Samsun İli Yeryüzü Şekilleri

136 Ovalar

·Çarşamba Ovası: Erbaa ilçesinde geçen Yeşilırmak nehri Çarşamba ilçesine ulaştıktan sonra Civa Burnundan Karadenize dökülürken çok kıymetli alüvyonlu Çarşamba ovasını meydana getirir Kirazlık’tan başlayan Çarşamba Ovasının yüz ölçümü 89500 hektardır DSİ tarafından yaptırılan su kanalları sayesinde arazinin % 70 i tarıma elverişli hale getirilmiştir Geri kalan % 30 luk kısım ise ormanlık, sazlık ve bataklıktır Sulama alanı 82707 ha olup 19031 ha ‘ının inşaatı devam etmektedir

·Bafra Ovası: Bafra ilçesine gelen Kızılırmak, Bafra’da çeşitli kollara ayrılır Bafra burnundan denize dökülen Kızılırmak, ardında geniş ve alüvyonlu topraklar bırakır 47727 hektarlık ova nın 6150 ha lık alan halihazırda sulanmaktadır Türkiye’nin en verimli ovalarından biridir DSİ tarafından yaptırılan sulama kanalları ile sulanan ovanın kuzey kısımları çorak arazidir Bu yerlerde hayvancılık yapılmaktadır

137Göller

Bölgedeki göller zaman zaman değişen akarsu yataklarından meydana gelmiştir Yörenin gölleri Bafra,Çarşamba ve Ladik ilçelerinde toplanmıştır

Liman Gölü: Bafra ya 20 km uzaklıktadır 3 km büyüklüğün deki göl bazı kollarla denize açılmıştır Bu kolların uzunluğu bazı yerlerde 2000 metreyi bulur Gölde kefal ve sazan balığı avcılığı yapılmaktadır Liman gölünün güneyinde Balık gölü kuzeyinde ise Karaboğaz gölü vardır

Ladik Gölü: Tersakan ırmağının kaynağını teşkil eden Ladik gölü Ladik’e 10 km uzaklıktadır Gölde alabalık ve turna balığı bulunmaktadır Balıkçılık yanında geniş bir sazlık alana sahip olan Ladik gölünden toplanan sazlar hasır yapımında kullanılır Gölün uzunluğu 5 km genişliği 2 km ve yüz ölçümü 10 km2 karedir

Simenit Gölü: Bu Göl Terme çayı yatağının değişmesi ile meydana gelmiştir Terme hudutları içerisinde bulunan gölde balıkçılık yapılmaktadır Termeye 20 km uzaklıkta bulunan göl, kanalla birbirine bağlanmış iki göl görünümümd edir Kışın yağmur suları ile beslenen göl,fırtınalı zamanlarda zaman zaman deniz suyunu göle karışması ile dolar

Diğer Göller: Bunlar,Bafra da Kızılırmak tarafından meydana getirilmiş Karagöz, Dutdibi, Çernek, Uzun göl ve Tombul gölüdür Çarşamba’da Yeşilırmak ta Akçagöl, Akarcık, Dumanlı ve Kör ırmak adıyla bilinen gölleri oluşturmuştur

138Barajlar

·Hasan Uğurlu Barajı (ve Hidro Elektrik Santrali): Baraj, Yeşilırmak üzerinde ve Çarşamba ve Ayvacık ilçeleri sınırlarındadır Yapımına 1971 yılında başlanan baraja Trafik kazasında ölen merhum Samsun DSİ 7Bölge Müdürü Hasan Uğurlu‘nun adı verilmiştir Türkiye’nin en büyük barajlarından biri olan baraj, tamamen Türk firma ve mühendisleri tarafından gerçekleştirilmiştir Yalnızca makine ve elektrikle ilgili ekipmanlar yurtdışından getirilmiştir Barajın 2Ünitesi 1979 yılında, 3Ünitesi ise 1982 yılında , 4Ünitesi de 1983 yılında işletmeye açılmıştır500 mw gücünde ve yılda 1217 gwH enerji üretimi yapılmaktadır Göl hacmi 1078,75 x106 m3 türBaraj yüksekliği 175 m dir

·Suat Uğurlu Barajı (ve Hidro Elektrik Santrali): Hasan Uğurlu barajının 18 km aşağısında Yeşilırmağın Çarşamba ovasına açıldığı yerde bulunan barajın yapımına da 1971 yılında başlanılmıştır Balohar barajı adı ile başlanan baraja daha sonra trafik kazasında Hasan Uğurlu ile hayatını kaybeden eşi Suat Uğurlu’nun adı verilmiştir Projenin amacı enerji üretimi ve Çarşamba ovasının sulanmasıdır Barajın 1ve 2 Ünitesi 1979 yılı sonunda, 3 ve 4 Ünitesi de 1983 Martında işletmeye açılmıştır 46 mw gücünde ve yıllık 273 gwH enerji üretimi yapılmaktadır Göl hacmi 181,31 x106 m3 tür Baraj yüksekliği 51 m dir

·Altınkaya Barajı Ve Hidro Elektrik Santralı: Altınkaya barajı Bafra ilçe merkezinin 35 km güney batısında Kızılırmak üzerinde yer alan temelden 195 m yükseklikte , kil çekirdekli kaya dolgu tipinde bir barajdır 700 mw gücünde yılda 1 milyar 632 milyon kwh enerji üretimi yapılmaktadır1987 yılında su tutulmaya başlanmış olup, 1988 ocak ayınından itibaren 175 000 kwH gücündeki 4 no lu ünitede normal üretime başlanmıştır Göl hacmi 5,763 x109 m3 tür

·Derbent Barajı: Derbent Altınkaya barajının 30 km mansabında olup, 33 m yüksekliğinde (talvegden) kil çekirdek kaya dolgu barajıdır Yüzer baraj sınıfına giren Derbent barajı Bafra’ya 7 km uzaklıktadır Sulama alanı ise 47727 Hadır Yapılan kanallarla Bafra ovası sulama amaçlıdır 56 mw gücünde ve 257 gwH yıllık enerji üretmektedir Göl hacmi 213 x106 m3 tür

·Çakmak Barajı: Zonlu toprak dolgu tipinde, içme-kullanma-sanayi suyu temini için inşa edilmiş bir barajdır Temelden yüksekliği 57,50 m, normal su seviyesinde göl hacmi 106,50 hm3 ve gövdehacmide 2,60 hm3 tür Barajdan verilen toplam su miktarı 4000 litre/saniye olup içme suyu için 3540 l/s su verilmekte, Samsun gübre fabrikasında 300 l/s ve Karadeniz bakır fabrikasında ise 460 l/s su kullanılmaktadır

139 İklim

Samsun genellikle ılıman bir iklime sahiptir Ancak sahil şeridi ve iç kesimlerinde iklim iki ayrı özellik gösterir Sahil şeridinde (Merkez ilçe,Terme, Çarşamba, Bafra ,Alaçam, 19 Mayıs, Tekkeköy ve Yakakent ) Karadeniz ikliminin etkileri görülür Bunun için sahil şeridinde yazlar sıcak, kışlar ılık ve yağışlı geçer İç kesimler (Vezirköprü, Havza, Ladik, Kavak, Asarcık ve Salıpazarı) yüksekliği 2000 metreyi bulan Akdağ ve 1500 metreyi bulan Canik dağlarının etkisi altında kalır Buradaki dağların etkisinden dolayı kışlar soğuk, yağmur ve kar yağışlı, yazlar ise serin geçer Sıcaklık ve yağış yönünden Samsun hiç bir bölgeye benzemez Samsun’da aynı gün içerisinde havanın bir kaç kez değiştiği görülür Bazı yıllar kış ortalarında yazdan günler yaşanır Sahil şeridinde kar ile kaplı günlerin sayısı 2-3 günü geçmez İç kesimlerde ise kar yağışından bazen ulaşım aksar