İlk Yardım Konuları

Yanıklar ve Haşlanmalar

Yanmaları ve Haşlanmaları tanımak için temel bilgiler :

Yanık, kendisini meydana getiren fiziksel etkenin adıyla anılır Sıcak su yanıkları, sıcak buhar yanıkları, sıcak yüzey yanıkları (soba, ütü), alev yanıkları (ocak, mangal), elektrik yanıkları ve kimyasal maddelerin meydana getirdiği yanıklar, yanık çeşitlerinden bazılarıdır Yanığı oluşturan fiziksel etkenin vücutta meydana getirdiği tahribat, deri, deri altı, daha derindeki kas ve kemiklerin olaydan zarar görmesiyle sonuçlanır Bu harabiyetin oluş şiddeti, etkenin enerji olarak yoğun oluşununa ve etkenin vücuda temas süresine göre değişir

Yanığın derinliği yanında, yanık yüzeyinin genişliği de önemlidir Yanık yüzeyinin genişliği yaralınınn hayatta kalma şansı ile doğrudan bağlantılıdır Bebeklerde %10, erişkinlerde 'den geniş yanıklar muhakkak yataklı kurumlarda tedavi edilmelidir

Yanık, insanı dış etkilerden ve bakterilerden koruyan bir organı, deriyi devre dışı bıraktığı için hastalar kolayca enfeksiyon kapma tehlikesiyle karşı karşıya kalırlar Yanık yüzey bakteriler tarafından kısa sürede işgal edilir ve yara iltahaplanır Bu bölgede mikroplardan açığa çıkan zehirli maddeler tüm vücuda yayılarak hastaların vücut dirençlerinin kırılmasına ve ağır bir sistematik iltahap tablosunun ortaya çıkmasına sebep olur Diğer taraftan bu açık yüzeyden dışarı sızan serum, vücut sıvılarının süratle azalmasına yol açar Vücutta kaybolan gündelik sıvı miktarı, yanık yüzeyinin genişliğine bağlıdır ve 1 - 9 litre arasında değişir Bu açığın kapatılmaması, dolaşımın zayıflamasına ve böbreklerin iflasına yol açarak ölüme sebep olur

Ateş, sıcak bir cisim, elektrik, radyasyon, asit ve bazla oluşan doku harabiyetine yanık, sıcak su, buhar vs sebeple oluşan doku harabiyetine ise haşlanma denir

YANIKLARIN DERECELERİ :

1 Derece yanıklar :
Deri yüzeysel olarak etkilenir Tüm deri katları olaydan zarar görmez Gözle bakıldığında derideki kızarıklıklar görülebilir Uzun süre güneşte yatan bir insanın derisinin kızarmasını örnek olarak verebiliriz

2 Derece yanıklar :
Derinin en üst tabakası ve ortalama 1,5 mm kalınlığındaki epidermis tabakasının tamamen harap olması anl***** gelmektedir Bu tür yanıklarda, deri yüzeyinin hemen altında toplanan serum sızıntısı, içi sıvı dolu kabarcıklar oluşturur Bu sıvı tabakasını örten zar, tamamen ölmüş deriden oluşur

3 Derece yanıklar :
Derinin tüm katmanlarının ısıl etken nedeniyle tamamen tahrip olması demektir Yanığı doğuran etkenin deriyle temas süresinin uzun olduğu anlaşılır Bölge bu nedenle tamamen kömürleşir Yara içine bakıldığında kasların ortaya çıktığı, bazen kemiklerin bile kömürleştiği görülebilir