Türkiyenin Bitki Örtüsü Ve Dağılışı

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-19-2012

EGE BÖLGESİ

Ege Bölgesi Türkiye’nin Ege Denizi’ne açılan tarafıdır

Kıyı boyunda Biga Yarımadası’nın güneyinden Marmara – Datça yarımadası güneyine kadar uzanır

Üçgen biçimindeki bölgenin tabanı Ege Denizi’ne dayanır

Bölge doğru daralarak Afyonkarahisar’a kadar uzanır

İklim ve Bitki Örtüsü: Ege Denizi Akdeniz ikliminin etkisi altında bulunmaktadır

Dağların denize dik uzanması nedeniyle Akdeniz ikliminin yayılma alanı genişler

Dağların arasındaki vadi ve oluklar yoluyla deniz iklimi iç kısımlara kadar sokulabilmektedir

Akdeniz ikliminin görüldüğü kıyı ve çevresinde kışlar ılık ve yağışlı yazlar sıcak ve kurak geçer

Kıyıdan iç kesimlere gidildikçe sıcaklıklar düşer

Doğal bitki örtüsü kıyıdan 400 m yüksekliğe kadar maki daha yüksek ve yağışlı yerlerde ormanlar iç kısımlarda ise stepler bulunmaktadır

Kıyıdan iç kısımlara doğru gidildikçe sıcaklık ortalaması düşer; iklim karasallaşır; kışlar soğuk ve kar yağışlı yazlar sıcak ve kuraktır

AKDENİZ BÖLGESİ

Türkiye’nin güneyinde yer alan Akdeniz’den adını alan bölgemizidir

Bölge batıda Marmaris’in doğusundan başlar ve doğuda Kahramanmaraş’ın doğusunda sona erer

İklim ve Bitki Örtüsü: Bölgede tipik Akdeniz iklimi görülür

Yazlar sıcak ve kurak kışlar ılık ve yağışlıdır

Kıyıda yıllık yağış ortalaması 1000mm3 dolaylarındadır

Kıyıdan itibaren yükseldikçe sıcaklık düşmekte yağış miktarı artmaktadır

Akdeniz kıyıları yurdumuzda kış mevsiminin en ılık geçtiği bölgedir

Buna yol açan nedenler; nemlilik düzeyi güneş ışınlarının gelme açısı ve Toros dağlarının doğrultu ve yükseltisidir

Toroslar kışın kuzeyden gelen soğuk hava kütlelerinin kıyıya inmesini önler

Maksimum yağış kış mevsimine rastlar

Balkanlardan gelen hava kütleleri Basra Körfezi’ne ulaşmak isterken Akdeniz üzerinde farklı hava kütleleriyle karşılaşır ve Cephe yağışlarına yol açar

Bölgedeki yaz kuraklığı ise dinamik yüksek basınç alanlarının etkili olması bölgenin alçaltıcı hava hareketlerinin etkisine girmesinin sonucudur

Yazların sıcak ve kurak geçmesi; pamuk tarımına maki bitki örtüsünün yaygın olmasına yol açar

Kıyıdan 500 – 600 m’ye kadar makiler onun üstünde 2500 m’ye kadar karışık yapraklı ormanlar daha yukarıda ise dağ çayırları ve kayalıklar görülür

İÇ ANADOLU BÖLGESİ

Türkiye’nin ortasında yer alan bölge alan olarak Doğu Anadolu’dan sonra ikinci büyük bölgemizdir

Bölgenin kuzeyinde kuzey Anadolu dağları güneyde ise Orta ve Batı Toroslar bölgenin kuzey – güney sınırlarını oluşturmaktadır

Bölge doğal özellikleri yönünden fazla çeşitlilik göstermez

Yer şekilleri bitki örtüsü ve toprak tipi geniş alanlar da birbirine benzer

İklim ve Bitki Örtüsü: Bölgede yazlar sıcak ve kurak kışlar soğuk ve kar yağışlı olan karasal iklim görülür

Bu durum etrafının dağlarla çevrili olması nedeniyle nemli hava kütlelerinin iç kısımlara girememesinin sonucudur

Maksimum yağış ilkbahara rastlar

Yağışlar iç bölgelerden kenarlara dağlık alanlara gidildikçe artar

En kurak mevsim yazdır

Kışın cephe yağışları ilkbaharda ise yükselim (konveksiyonel) yağışlar görülür

Yaz kuraklığı tahıl tarımını öne çıkartırken ilkbahar sıcaklığının yetersizliği pamuk tarımına olanak tanımaz

Yağışın fazla olduğu dağ yamaçları ormanlarda iç kısımlar ise steplerle kaplıdır

Kuraklık tarımda nadas yönteminin yaygınlaşmasına yol açar

Türkiye’de nadas alanlarının en geniş yer kapladığı bölgedir

Yaz kuraklığının erken başlaması sebze üretimini olumsuz etkiler

Bozkır ve steplerin yaygınlığı küçükbaş hayvancılığın yaygın olmasının nedenidir

Güneydoğu Anadolu ve Doğu Anadolu’dan sonra yurdumuzun en ormanlık bölgesidir

DOĞU ANADOLU BÖLGESİ

Türkiye’nin doğusunda yer alan bölge üçgen biçimindedir

Bu üçgenin tabanı Türkiye’nin en doğusunda Bağımsız Devletler Topluluğu’na ve İran sınırına dayanmaktadır

Bölge batıya doğru daralarak Tahtalı Dağları’na dayanır

Kuzeyde Kuzey Anadolu Dağları’na güneyde Güneydoğu Toros Dağları’na kadar uzanır

İklim ve Bitki Örtüsü: Bölgede karasal iklim görülmektedir

Karasallığa yol açan etmenler yükseltinin fazla olması ve denize kapalılıktır

Yazlar sıcak ve kurak kışlar ise soğuk ve kar yağışlıdır

Ocak ayı ortalaması bütün bölgede 0°C’nin altındadır

Kış mevsiminde sıcaklıklar -30°C -40°C’ye düşebilmektedir

Yıllık sıcaklık farkları fazladır

Kar örtüsü uzun süre yerde kalır

Bölgede ısının en düşük değerlerine ulaştığı yer Erzurum – Kars bölümüdür

Bölgede güneye gidildikçe ısı artar

Bölge yükselti fazlalığı nedeniyle İç Anadolu’dan daha fazla yağış alır

Yağış rejimi bölümlere göre değişir

Erzurum – Kars yöresinde maksimum yağış mevsimine Hakkari Bölümü’nde kış mevsimine Yukarı Fırat bölümünde kış ve Yukarı Murat – Van bölümlerinde ilkbahar mevsimine raslar

Bölgenin doğal bitki örtüsü bozkırlar ve çayırlardır

Yağışın fazla olduğu yüksek yerlerde ormanlar görülür

GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ

Anadolu’nun güneydoğusunda yer alan bölge Güneydoğu Torosların eteğinden başlayarak Suriye sınırına kadar gider

Bölgenin batısında Akdeniz Bölgesi yer alır

İklim ve Bitki Örtüsü: Bölgede karasal iklim görülür

Yazlar kurak ve çok sıcak kışlar yağışlı ve soğuktur

Maksimum yağışın kışa rastlaması Akdeniz yağış rejimine benzerliğini gösterir

Yıllık yağış miktarı 550 mm dolaylarındadır

Bölge İç Anadolu’dan fazla yağış almasına karşın daha kuraktır

Kuraklığın daha etkili olmasında yaz sıcaklığının fazlalığı yüzünden buharlaşmasının şiddetli olması etkilidir

Bölgede kışın ısı sıfırın altına düşer

Bunda bölgenin denize göre konumu nedeniyle nemlilik düzeyinin az olması etkendir

Yurdumuzda temmuz ayında ölçülen en yüksek sıcaklık değerleri bu bölge aittir

Yazın sıcaklığın 35°; 40°’ye kadar ulaşabilmesinde enlem karasallık dinamik yüksek basınç ve Suriye çöllerinden gelen sıcak rüzgarlar etkendir

Yurdumuzun bitki örtüsü yönünden en yoksul bölgesidir

Buharlaşmanın fazlalığı ve yağış azlığı nedeniyle bölgedeki bitki örtüsünü stepler oluşturur

Bölgede ormanlara Güneydoğu Toros Dağları eteklerinde rastlanmaktadır

10-19-2012	#2
Prof. Dr. Sinsi	Türkiyenin Bitki Örtüsü Ve Dağılışı EGE BÖLGESİ Ege Bölgesi Türkiye’nin Ege Denizi’ne açılan tarafıdır Kıyı boyunda Biga Yarımadası’nın güneyinden Marmara – Datça yarımadası güneyine kadar uzanır Üçgen biçimindeki bölgenin tabanı Ege Denizi’ne dayanır Bölge doğru daralarak Afyonkarahisar’a kadar uzanır İklim ve Bitki Örtüsü: Ege Denizi Akdeniz ikliminin etkisi altında bulunmaktadır Dağların denize dik uzanması nedeniyle Akdeniz ikliminin yayılma alanı genişler Dağların arasındaki vadi ve oluklar yoluyla deniz iklimi iç kısımlara kadar sokulabilmektedir Akdeniz ikliminin görüldüğü kıyı ve çevresinde kışlar ılık ve yağışlı yazlar sıcak ve kurak geçer Kıyıdan iç kesimlere gidildikçe sıcaklıklar düşer Doğal bitki örtüsü kıyıdan 400 m yüksekliğe kadar maki daha yüksek ve yağışlı yerlerde ormanlar iç kısımlarda ise stepler bulunmaktadır Kıyıdan iç kısımlara doğru gidildikçe sıcaklık ortalaması düşer; iklim karasallaşır; kışlar soğuk ve kar yağışlı yazlar sıcak ve kuraktır AKDENİZ BÖLGESİ Türkiye’nin güneyinde yer alan Akdeniz’den adını alan bölgemizidir Bölge batıda Marmaris’in doğusundan başlar ve doğuda Kahramanmaraş’ın doğusunda sona erer İklim ve Bitki Örtüsü: Bölgede tipik Akdeniz iklimi görülür Yazlar sıcak ve kurak kışlar ılık ve yağışlıdır Kıyıda yıllık yağış ortalaması 1000mm3 dolaylarındadır Kıyıdan itibaren yükseldikçe sıcaklık düşmekte yağış miktarı artmaktadır Akdeniz kıyıları yurdumuzda kış mevsiminin en ılık geçtiği bölgedir Buna yol açan nedenler; nemlilik düzeyi güneş ışınlarının gelme açısı ve Toros dağlarının doğrultu ve yükseltisidir Toroslar kışın kuzeyden gelen soğuk hava kütlelerinin kıyıya inmesini önler Maksimum yağış kış mevsimine rastlar Balkanlardan gelen hava kütleleri Basra Körfezi’ne ulaşmak isterken Akdeniz üzerinde farklı hava kütleleriyle karşılaşır ve Cephe yağışlarına yol açar Bölgedeki yaz kuraklığı ise dinamik yüksek basınç alanlarının etkili olması bölgenin alçaltıcı hava hareketlerinin etkisine girmesinin sonucudur Yazların sıcak ve kurak geçmesi; pamuk tarımına maki bitki örtüsünün yaygın olmasına yol açar Kıyıdan 500 – 600 m’ye kadar makiler onun üstünde 2500 m’ye kadar karışık yapraklı ormanlar daha yukarıda ise dağ çayırları ve kayalıklar görülür İÇ ANADOLU BÖLGESİ Türkiye’nin ortasında yer alan bölge alan olarak Doğu Anadolu’dan sonra ikinci büyük bölgemizdir Bölgenin kuzeyinde kuzey Anadolu dağları güneyde ise Orta ve Batı Toroslar bölgenin kuzey – güney sınırlarını oluşturmaktadır Bölge doğal özellikleri yönünden fazla çeşitlilik göstermez Yer şekilleri bitki örtüsü ve toprak tipi geniş alanlar da birbirine benzer İklim ve Bitki Örtüsü: Bölgede yazlar sıcak ve kurak kışlar soğuk ve kar yağışlı olan karasal iklim görülür Bu durum etrafının dağlarla çevrili olması nedeniyle nemli hava kütlelerinin iç kısımlara girememesinin sonucudur Maksimum yağış ilkbahara rastlar Yağışlar iç bölgelerden kenarlara dağlık alanlara gidildikçe artar En kurak mevsim yazdır Kışın cephe yağışları ilkbaharda ise yükselim (konveksiyonel) yağışlar görülür Yaz kuraklığı tahıl tarımını öne çıkartırken ilkbahar sıcaklığının yetersizliği pamuk tarımına olanak tanımaz Yağışın fazla olduğu dağ yamaçları ormanlarda iç kısımlar ise steplerle kaplıdır Kuraklık tarımda nadas yönteminin yaygınlaşmasına yol açar Türkiye’de nadas alanlarının en geniş yer kapladığı bölgedir Yaz kuraklığının erken başlaması sebze üretimini olumsuz etkiler Bozkır ve steplerin yaygınlığı küçükbaş hayvancılığın yaygın olmasının nedenidir Güneydoğu Anadolu ve Doğu Anadolu’dan sonra yurdumuzun en ormanlık bölgesidir DOĞU ANADOLU BÖLGESİ Türkiye’nin doğusunda yer alan bölge üçgen biçimindedir Bu üçgenin tabanı Türkiye’nin en doğusunda Bağımsız Devletler Topluluğu’na ve İran sınırına dayanmaktadır Bölge batıya doğru daralarak Tahtalı Dağları’na dayanır Kuzeyde Kuzey Anadolu Dağları’na güneyde Güneydoğu Toros Dağları’na kadar uzanır İklim ve Bitki Örtüsü: Bölgede karasal iklim görülmektedir Karasallığa yol açan etmenler yükseltinin fazla olması ve denize kapalılıktır Yazlar sıcak ve kurak kışlar ise soğuk ve kar yağışlıdır Ocak ayı ortalaması bütün bölgede 0°C’nin altındadır Kış mevsiminde sıcaklıklar -30°C -40°C’ye düşebilmektedir Yıllık sıcaklık farkları fazladır Kar örtüsü uzun süre yerde kalır Bölgede ısının en düşük değerlerine ulaştığı yer Erzurum – Kars bölümüdür Bölgede güneye gidildikçe ısı artar Bölge yükselti fazlalığı nedeniyle İç Anadolu’dan daha fazla yağış alır Yağış rejimi bölümlere göre değişir Erzurum – Kars yöresinde maksimum yağış mevsimine Hakkari Bölümü’nde kış mevsimine Yukarı Fırat bölümünde kış ve Yukarı Murat – Van bölümlerinde ilkbahar mevsimine raslar Bölgenin doğal bitki örtüsü bozkırlar ve çayırlardır Yağışın fazla olduğu yüksek yerlerde ormanlar görülür GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ Anadolu’nun güneydoğusunda yer alan bölge Güneydoğu Torosların eteğinden başlayarak Suriye sınırına kadar gider Bölgenin batısında Akdeniz Bölgesi yer alır İklim ve Bitki Örtüsü: Bölgede karasal iklim görülür Yazlar kurak ve çok sıcak kışlar yağışlı ve soğuktur Maksimum yağışın kışa rastlaması Akdeniz yağış rejimine benzerliğini gösterir Yıllık yağış miktarı 550 mm dolaylarındadır Bölge İç Anadolu’dan fazla yağış almasına karşın daha kuraktır Kuraklığın daha etkili olmasında yaz sıcaklığının fazlalığı yüzünden buharlaşmasının şiddetli olması etkilidir Bölgede kışın ısı sıfırın altına düşer Bunda bölgenin denize göre konumu nedeniyle nemlilik düzeyinin az olması etkendir Yurdumuzda temmuz ayında ölçülen en yüksek sıcaklık değerleri bu bölge aittir Yazın sıcaklığın 35°; 40°’ye kadar ulaşabilmesinde enlem karasallık dinamik yüksek basınç ve Suriye çöllerinden gelen sıcak rüzgarlar etkendir Yurdumuzun bitki örtüsü yönünden en yoksul bölgesidir Buharlaşmanın fazlalığı ve yağış azlığı nedeniyle bölgedeki bitki örtüsünü stepler oluşturur Bölgede ormanlara Güneydoğu Toros Dağları eteklerinde rastlanmaktadır