Ülkemizin Konumu Ve Özellikleri Nelerdir

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-19-2012

Dağlar : Batı Karadeniz’de birbirine paralel 3 sıra halinde uzanan dağlar, Orta Karadeniz’de kıyıdan uzaklaşıp, tek sıra halinde uzanır

Ortalama yükselti azalmıştır

Doğu Karadeniz’de ise dağlar iki sıra halinde uzanır

Bölgenin en yüksek dağları bu bölümdedir

Dağ sıraları arasında batı-doğu yönlü uzanan çöküntü ovaları ile Çoruh-Kelkit, Gökırmak ve Devres vadiler yer alır

Ovalar : Bölgenin en geniş kıyı ovaları Çarşamba ve Bafra delta ovalarıdır

İç kesimlerde Suluova, Taşova, Turhal, Merzifon, Tosya, Boyabat gibi çöküntü ovaları yer alır

Bu çöküntü ovaları Türkiye’nin en aktif deprem bölgeleridir

Akarsular ve Göller

Akarsular : Yenice, Bartın, Kızılırmak, Yeşilırmak ve Çoruh bölgenin önemli akarsularıdır

Yatak eğimleri fazla, rejimleri düzensiz akarsulardır

Kar erimelerine bağlı olarak ilkbahar aylarında akım yüksektir

Göller : Bölgede buzul gölleri ve heyelan set gölleri fazladır

Özellikle Doğu Karadeniz Dağları’nda buzul etkisiyle oluşmuş buzul gölleri yaygındır

Sera (Uzungöl), Tortum, Borabay, Abant ve Yedigöller başlıca heyelan set gölleridir

Ayrıca bölgede çok sayıda baraj gölü bulunmaktadır

İklim

Bölgenin kıyı şeridinde her mevsim yağışlı, yazları serin, kışları ılık geçen Karadeniz iklimi etkilidir

Bu iklimi etkileri Orta Karadeniz’de yer şekillerine bağlı olarak iç kesimlere kadar ulaşır

Batı ve Doğu Karadeniz’in iç kesimlerinde iklim karasallaşır, yağış miktarı azalır

Doğal Bitki Örtüsü

İklim koşullarının orman yetişmesine uygun olduğu Karadeniz Bölgesi’nde özellikle denize dönük dağ yamaçlarında sık orman örtüsü görülür

Ormanlar deniz seviyesinden başlar ve 2200 metrelere kadar ulaşır

Nüfus ve Yerleşme

Bölge, nüfus sayısı bakımından 3

sırada yer alır

Nüfusun büyük bölümü Doğu Karadeniz kıyıları , Orta Karadeniz’deki ovalar ve Batı Karadeniz’de Zonguldak Yöresi’nde toplanmıştır

Bölgede iklimin nemli olması ve tarımsal koşullar, kırsal nüfusun fazlalığına yol açmıştır

Arazinin engebeli olması, su kaynaklarının bolluğu dağınık yerleşmeyi yaygınlaştırmıştır

Konut tipi olarak ahşap evler yaygındır

İller

Amasya, Artvin, Bartın, Bayburt, Bolu, Çorum, Giresun, Gümüşhane, Karabük, Kastamonu, Ordu, Rize, Samsun, Sinop, Tokat, Trabzon, Zonguldak

Ekonomik Özellikler

Tarım

Bölge ikliminin nemli olması, kıyıda yaz mevsiminin yağışlı geçmesi, buğday arpa gibi tahıl tarımını engellemiştir

Bol neme gereksinim duyan tarım ürünlerini yaygınlaştırmıştır

Tarım arazileri parçalı ve dar olup, genellikle eğimli arazilerdir

Bu durum tarımda makine kullanımını engellemiştir

Doğu Karadeniz kıyılarında bahçe tarımı yaygındır

Tarım Ürünleri

Mısır : Kıyı kesiminde buğdayın yerini almıştır

Halkın temel besin maddesidir

Bölge mısır üretiminde 1

sırada yer alır

Ancak üretilen mısırın tümü bölge içinde tüketildiğinden ticari değeri yoktur

Tütün : Karadeniz Bölgesi, üretimde Ege Bölgesi’nden sonra 2

sırada yer alır

Bafra Ovası (Samsun) en yoğun ekim yapılan alandır

Ayrıca Tokat, Amasya, Düzce Ovası (Bolu) ve Rize Yöresi’nde yetiştirilir

Fındık : Kış ılıklığına gereksinim duyan fındık Karadeniz iklimine en uyumlu üründür

Türkiye üretiminin %84’ü Karadeniz Bölgesi tarafından karşılanır

Bütün Karadeniz kıyılarında, yer yer iç kesimlerde yetişmesine karşın, en yoğun olarak Ordu ve Giresun’da üretilir

Çay : Muson iklimine uyumlu bir tarım ürünüdür

Bol nem ve kış ılıklığına gereksinim duyar

Trabzon – Rize arasında Doğu Karadeniz kıyılarında, denize dönük yamaçlarda yetiştirilir

Ülke üretiminin tamamını Karadeniz Bölgesi karşılar

Pirinç : Bol suya gereksinim duyar

Akarsu vadi tabanlarında ekimi yapılır

Tosya, Boyabat, Çarşamba ovaları başlıca ekim alanlarıdır

Şekerpancarı : Bol yağışlı olan Doğu Karadeniz kıyıları dışında tüm bölgede yetişme koşulları vardır

Ekim alanları Kastamonu, Çorum, Tokat, Amasya illerinde geniştir

Keten-kenevir : Nemli iklim bitkisi olan keten Batı Karadeniz Bölümü’nde Kastamonu ve Sinop’ta yetiştirilir

Kenevir ise uyuşturucu özelliği nedeniyle devlet kontrolünde üretilir

10-19-2012	#2
Prof. Dr. Sinsi	Ülkemizin Konumu Ve Özellikleri Nelerdir Dağlar : Batı Karadeniz’de birbirine paralel 3 sıra halinde uzanan dağlar, Orta Karadeniz’de kıyıdan uzaklaşıp, tek sıra halinde uzanır Ortalama yükselti azalmıştır Doğu Karadeniz’de ise dağlar iki sıra halinde uzanır Bölgenin en yüksek dağları bu bölümdedir Dağ sıraları arasında batı-doğu yönlü uzanan çöküntü ovaları ile Çoruh-Kelkit, Gökırmak ve Devres vadiler yer alır Ovalar : Bölgenin en geniş kıyı ovaları Çarşamba ve Bafra delta ovalarıdır İç kesimlerde Suluova, Taşova, Turhal, Merzifon, Tosya, Boyabat gibi çöküntü ovaları yer alır Bu çöküntü ovaları Türkiye’nin en aktif deprem bölgeleridir Akarsular ve Göller Akarsular : Yenice, Bartın, Kızılırmak, Yeşilırmak ve Çoruh bölgenin önemli akarsularıdır Yatak eğimleri fazla, rejimleri düzensiz akarsulardır Kar erimelerine bağlı olarak ilkbahar aylarında akım yüksektir Göller : Bölgede buzul gölleri ve heyelan set gölleri fazladır Özellikle Doğu Karadeniz Dağları’nda buzul etkisiyle oluşmuş buzul gölleri yaygındır Sera (Uzungöl), Tortum, Borabay, Abant ve Yedigöller başlıca heyelan set gölleridir Ayrıca bölgede çok sayıda baraj gölü bulunmaktadır İklim Bölgenin kıyı şeridinde her mevsim yağışlı, yazları serin, kışları ılık geçen Karadeniz iklimi etkilidir Bu iklimi etkileri Orta Karadeniz’de yer şekillerine bağlı olarak iç kesimlere kadar ulaşır Batı ve Doğu Karadeniz’in iç kesimlerinde iklim karasallaşır, yağış miktarı azalır Doğal Bitki Örtüsü İklim koşullarının orman yetişmesine uygun olduğu Karadeniz Bölgesi’nde özellikle denize dönük dağ yamaçlarında sık orman örtüsü görülür Ormanlar deniz seviyesinden başlar ve 2200 metrelere kadar ulaşır Nüfus ve Yerleşme Bölge, nüfus sayısı bakımından 3 sırada yer alır Nüfusun büyük bölümü Doğu Karadeniz kıyıları , Orta Karadeniz’deki ovalar ve Batı Karadeniz’de Zonguldak Yöresi’nde toplanmıştır Bölgede iklimin nemli olması ve tarımsal koşullar, kırsal nüfusun fazlalığına yol açmıştır Arazinin engebeli olması, su kaynaklarının bolluğu dağınık yerleşmeyi yaygınlaştırmıştır Konut tipi olarak ahşap evler yaygındır İller Amasya, Artvin, Bartın, Bayburt, Bolu, Çorum, Giresun, Gümüşhane, Karabük, Kastamonu, Ordu, Rize, Samsun, Sinop, Tokat, Trabzon, Zonguldak Ekonomik Özellikler Tarım Bölge ikliminin nemli olması, kıyıda yaz mevsiminin yağışlı geçmesi, buğday arpa gibi tahıl tarımını engellemiştir Bol neme gereksinim duyan tarım ürünlerini yaygınlaştırmıştır Tarım arazileri parçalı ve dar olup, genellikle eğimli arazilerdir Bu durum tarımda makine kullanımını engellemiştir Doğu Karadeniz kıyılarında bahçe tarımı yaygındır Tarım Ürünleri Mısır : Kıyı kesiminde buğdayın yerini almıştır Halkın temel besin maddesidir Bölge mısır üretiminde 1 sırada yer alır Ancak üretilen mısırın tümü bölge içinde tüketildiğinden ticari değeri yoktur Tütün : Karadeniz Bölgesi, üretimde Ege Bölgesi’nden sonra 2 sırada yer alır Bafra Ovası (Samsun) en yoğun ekim yapılan alandır Ayrıca Tokat, Amasya, Düzce Ovası (Bolu) ve Rize Yöresi’nde yetiştirilir Fındık : Kış ılıklığına gereksinim duyan fındık Karadeniz iklimine en uyumlu üründür Türkiye üretiminin %84’ü Karadeniz Bölgesi tarafından karşılanır Bütün Karadeniz kıyılarında, yer yer iç kesimlerde yetişmesine karşın, en yoğun olarak Ordu ve Giresun’da üretilir Çay : Muson iklimine uyumlu bir tarım ürünüdür Bol nem ve kış ılıklığına gereksinim duyar Trabzon – Rize arasında Doğu Karadeniz kıyılarında, denize dönük yamaçlarda yetiştirilir Ülke üretiminin tamamını Karadeniz Bölgesi karşılar Pirinç : Bol suya gereksinim duyar Akarsu vadi tabanlarında ekimi yapılır Tosya, Boyabat, Çarşamba ovaları başlıca ekim alanlarıdır Şekerpancarı : Bol yağışlı olan Doğu Karadeniz kıyıları dışında tüm bölgede yetişme koşulları vardır Ekim alanları Kastamonu, Çorum, Tokat, Amasya illerinde geniştir Keten-kenevir : Nemli iklim bitkisi olan keten Batı Karadeniz Bölümü’nde Kastamonu ve Sinop’ta yetiştirilir Kenevir ise uyuşturucu özelliği nedeniyle devlet kontrolünde üretilir