10-16-2012
|
#2
|
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Ria Kimlerde Tercih Edilebilir Kimler İçin Sakıncalıdır
İlk kontrol RİA takıldıktan sonraki ilk adet sonrasında yapılır Bu kontrolde; spiralin yerinde olup olmadığı, herhangi bir enfeksiyon bulunup bulunmadığı ve RİA ile ilgili bir probleminiz olup olmadığı değerlendirilir Aşağıdaki acil durumlar olmadığı sürece her kadın için geçerli olduğu gibi yılda bir yapılan jinekolojik muayene yeterlidir
Bazen rahim takılan spirali dışarıya atabilir Bu durum doğum yapmamışlarda daha sıktır En sık RİA kullanımın ilk 3 ayında görülür Çoğunlukla fark edilir ancak bazen hissedilmeyebilir Bu nedenle her zaman dikkatli olmalı her tuvalete gittiğinizde çamaşırınızı ve petinizi kontrol etmelisiniz
Bazen de RİA tam olarak dışarı atılmaz ama yerinden kayabilir Bu durumda da etkinliği azalırRİA’nın yerinden kayması bazen kendisini kasık ağrısı ile gösterebilir ancak çoğu zaman herhangi bir şikayet vermez Bu nedenle, hiç bir şikayeti olmasa da RİA taktırmış her kadının yılda bir jinekolojik muayeneden geçmesi şarttır
Acil durumlar:
Anormal vajinal kanamalar, şiddetli sancılı adet veya ara kanamaları
Adet gecikmesi
Şiddetli kasık ağrısı veya kramplar
Açıklanamayan ateş ve titreme
Kötü kokulu akıntı, adetlerde veya ilişki sonrası koku hissetme
RİA’nın ilişki sırasında eş tarafından hissedilmesi (normalde hissedilmez, hissediliyorsa RİA yerinden kaymış olabilir)
RİA kısırlık yapar mı?
RİA direkt olarak kısırlık yapmaz Ancak, RİA kullanımı az da olsa genital enfeksiyon riskini artırır Genital enfeksiyon da, özellikle tüp ve yumurtalıkları tutan gonore (bel soğukluğu) ve klamidya enfeksiyonları söz konusu ise, karın içi yapışıklıklar yaparak kısırlığa neden olabilir RİA genital enfeksiyonlar için koruyucu bir yöntem değildir Doğum kontrol hapları da genital enfeksiyona karşı koruyucu değildir ama enfeksiyonun tüp ve yumurtalıklara geçmesine karşı koruyucudur Hap kullanan kadınlarda enfeksiyon daha çok vajina ve servikste sınırlı kalır RİA’da ise bu şekilde bir koruyuculuk olmadığından, RİA kullanan kadınlar bu tür enfeksiyonları geçirme riski taşır Bu yüzden, birden fazla partneri olan ve cinsel temasla bulaşan enfeksiyon için risk taşıyan kadınlar için RİA tercih edilmez Yine benzer sebeple daha önce doğum yapmamış kadınlarda bir çok hekim RİA kullanımını tercih etmez ama eğer hastanın hap kullanmasına engel bir durumu varsa doğum yapmamış kadınlara da RİA takılabilir
RİA varken gebelik olursa ne olur?
RİA normal yerinde olmasına karşın 1 yıl boyunca kullanımda binde 6-8 olguda gebelik riski taşır Bunun dışındaki gebelik olgularının çoğu RİA’nın normal yerinde bulunmaması ve dolayısıyla etkinliğinin azalması nedeniyle oluşan gebeliklerdir
RİA taktırmış kadınlarda gebelik saptanırsa öncelikle bunun normal rahim için bir gebelik mi yoksa dış gebelik mi olduğu ultrasonla tespit edilmelidir RİA dış gebelik şansını arttırmaz Gebelik oluşumunu azalttığı için dış gebelik de genel olarak toplumdakinden daha azdır Ancak, RİA varken gebelik oluşmuşsa bunun dış gebelik olma şansı daha fazladır
RİA ve gebeliğin olduğu durumlarda öncelikle ailenin tercihi önemlidir Eğer, aile bu gebeliğin devamını istemiyorsa o zaman sorun yoktur RİA çıkarılır ve kürtaj yapılır Ancak, bazen hasta gebelik istemediği için RİA taktırmış olsa da gebeliğin oluştuğu durumda gebeliğin devamını isteyebilir Bu durumda, 2 seçenek vardır RİA’yı çıkartmadan gebeliğin devamına izin vermek ve RİA’yı çıkartmak RİA’nın çıkartılmaması durumunda enfeksiyon ve enfeksiyonun kana karışmasına bağlı hastanın şoka girmesine neden olabilme riski taşır Bu nedenle, eğer ipi görünüyorsa ve gebelik 3 aydan küçük ise RİA çıkartılır RİA’nın çıkartılması düşük riski taşır ancak RİA çıkartılmazsa da bu risk vardır ayrıca septik şok gibi ciddi riskler de taşıdığından düşük riski göze alınır Eğer, gebelik 13 haftadan büyükse ya da RİA’nın ipi görülmüyorsa o zaman RİA çıkartılmayabilir
Hormonlu Rahim İçi Araçların Avantaj/Dezavantajı
Normal RİA’ların en önemli yan etkileri adet kanamalarının fazla olması ve adet sancılarıdır Bu nedenle, kadınların bir kısmı yöntemi terk etmekte veya hiç kullanamamaktadır
Bu sakıncaların giderilmesi ve bazı ek faydaların sağlanması amacıyla hormon içeren RİA’lar kullanıma sunulmuştur Bu RİA’larda bulunan hormon progesterondur RİA’ya progesteron eklenerek hem RİA’nın hem de progesteronun koruyucu etkilerinden faydalanılmak istenmiştir RİA’nın sperm öldürücü ve gebeliğin rahme yerleşmesini önleyici etkilerinin yanı sıra progesteronun yumurtlamayı baskılayıcı, serviksteki salgının yoğunlaşması sonucu sperm geçişinin önlenmesi, tüplerin hareketini azaltması sonucu gebeliğin oluşmasını ve rahme yerleşmesi şansını azaltması gibi etkiler progesteronlu RİA’ların etki mekanizmasını oluşturur
Progesteron’lu RİA son bir kaç yıldır Türkiye’de “Mirena” ismiyle bulunmaktadır Mirena RİA’ların tüm avantajlarını taşır buna karşın adet kanamasını artırmadığı gibi aşırı adet kanaması, rahim iç zarının kalınlaşması (endometriyal hiperplazi) olan kadınlarda tedavi amaçlı da kullanılabilir Ayrıca, adet sancılarını da azaltır Etkisini lokal olarak direkt rahimde gösterdiği için progesteron içeren 3 aylık iğne (Depo-provera) ve cilt altı implantlar (Norplant, İmplanon) gibi yöntemlerin sistemik yan etkileri daha az görülür Anormal kanamalar bu yöntemlerin en sık yan etkisidir Mirena da bu tür yan etkilere yol açabilir ancak, daha az rahatsızlık verici boyutlardadır Adet kanamaları %90 olguda azalır Mirena takılan kadınların %20’sinde bir yıl sonunda adet kesilir Bu bazı kadınlar için endişe verici olsa da aslında adet ve buna bağlı birçok sorunu ortadan kaldırdığı için bazı kadınlar için tercih sebebi de olabilir
Mirena uygulaması normal RİA’lara benzer Uygulama için adet kanamasının olduğu günler tercih edilir Normal RİA’lara göre biraz daha kalın bir sistem olduğu için takılma işlemi biraz daha zor olabilir hatta bazen anestezi gerektirebilir
En önemli dezavantajlarından biri de sistemin normal RİA’lara göre daha pahalı olmasıdır Koruyuculuk süresi 5 yıldır ve beş yıldan sonra değiştirilmelidir İlk bakışta pahalı gibi görünse de normal RİA’larla değil de örneğin doğum kontrol haplarının aylık maliyetleri ile karşılaştırıldığında gerçekte pahalı bir yöntem olmadığı görülebilir
|
|
|
|