|
Prof. Dr. Sinsi
|
Devletler Coğrafyası - Avusturya
Devletler Coğrafyası - Avusturya
Avusturya Cumhuriyeti ya da kısaca Avusturya, Orta Avrupa'da denize kıyısı olmayan, dokuz eyaletten oluşan bir federasyondur Batıda Lihtenştayn ve İsviçre, güneyde İtalya ve Slovenya, doğuda Macaristan ve Slovakya, kuzeyde ise Almanya ve Çek Cumhuriyeti ile komşudur
Coğrafya
Avusturya Batı'da Konstans Gölü'nden doğuda Neusiedl Gölü'ne kadar uzanır En doğu noktasından en batı noktasının uzaklığı 570 kilometre, en kuzey noktasından en güney noktasının uzaklığı yaklaşık 300 kilometredir
Doğu Alpler üzerinde kurulmuş bulunduğundan ülkenin aşağı yukarı dörtte üçü dağlık arazidir Kuzeyde ülkeyi batıdan doğuya kateden Tuna Nehri'nin ülkedeki uzunluğu 350 kilometredir Bu kısımlar en alçak yerlerdir Alpler Avusturya'da ülkeyi batıdan doğuya doğru üç sıra halinde kaplamışlardır Ülkenin en yüksek dağı 3798 m ile "Gross Glockner"dir
Göller bakımından çok zengin olmasına rağmen bu göller çok küçüktür En büyük gölü Neusiedl Gölü'dür ki, yüzölçümü 320 km² dir Bunun bir kısmı da Macaristan'a aittir
İklim
Avusturya'nın büyük bölümü, karasal ve okyanus etkileri gösteren, Orta-Avrupa geçiş ikliminin etkisi altındadır Yoğun yağış ve Batı rüzgarı iklimi etkileyen önemli etkenlerdir Alp bölgesinin kendine ait bir iklim özelliği vardır Bu bölgede yazlar serin, kışlar bol kar yağışlıdır Burada yıllık yağış 3000 mm seviyesine ulaşır
Ülkenin kuzey ve batısını etkisi altına alan okyanus etkisi nedeniyle bu bölgelerde yağışlar daha düşük (yıllık 2000 mm) ve yıl içinde sıcaklık farklılaşmaları daha stabildir Kışlar bu bölgelerde göreceli olarak yumuşak ve yazlar da sıcak geçer Salzburg'da ortalama sıcaklık Ocak ayında -2°C Temmuz'da 18°C'dir
Ülkenin doğusunda karasal iklim egemendir Bu bölgede kışlar çok sert ve yağışlı geçer Yağışlar genellikle kar şeklinde olup, alçak yerlerde yağmur halinde olur Hava sıcaklığı kışın genellikle 0°C'ın altında bulunur Bu zamanda dahi hava açık ve berrak olduğundan kış sporlarına elverişlidir Ortalama sıcaklık Ocak ayında -4°C, Temmuz ayında 18°C'dir Bu bölgede yıllık yağış oranı 600 mm civarındadır
Tuna Nehri kış aylarında donduğundan, ulaşımın aksamaması için buz kırma çalışmaları devamlı yapılır Yükseklerde fırtınalar bazen çok şiddetli olur Kara iklimi özelliğinden dolayı yaz ayları sıcak geçer Sıcaklık ortalaması 20°C'ın üzerindedir Bu mevsimde az miktarda da olsa yağış görülür
Bitki Örtüsü ve Hayvanlar
Ülkenin toplam alanının yarıya yakını ormanlıktır Kuzey Alplerin ön bölgesini daha çok meşe ve kayın ağaçlarının hakim olduğu ormanlar kaplar Waldviertel ve Hausruck bölgeleriyle merkezi Alpler'in doğu kısmı kayın, meşe, akçaağaç, ladin ağırlıklıdır
Avusturya'nın en önemli çevre sorunu sanayi, turizmin yol açtığı yoğun trafik ve çevre ülkelerin çevre kirliliğinin büyük katkıda bulunduğu asit yağmurudur Ormanlık alanın dörtte biri bu problemden etkilenmektedir ve kimi bölgelerde ağaç sayısında hızlı bir azalma gözlenmektedir Yoğun tarım, elektrik enerjisi elde etmek üzere yapılan barajlar ve ormanların azalmasıyla ortaya çıkan erozyon ülkenin diğer önemli çevre sorunlarıdır
Avusturya'nın hayvanlar dünyası Orta Avrupa'nın çeşitliliğini gösterir Dağlık bölgelerin tipik türleri dağ keçileri ve dağ sıçanlarıdır Ormanlarda ayrıca karaca, alageyik ve yaban domuzları da yaşar Ülkede 1997 yılından beri koruma altında bulunan iki düzine kadar özgür kahverengi ayı yaşamaktadır Ülkenin doğusunda tarla faresi ve tarla sincabına rastlanır
Ülkenin toplam alanının % 24'ü doğal koruma altındadır Avusturya'da üç doğal park, yüzlerce de koruma alanı ve doğal park bulunur
Doğal kaynaklar
Ülkenin aşağı yukarı %47'si ormanlarla kaplıdır Orta Avrupa'nın en fazla ormana sahip ülkesidir Alplerin 2150 metreye kadar olan yüksekliklerinde mevcut olan ormanların büyük bir kısmı özel şahıslara aittir
Madenler bakımından oldukça zengin sayılan Avusturya'da demir, magnezyum, grafit ve kömür elde edilir Dünyada en çok grafit üreten ülkedir Petrol ve doğal gaz üretiminde Avrupa'da dördüncü sıradadır Bunlardan başka bakır, çinko, kurşun, antimon, boksit ve tungsten madenleri de kafi miktarlarda üretilmektedir
Nüfus ve sosyal hayat
8,17 milyon olan nüfusun yaklaşık % 93'ü Avusturyalı'dır Almanlar, Slavlar, Hırvatlar ve Macarlar (özellikle Burgenland'da), Slovenler (özellikle Karintiya'da), Çekler (özellikle Viyana'da) ve daha küçük sayıda da İtalyanlar, Sırplar, Romenler ve Türkler ülkenin diğer azınlık gruplarıdır Nüfusun %18,6'sını 1-14 yaş grubu, %61,6'sını 15-59 yaş grubu, %19,8'ini de 60 yaşından yukarısı teşkil etmektedir Halkın % 68'i şehirlerde yaşar Ülkenin nüfus yoğunluğu kilometre kareye 99 kişidir Bununla birlikte nüfus alana eşitsiz dağılmıştır Alplerin geniş bölgelerinde yerleşim yoktur Yıllık nüfus artışı 2004 yılına göre yüzde 0,14 seviyesindedir Ortalama yaşam süresi erkeklerde 76, kadınlarda 81,9 yıldır
En önemli şehirleri Viyana (1,56 milyon), Graz (227 bin), Linz (186 bin), Salzburg (145 bin) ve İnnsbruck'dur (114 bin) Tabiat şartları icabı kış sporlarının merkezi durumundadır Dolayısıyla turizm ve kış sporları çok gelişmiştir
Okuma-yazma oranı oldukça yüksektir (% 98 (1983)) Ülkedeki eğitim kurumları Avrupa'nın en eski eğitim kurumlarındandır Mesela Viyana Üniversitesi 1365'te kurulmuştur Ülkede mevcut dört üniversite ve buna bağlı çeşitli fakülte ve üniversite seviyesinde akademiler vardır Kilisenin eğitim ve öğretimde büyük bir ağırlığı vardır Avrupa'nın kavşak noktası olduğu için taşımacılık ve ulaşım çok gelişmiştir
Ülkenin resmi dili Almanca'dır Bölgesel azınlık dili olarak Slovence ve Hırvatça da resmi dil olarak kabul edilmektedir Sırpça, Türkçe, Slovence, Hırvatça, Macarca ve Çekçe ülkede konuşulan diğer önemli dillerdir
Ülke nüfusunun % 78'ini Katolikler oluşturur Yaklaşık % 5 oranında Protestan bulunur Nüfusun geri kalanı aralarında Müslüman ve Yahudilerin de bulunduğu çeşitli azınlıkların dinlerine mensuptur
Siyasî Hayat
Başkent Viyana'da bulunan parlamento binasıAvusturya anayasasına göre ülke demokratik federal bir cumhuriyettir Burgenland, Karintiya, Aşağı Avusturya, Yukarı Avusturya, Salzburg, Steiermark, Tirol, Vorarlberg ve Viyana olmak üzere dokuz eyaletten oluşmaktadır
Yürütme: Devlet Başkanı, Federal Cumhurbaşkanı sıfatı taşır Anayasa, altı yıllık bir devre için devlet başkanının halk tarafından seçilmesini şart koşmuştur Federal Cumhurbaşkanı dış meselelerde devleti temsil eder Anlaşma ve kanunları imzalar, şansölye, yardımcı şansölye, bakan ve diğer yetkilileri tayin eder Başkan aynı zamanda meclisi toplar, fesheder ve tatile sokabilir
Hükümet başkanı ise Şansölye olarak da bilinen Federal Başbakan'dır
Yasama: Parlamento iki kamaralıdır: Bundesrat (Eyaletler Meclisi), eyalet parlamentoları tarafından seçilen 62 milletvekilinden; Nationalrat (Millî Meclis)) ise nisbi temsil ile doğrudan seçilen 183 üyeden oluşmaktadır Nationalrat adaylarının en az 19 yaşını doldurma şartı vardır Bundesrat'ta hangi eyaletin kaç parlamenterle temsil edileceği, eyaletin nüfusuna bağlı olarak belirlenir Bu meclis sadece danışman fonksiyonuna sahip olmasına karşın, kimi yasaların çıkmasını geciktirebilir
Avusturya'da oy kullanma yaşı 16'dır
Yargı: En üst aşamada üç mahkeme bulunur: Sadece olağanüstü durumlarda devreye giren Anayasa Mahkemesi (Verfassungsgerichthof), İdare Mahkemesi (Verwaltungsgerichthof) ve olağan durumlardan sorumlu olan Yüksek Mahkeme (der Oberste Gerichthof) Yüksek mahkemenin altında 4 yüksek eyalet mahkemesi, 17 bölge ve eyalet mahkemesi ve 200 tane de belde mahkemesi bulunur
Savunma: 1955 yılında Avusturya'da zorunlu askerlik uygulaması başlamıştır Zorunlu askerlik sadece erkekler için 8 aydır 11 Şubat 1998'de asker sayısının 120 000'den 92 000'e indirilmesine karar verilmiştir Nisan 1998'den bu yana kadınlar da gönüllü olarak askeri hizmete alınmaktadır Düşünsel ya da dini nedenlerle silahlı görev yapmak istemeyenler için sosyal hizmetlere yönelik kurumlarda çalışarak sivil hizmet yapmak da mümkündür Ayrıca Avusturya bayrağı önünde selam durmak istemeyen Müslüman kökenli askerlerin bayrak törenine katılma zorunluluğu yoktur
Genel (2007)
Federal Cumhurbaşkanı - Dr Heinz Fischer (SPÖ)
Başbakan - Dr Alfred Gusenbauer (SPÖ)
Parlamento Başkanı - Barbara Prammer (SPÖ)
Dışişleri Bakanı - Dr Ursula Plassnik (ÖVP)
Hükümet - Avusturya Sosyaldemokrat Partisi (SPÖ) ve Avusturya Halk Partisi (ÖVP)
Hükümet 28 Şubat 2003 tarihinde ÖVP–FPÖ tarafından kurulmuş ve 6 Mart 2003 günü yapılan güven oylamasıyla görevine başlamıştır Ancak 2005 yılı Nisan ayında FPÖ’lü bütün Bakanlar ve 18 milletvekinden 17 tanesi Parti’den ayrılarak Haider tarafından kurulan BZÖ’ye bağlılıklarını açıklamışlardır
|