İllerimizin Kısa Tarihçeleri, Kısaca İllerin Tarihçeleri

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-19-2012

BURSA

Eski çağlardaki Bitinya bölgesinin başkentidir

Buraya kurucusu Bitinya kralı Prusias’ın adı verildi

(MÖ:ll

yüzyıl)

BURDUR

Eski adı Askaniya’dır

İsmini yanında kurulmuş olduğu Burdur gölünden alır

BOLU

Önceleri Bithynion Romalılar döneminde ise Claudiopolis adı verildi

Türkler burayı alınca Claudiopolis sözcüğünü kısaltıp sadece polis dediler

Daha sonra bu da halk dilinde değişerek Bolu oldu

BİTLİS

Kimi tarihçilere göre, “Bageş” ya da “Pagiş” sözcüklerinden türemiştir

Kimilerine göre de Büyük İskender’in komutanı “Lis” ya da “Badlis” burada bir kale kurmuş

Bitlis sözcüğü bu komutanın isminden kaynaklanıyormuş

BİNGÖL

Buradaki bir çok göllerden dolayı bu isim kendisine verildi

BİLECİK

Bizanslılar döneminde burada Bilekoma adlı bir kale vardı

Osman bey burayı alınca bu adı Bilecik olarak adını verdi

BAYBURT

Eldeki kaynaklara göre kasabanın ortaçağdaki adı “Paypert” ya da “Pepert” idi

Bayburt adı buradan gelmektedir

BALIKESİR

Şehrin adının eski hisar anlamına gelen Paleokastio’dan türediği sanılmaktadır

Halk arasında dolaşan bir söylentiye göre de balı çok anlamına gelir

Çünkü Kesir Arapça’da çok anlamına gelmektedir

AĞRI

İsmi sınırları içindeki “Ararat” dağından alır

Çok eski çağlarda yeryüzü korkunç bir su baskınınına uğradı

(Nuh Tufanı) Nuh peygamber bütün canılardan bir çifti alarak bir gemiye bindirdi

Gemi Cudi (İslam kaynaklarına göre) (Hristiyan kaynaklarına göre de Ararat – Ağrı) dağına kondu

Ararat, önce aran sonra da Ağrı adını aldı

AKSARAY

Selçuklu Sultanı İzzettin Kılıçarslan, şehirde cami, medrese, kümbetler ve büyük ve beyaz bir saray yaptırdı

Şelir “Aksaray” adını işte bu beyaz saraydan aldı

AMASYA

Amasya şehrini tarihçi Strabon’a göre Amazon karalı Amasis kurdu ve ona Amasis kenti anlamına gelen “Amasesia” ismini verdi

AYDIN

İlk olarak Argoslar tarafından kuruldu

Anadolu beylerinden Aydınoğlu Mehmet bey’den aldı

Aydın, Mehmet beyin babasının ismidir

ARTVİN

İskitler tarafından kuruldu

Artvin sözü iskitçe’dir

ANTALYA

MÖ ll

ci yüzyılda Bergama karalı Attalos ll tarafından kuruldu

Şehir önceleri ismini kurucusundan aldı ve Attaleia adıyla anıldı

Daha sonra bu isim Adalia, Antalia ve en son Antalya şekline dönüştü

ANKARA

İslam kaynaklarında Ankara’nın adı Enguru olarak geçer

Kimilerine göre Ankara sözü Farsça “Üzüm” anlamına gelen Engür’den, ya da Yunanca’da Koruk anlamına gelen”Aguirada’dan türemiştir

Bazılarına Hint-Avrupa dillerindeki “Eğmek” anlamına gelen Ank ya da Sankskritçe de; “Kıvrıntı”,, anlamına gelen ankaba’dan veya Latince’den çengel anlamına gelen uncus’dan türediği ileri sürülmektedir

Frig dilinde Ank “engebeli, karışık arazi anlamına gelir

” Şehrin diğer isimleri; Ankyra, Ankura, Ankuria, Angur, Engürlü, Engürüye, Angare, Angera, Ancora, Ancora ve son olarak Ankara şeklini almıştır

ANTAKYA

MÖ 300 yıllarında Makedonya Kralı Seleukoz bu yörede Antakya’yı kurdu ve şehre babasının ismi olan Antiokhia adını verdi

Zamanla büyüyen kent, başkent halini aldı

AFYONKARAHİSAR

Afyon türkülerinde sık sık “Hisar” sözcüğü geçer

“Hisarın bedenleri çevirin gidenleri” Bu hisar sözcüğünün Afyon türkülerinde sık sık yinelenmesi nedensiz değildir

Eski adı Akroenos olan şehri Selçuklular uzun süren bir kuşatmadan sonra ele geçirdiler

“Hisar” kuşatma anlamına gelir

Acılarla elde edilen yere “Karahisar” dediler ve orada, kara taşlardan bir kale kurdular

Onaltıncı yüzyılda bölgede afyon yetiştirlmeye başlayınca, Karahisar’ın başına bir de Afyon eklendi ve şehir “Afyonkarahisar” adını aldı

ADAPAZARI

Bu ilimize Adapazarlılar kasaca Ada der

Çünkü Sakarya ve Çark suyu arasında yer alan şehir, tıpkı bir adayı andırır

“Pazar sözüne gelince: Burası onyedinci yüzyılda yörenin Pazar yeriydi

İşte, Adapazarı bu iki sözcüğün “Ada” ve “Pazar” sözcüklerinin birleşmesinden oluştu

Adapazarı, Sakarya ilimizin merkezidir

10-19-2012	#2
Prof. Dr. Sinsi	İllerimizin Kısa Tarihçeleri, Kısaca İllerin Tarihçeleri BURSA Eski çağlardaki Bitinya bölgesinin başkentidir Buraya kurucusu Bitinya kralı Prusias’ın adı verildi (MÖ:llyüzyıl) BURDUR Eski adı Askaniya’dır İsmini yanında kurulmuş olduğu Burdur gölünden alır BOLU Önceleri Bithynion Romalılar döneminde ise Claudiopolis adı verildi Türkler burayı alınca Claudiopolis sözcüğünü kısaltıp sadece polis dediler Daha sonra bu da halk dilinde değişerek Bolu oldu BİTLİS Kimi tarihçilere göre, “Bageş” ya da “Pagiş” sözcüklerinden türemiştir Kimilerine göre de Büyük İskender’in komutanı “Lis” ya da “Badlis” burada bir kale kurmuş Bitlis sözcüğü bu komutanın isminden kaynaklanıyormuş BİNGÖL Buradaki bir çok göllerden dolayı bu isim kendisine verildi BİLECİK Bizanslılar döneminde burada Bilekoma adlı bir kale vardı Osman bey burayı alınca bu adı Bilecik olarak adını verdi BAYBURT Eldeki kaynaklara göre kasabanın ortaçağdaki adı “Paypert” ya da “Pepert” idi Bayburt adı buradan gelmektedir BALIKESİR Şehrin adının eski hisar anlamına gelen Paleokastio’dan türediği sanılmaktadır Halk arasında dolaşan bir söylentiye göre de balı çok anlamına gelir Çünkü Kesir Arapça’da çok anlamına gelmektedir AĞRI İsmi sınırları içindeki “Ararat” dağından alır Çok eski çağlarda yeryüzü korkunç bir su baskınınına uğradı(Nuh Tufanı) Nuh peygamber bütün canılardan bir çifti alarak bir gemiye bindirdi Gemi Cudi (İslam kaynaklarına göre) (Hristiyan kaynaklarına göre de Ararat – Ağrı) dağına kondu Ararat, önce aran sonra da Ağrı adını aldı AKSARAY Selçuklu Sultanı İzzettin Kılıçarslan, şehirde cami, medrese, kümbetler ve büyük ve beyaz bir saray yaptırdı Şelir “Aksaray” adını işte bu beyaz saraydan aldı AMASYA Amasya şehrini tarihçi Strabon’a göre Amazon karalı Amasis kurdu ve ona Amasis kenti anlamına gelen “Amasesia” ismini verdi AYDIN İlk olarak Argoslar tarafından kuruldu Anadolu beylerinden Aydınoğlu Mehmet bey’den aldı Aydın, Mehmet beyin babasının ismidir ARTVİN İskitler tarafından kuruldu Artvin sözü iskitçe’dir ANTALYA MÖ llci yüzyılda Bergama karalı Attalos ll tarafından kuruldu Şehir önceleri ismini kurucusundan aldı ve Attaleia adıyla anıldı Daha sonra bu isim Adalia, Antalia ve en son Antalya şekline dönüştü ANKARA İslam kaynaklarında Ankara’nın adı Enguru olarak geçer Kimilerine göre Ankara sözü Farsça “Üzüm” anlamına gelen Engür’den, ya da Yunanca’da Koruk anlamına gelen”Aguirada’dan türemiştir Bazılarına Hint-Avrupa dillerindeki “Eğmek” anlamına gelen Ank ya da Sankskritçe de; “Kıvrıntı”,, anlamına gelen ankaba’dan veya Latince’den çengel anlamına gelen uncus’dan türediği ileri sürülmektedir Frig dilinde Ank “engebeli, karışık arazi anlamına gelir” Şehrin diğer isimleri; Ankyra, Ankura, Ankuria, Angur, Engürlü, Engürüye, Angare, Angera, Ancora, Ancora ve son olarak Ankara şeklini almıştır ANTAKYA MÖ 300 yıllarında Makedonya Kralı Seleukoz bu yörede Antakya’yı kurdu ve şehre babasının ismi olan Antiokhia adını verdi Zamanla büyüyen kent, başkent halini aldı AFYONKARAHİSAR Afyon türkülerinde sık sık “Hisar” sözcüğü geçer “Hisarın bedenleri çevirin gidenleri” Bu hisar sözcüğünün Afyon türkülerinde sık sık yinelenmesi nedensiz değildir Eski adı Akroenos olan şehri Selçuklular uzun süren bir kuşatmadan sonra ele geçirdiler “Hisar” kuşatma anlamına gelir Acılarla elde edilen yere “Karahisar” dediler ve orada, kara taşlardan bir kale kurdular Onaltıncı yüzyılda bölgede afyon yetiştirlmeye başlayınca, Karahisar’ın başına bir de Afyon eklendi ve şehir “Afyonkarahisar” adını aldı ADAPAZARI Bu ilimize Adapazarlılar kasaca Ada der Çünkü Sakarya ve Çark suyu arasında yer alan şehir, tıpkı bir adayı andırır “Pazar sözüne gelince: Burası onyedinci yüzyılda yörenin Pazar yeriydi İşte, Adapazarı bu iki sözcüğün “Ada” ve “Pazar” sözcüklerinin birleşmesinden oluştu Adapazarı, Sakarya ilimizin merkezidir