakımından Salvador ve Rio de Janerio'dan ibaret olmak üzere ikiye ayıran sistem, 17 yüzyıl çeyreğine kadar devam etti On altı ile on yedinci yüzyılda İspanyollar, İngilizler, Fransızlar ve Almanlar zaman zaman bu bölgeyi ele geçirmek istedilerse de muvaffak olamadılar 1807'de Portekiz'in Napolyon Bonapart tarafından işgal edilmesi üzerine kral ailesi ve devletin bazı ileri gelenleri Brezilya'ya kaçtılar ve ertesi sene hükumet merkezini Rio de Janerio'da kurdular Bu esnada Brezilya'nın nüfusu 2500000 olup, bunun 400000'i beyaz 1300000 zenci ve 800000'ini yerli halk teşkil ediyordu Zenciler büyük şekerkamışı çiftliklerinde ve madenlerde çalıştırılmak üzere 1538 yılında Afrika'dan köle olarak getirilmişlerdi 1819'da Napolyon'un Avrupa devletlerine yenilmesi üzerine Portekiz kralı, yeğeni Don Pedro'yu, Brezilya Genel Valisi bırakarak Portekiz'e geri döndü 1822'de Portekiz parlamentosu ilk koloni statüsüne geri dönmek isteyince, Brezilyalılar, Don Pedro Jose Boni Facia deAndrada Silvan'ın liderliğinde bağımsızlık hareketlerini başlattılar ve 7 Eylül 1822'de bağımsızlıklarını ilan edip, 1824'te liberal bir anayasa kabul ettiler Düzensiz savaşlardan sonra Portekizliler Brezilya'nın bağımsızlığını kabul etmek zorunda kaldılar Brezilya 1889 yılına kadar krallıkla idare edildi Latin Amerika'da en uzun süre krallıkla idare edilen tek ülke Brezilya idi 1831 yılında Don Pedro, oğlu İkinci Don Pedro'ya tahtı terk etmek zorunda bırakıldı İkinci Don Pedro zamanında modern Brezilya'nın temelleri atıldı 1888'de 800000 köylüye hürriyet verildi 1889'da kansız bir darbe ile krallık idaresi yıkılarak cumhuriyet idaresi kuruldu 1914'te siyasi birliği temin eden Brezilya, bütün dünya ülkeleri tarafından tanındı İstikrarsız bir ülke olup, sık sık anayasa değişiklikleri ve ihtilaller olmaktadır Fiziki Yapı Brezilya'nın en kuzey ve güney noktası arasındaki noktayla doğu ve batı noktaları arasındaki mesafe hemen hemen birbirine eşittir (4225 km) Genel olarak yüzey şekilleri iki geniş kategoride incelenir 1 Kuzeyde Amazon Nehri havzasının, batıda Parana ve Paraguay nehri sisteminin geniş düz ovaları 2 Doğudaki Brezilya yüksek yaylaları ve kuzeyindeki Cuiana yaylalarıdır İki geniş nehir sistemi, iki yüksek dağlık bölge arasında sınırsız bir hal alır Hemen hemen bütün Brezilya'nın yarısından fazlası deniz seviyesinden 200 metreden az yüksek yerler olmasına rağmen, nüfusunun hakim kısmı daha ziyade yüksek yerlerde bulunur Ülkenin hemen hemen % 4'ü deniz seviyesinden 900 m yüksekliğin üzerindedir Brezilya'nın en yüksek dağı Pico da Bandeira olup, 2890 m'dir Akarsular: Büyük Amazon Nehri dünyanın en geniş ve çok su taşıyan nehridir Peru'da And Dağlarının doğusundan çıkar ve Brezilya ovaları içinde akar Atlas Okyanusundan Peru içlerine kadar nehir taşımacılığına elverişlidir Denize döküldüğü yerde muhtelif kanallar ve birçok adalar meydana getirir En büyük ada Marajo Adası olup, 26 km2dir Amazon'un önemli kolları, Tocantins, Araguaia, Xingu ve Topajostur Diğer önemli nehri, Parana Nehridir Göller: Brezilya'da iki önemli göl vardır Bunlar Lagoa dos patos ve Lagoa'dır İklim Genel olarak Brezilya'nın iklimi her tarafta aynı olduğu zannedilirse de, ülkede çeşitli iklim farklılıkları görülür Brezilya'da görülen en yüksek sıcaklık kuzeydoğu alçak bölgelerinde kaydedilmiştir Burada absorbe edilen yüksek miktardaki güneş ışınları, sıcaklığı 38°C'ye kadar yükseltir Kuzeyde Amazon Havzasında elde edilen sonuçlara göre senenin çoğu nemli ve sıcak geçmektedir Yıllık yağış ortalaması 2000 mm'dir (Bkz Amazon Havzası) Kuzeydoğu sahilleri tropikal nemli bir iklime sahip olup, kışla beraber gelen yağışlı mevsim (mayıstan ekime kadar) kuzey sahillerine soğuk hava getirir Kuzeydoğudaki nemli bölgelerin iç kesimleri çöldür Brezilya'nın kuzeydoğusunda Sertao denilen sürekli kurak bölgelerde kaktüs ve diğer bitkiler bulunur Amazon bölgesi hariç yaz mevsimi yağışlı mevsimdir Senenin geri kalan zamanında hava normal geçer Genelde sahilden içeri gittikçe yağışlar artar Ancak nemli yağmur getiren sert rüzgarlar, iç kısımlara gittikçe dağ engelleriyle karşılaşır Sao Paulo'nun tam güneyinde İtapanhau bölgesinde Serra do Mar bariyeri (seti) senede 4500 mm yağmur düşmesine sebeb olur İklim şartlarını kontrol eden en önemli faktör, yüksekliktir Çünkü ortalama 300 m yükseklik için yaklaşık 1,8°C sıcaklık düşer Bu sebeple 20° güney enleminde yer alan ve 850 m yükseklikteki Belo Norizonte şehrinde yıllık sıcaklık ortalaması 20°C'dir Güney Brezilya'daki 900 metre yükseklikteki platolarda çoğu zaman kar yağmaktadır