Devletler Coğrafyası - Tunus

Devletler Coğrafyası

Fiziki Yapı

Tunus, fiziki yapısı itibariyle üç bölgeye ayrılır Kuzey bölgesi, Sahil bölgesi veGüney bölgesi

Kuzey bölgesi, Atlas Dağlarının Akdeniz kıyısı boyunca uzanımı olan iki dağ şeridinin bulunduğu bölgedir Bunların arasında Mecarda Vadisi bulunmaktadır Bölge nadiren 1000 m’yi aşan yüksekliklere sahip olmasına rağmen dağlık olarak nitelendirilebilir Ülkenin en yüksek noktaları olan Eş-Şenebi (1544 m), ve Zaguon (1295 m) dağları bu bölgede yer alır

Sahil bölgesi, ülkenin Tunus şehri güneyindeki kıyı bölgesini içine alan Suse, Sifakis ve Kayrevan şehirlerinin bulunduğu bölgedir Bu bölge kuzey bölgeden Dorsal Dağı ile ayrılır Bölge yumuşak tepeleri, geniş ovaları ve plajları ile meşhurdur

Güney bölgesi 34’üncü enlem dairesinden güneye geçince Gabes Körfezinin çerçevelediği geniş Cafara ve Nefta ovalarından ve Büyük Sahraya ulaşan düzlük arazilerden meydana gelir Buraya step ve çöl bölgesi de denilmektedir Rakım 200 m’nin altındadır

Yaklaşık 1200 km uzunluğundaki Tunus kıyıları genelde düzdür Gabes Körfezinde gelgit olayı oldukça önemlidir Deniz yükselmesi iki metreyi bulur Akdeniz’de en yüksek gelgit olayı burada olur Ülkenin önemli nehirleri Mecorda ve Miliare’dir

İklim

Tunus’ta bariz bir şekilde Akdeniz iklimi hüküm sürer Yazları sıcak ve kurak, kışları ılık ve bölgeye göre az veya çok yağışlıdır Yağmurlar sonbahar ortasında başlar ve ilkbaharın ortasına kadar devam eder Güneye inildikçe yağmurlar azalır ve iklim düzensizleşir Kışın sıcaklık 0°C altına düşmez Yazın 40°C’ye kadar çıkar Sıcaklık denizin etkisine bağlı olarak değişir ve kıyılar iç kesimlere göre daha serindir Kuzeyde yıllık yağış ortalaması 610 mm civarındadır Tunus ve Bizerte çevresindeyse 500 mm dolaylarındadır Yağışlar düzensiz olup, seneden seneye farklılık gösterir

Tabii Kaynakları

Tunus’un % 43’ü bozkır ve çöl, % 6’sı ormanlarla kaplıdır Çok yağmur alan yerlerde ormanlar yer alır Vadiler çok münbit olup, her çeşit mahsul yetişir Kuzeyde 900000 hektarlık meşe ve çam ormanları bulunur Güneyde sıcağa dayanıklı cinsten bitkiler yer alır Tunus’ta yabani hayvanlar olarak ençok yabandomuzu ve dağkeçisi bulunur

Tunus’un önemli yeraltı zenginlikleri fosfat, demir, petrol, kurşun ve çinkodur Ülkedeki fosfat yatakları, Afrika’nın en büyük rezerv noktalarındadır Petrol rezervleri bakımından kıta ülkeleri arasında beşinci sırayı, doğal gaz kaynakları bakımından ise dördüncü sırayı alır

Nüfus ve Sosyal Hayat

Tunus nüfusu, ülkenin yerlileri olan Berberilerle Arapların karışımından ortaya çıkmıştır Ayrıca safkan Berberilerle, Araplar da sayıca önemlidir Ülkede çok eskiden İspanya’dan göç eden Yahudi azınlığı mevcuttur Bağımsızlıktan sonra giderek azalan Fransızlar 60000 civarındadır Tunus’ta Türk asıllı aileler mevcut olup, Türk soylu olmak burada iftihar vesilesidir

Tunus halkı ırkçı değildir Halkın % 98’i Müslüman olup, geri kalanını Hristiyan ve Yahudiler teşkil edir Müslüman halkın hemen hemen hepsi sünnidir Çoğunluğu Maliki mezhebindedir Tunus’ta Arapça konuşulur Fransız işgali çok sürdüğü için Fransızca bilenlerin sayısı da çoktur Gazete ve dergilerin yarısı, Radyo ve TV’nin birer kanalları Fransızca yayın yapar

Nüfusun yaklaşık % 70’i kuzeyde yaşar Nüfus dağılışı çok düzensizdir ve tarım kaynaklarına bağlıdır Nüfus yoğunluğunun km2 başına 70 kişiden çok olduğu Mecerda ovaları ve Tunus bölgesi ve kıyılar en kalabalık kesimlerdir Buna mukabil 2 kilometre kareye 10 kişiden az düşen bozkırlarda, özellikle yarı göçebeler yaşar Tunus’un en önemli şehri başşehir Tunus olup, nüfusu 1,5 milyona yaklaşmıştır Diğer önemli şehirler Sefakis, Suse, Kayrevan ve Bizerte’dir

Eğitimde Fransız sistemine bağlı kalınmıştır İlkokullardan itibaren öğretimin Arapça yapılması sağlanmışsa da üniversitede öğretim Fransızca olarak yürütülmektedir Tunus Üniversitesine bağlı 9 fakülte, 3 enstitü ve 4 yüksek okulla yüksek tahsil yapılmaktadır Tunus halkının % 62’si okuma-yazma bilmektedir

Siyasi Hayat

Tunus 17 vilayete ayrılmıştır Kanuni sistemi İslam kanunları veFransız medeni kanunu esas alınarak, Türk ve ABD örneği bir anayasa ile yürütülür Seçimler her beş yılda bir yapılmakta olup, oy verme yaşı 21’dir Temsilciler Meclisi(Millet Meclisi) 141 üyeden meydana gelmiştir Cumhurbaşkanı beş senede bir halk tarafından seçilir Anayasaya göre cumhurbaşkanı olan kişi arka arkaya birden çok dönem için seçilebilir Tunus Birleşmiş Milletlere, Arap Birliğine ve Afrika Birliği Teşkilatına üyedir

Ekonomi

Tunus ekonomisi genel olarak tarıma dayanmakta olup, toplam nüfusun % 50 ila 60’ı bu sektörde çalışmaktadır Buğday, arpa, zeytin, narenciye, meyve, sebze ve hurma başlıca tarım ürünleridir Koyun, keçi, sığır ve kümes hayvanları yetiştirilen başlıca hayvanlardır Son yıllarda balıkcılık önemli bir gelir kaynağı halini almıştır

Turizm madencilik, yiyecek, konserve, tekstil, hafif sanayi malları ve sun’i gübre ana sanayi kollarıdır Ülkede tarım ürünlerine dayalı sanayi kollarının geliştirilmesine çalışılmaktadır Yerli hammaddelerden fosfatın bütün işlenme safhalarının Tunus’ta gerçekleştirilmesi için büyük çaba harcanmaktadır Tunus madenlerini işleyecek kadar yeterli sayıda tesise sahip değildir Gerek istihdam ve gerekse ihracat imkanlarının artması için imalat sanayiine büyük önem verilmektedir

Tunus’un ithal ettiği belli başlı mallar, sanayi malları, tarım aletleri, tüketim, yiyecek, giyecek ve enerji malzemeleridir Fosfat, petrol, zeytinyağı, narenciye, demir cevheri, balık ve tekstil ana ihraç mallarıdır

Tunus en çok Fransa, İtalya, Birleşik Almanya ve ABD ile ticaret yapar Kuveyt, Suudi Arabistan, ABD, Kanada ve BirleşikAlmanya yardım aldığı başlıca ülkeler arasındadır

Tunus’ta karayollarının uzunluğu 17220 km, demiryolları ise 2189 km’dir Ülkede dört ana liman olan Tunus, Bizerte, Sousse ve Sefakis’a ilave olarak çok sayıda ikinci derecede liman vardır Tunus yakınındaki El-Auina Havaalanı büyük, milletlerarası bir havaalanıdır İç havayolları Tunus’un belli başlı şehir merkezlerini birbirine bağlar