|
Prof. Dr. Sinsi
|
Gıda Ürünlerindeki Alerjenler Maddeler Nelerdir
Gıda ürünlerindeki alerjenler maddeler nelerdir
Gıda alerjisi, vücutta bağışıklık sisteminde bazı reaksiyonlara neden olan ve çeşitli testlerle gözlemlenen ve teşhis edilen bir reaksiyondur Bağışıklık sistemindeki bir reaksiyon vücuda yabancı madde girdiğinde, vücudu bu yabancı maddeye karşı korumak için gerçekleşir Görülme sıklığı çocuklarda %6, erişkinlerde %1,5’dur Gıda katkı maddelerinin neden olduğu allerjiler toplumda %1 oranında görülür Herhangi bir gıda allerjiye neden olsa da en sık; inek sütü, yumurta, yer fıstığı, mısır,fındık, balık ve kabuklu deniz ürünleri sayılabilir Gıda alerjisi durumlarında, birçok kişiye etkisi bulunmayan gıdalar bu kişilerde yan etkiler yapabilir Bu yan etkiler hemen gelişir ve çeşitli bölgelerde oluşabilir Bulgular gıdanın yenmesinden 1-2 dakika içinde ile 2 saat sonra ortaya çıkabilir: Bulantı, kusma, karın ağrısı, gaz, karında şişkinlik, döküntü, dil ve damakta şişme, boğazda kaşıntı, yanma gözlenebilir
Gıda hassasiyeti nedir?
Bir gıda bileşenine karşı organizmanın gösterdiği bütün aşırı reaksiyonlara gıda hassasiyeti denir Gıda hassasiyeti gıda alerjisi ve gıda intoleransı olmak üzere ikiye ayrılır Her ikisinde de güvenli gıdalara bile aşırı reaksiyon oluşur
NEDEN GIDA HASSASİYETİ OLUŞUR?
Belirli gıdalara karşı oluşan duyarlığın bir çok nedeni olabilir gıdaların üretilme saklanma şekilleri tek yönlü yeme alışkanlığı stres, çevrsel etkiler, alkol gibi etkiler normalde hiç bir zararı olmayan gıdaların da duyarlılık kazanmasına yardımcı olur Bu etkiler wwwfrmsinsinet bağırsak fonksiyonlarını etkiler ve yiyecekler içindeki bileşenler bağışıklık sistemimizi harekete geçirdiği için sürekli bir savaş başlar Oluşan antikorlar artan bir hızla vücudun kendi dokusuna ya da yağ metabolizmasına zarar vermeye başlar Gıda intoleransı testi ile vücudumuza zarar verip bağışıklık sistemimizi harekete geçiren bu gıdaları saptayabiliriz Hasta örneklerine bakıldığında hasta diyet yapmasına rağmen kilo verememekte kolesterol düzeyleri yüksek çıkmakta wwwfrmsinsinet hatta ürik asit metabolizmaları bile değişkenlik göstermektedir Aslında yiyerek zayıf kalan kişilerin o gıdaları içgüdüsel olarak seçtiği ve tüketmediği kanısına varılmaktadır Sadece metabolizma yavaşlaması ve kilo problemi değil migren, kronik cilt wwwfrmsinsinet rahatsızlıkları gibi hastayı uğraştıran ama sonuç alınamayan rahatsızlıklarda da iyileşme sağlayabilmektedir
Gıda intoleransı nedir?
Gıda intoleransı, bir gıda yada gıda bileşeni tarafından tetiklenen vücudun gösterdiği ters tepkidir Örnek olarak laktoz intoleransı verilebilir Bağışıklık sistemini kapsamazlar Bu reaksiyonlar sindirilemeyen veya emilemeyen gıda yada gıda bileşenlerinden dolayı meydana gelmektedir
Örneğin, laktoz intoleransına sahip kişilerin sütteki laktoz şekerini sindirecek laktaz enzimleri bulunmamaktadır Laktoz intoleransı dünyadaki yetişkin insanların %50'sinde görülen ve en bilinen gıda intoleransıdır
Bazı kişiler de lezzet artırıcılar (MSG) veya koruyucular (sülfit) gibi katkı maddelerine karşı intoleransa sahiptirler Semptomları kişilere göre değişkenlik gösterebilir ve genelde hangi gıda bileşenin hangi reaksiyona neden olduğunu belirlemek imkânsızdır
Gıda intoleransı semptomları gıda alerjisi wwwfrmsinsinet ile karıştırılabilir Bu nedenle bir gıdaya gösterilen reaksiyonun nedenlerini belirlemek amacıyla bir doktora danışmak önemlidir
Gıda intoleransına ne yol açar?
Basit bir yanıt yoktur Bileşikten bileşiğe değişmekle birlikte, bazı enzimlerin eksikliği (vücuttaki spesifik kimyasal reaksiyonlar için enzimlere gereksinim duyulur), kalıtım, stres veya hastalık, dengesiz bir bağışıklık sistemi, çevre kirliliği ve dengeli bir beslenme olmaması, bunu mümkün kılan mekanizmalardır
Bazı bileşenlere karşı insanlar neden alerji olur?
Bir gıdaya karşı alerji veya intolerans olma olasılığının en iyi tahminlerinden biri ailenin tarihidir Alerjili (atopik) ebeveynlerin çocukları wwwfrmsinsinet muhtemel risk altındadırlar Alerjik ebeveynlerin çocuklarında gıda alerjisi görülme riski daha fazladır Bir ebeveyninde gıda alerjisi olan bebeklerde gıda alerjisi görülme riski, alerjik olmayan ebeveynlerin bebeklerinde gıda alerjisi görülme riskinin iki katıdır Eğer hem anne hem de babada gıda alerjisi varsa risk 6 kat artar Alerjilerle ilgili ailelerden olan bebeklerin, anne sütüyle beslenmesi halinde 4-6 ay içerisinde alerjiye karşı bir miktar koruma kazanabilir
Gıda alerjisi ve intoleransı belirtileri hangi yaşta meydana gelir?
Gıda intoleransı ve alerjisi her yaşta meydana gelebilir Eğer gıda intoleransı erkende teşhis edilmezse ilerleyen zamanlarda ciddi problemlere neden olabilir Örneğin laktoz intoleransı çocuklarda kolite neden olurken yetişkinlikte Crohn's hastalığına neden olabilir
Gıda alerjisine karşı kimler risk altındadır?
Gıda alerjisi her yaşta görülebilir Fakat gıdalara gösterilen gerçek alerjik reaksiyonlar en çok bebek ve çocuklarda gözlenir ve yaş artıkça wwwfrmsinsinet sıklığı azalır Yetişkinlerin yaklaşık %2'sinin gıda alerjisi olduğu tahmin edilmektedir
Gıda alerjisi olan ebeveynlerin çocuklarında alerjiye karşı duyarlılık vardır Gıda alerjisi olan çocukların alerjileri düzenli olarak kontrol edilmelidir Çoğu kez bu alerjilerinden kurtulurlar ve kısıtlı diyete gereksinimleri kalmaz
Anafilaksi nedir?
Anafilaksi ciddi bir alerjik reaksiyondur Allerjene maruz kalmanın ilk dakikaları içerisinde vücudun bütünü etkilenir Gıdalar, böcek ısırmaları ve ilaçlar başlıca nedenleridir
Anafilaktik reaksiyonu kandan ve dokulardan histamin gibi kimyasal maddelerin ani salgılanması ile oluşur Bu salgılanma allerjene karşı wwwfrmsinsinet antikorların (immunoglobin E) reaksiyonu ile tetiklenir Bu mekanizma son derece hassas bir mekanizmadır ve çok az miktarlarda bile allerjen reaksiyona neden olabilir
Anafilaktik şoklarda, bronşlar kabarır, kan basıncı düşer, boğulma ve çökmeye neden olur Adrenalin (efinefrin) acilen enjekte edilmelidir Adrenalin hızlı bir şekilde kan damarlarını daraltır, akciğerdeki düz kasları gevşeterek nefes alıp vermeyi wwwfrmsinsinet düzenler, kalp temposunu uyarır ve yüzde ve dudaklarda şişmeyi (angioedema) durdurur
Biyojen aminler nelerdir ?
Biyojen aminler, proteinlerin yapı taşı olan amino asitlerden türevlenen bileşiklerin bir sınıfıdır En iyi bilinen biyojen amin vücutta üretilen histamindir ve alerjik reaksiyonlarda önemli bir rol oynar Biyojen aminler protein degredasyonu geçiren bütün doğal ürünlerde mevcuttur Balık ve konserve balıklarda biyojen aminlerin yüksek konsantrasyonlarda olduğu bilinir
Bazı insanlar gıdalardaki biyojen aminlere karşı wwwfrmsinsinet duyarlıdır, bunun sonucunda alerjik reaksiyonlara benzeyen semptomlar gösterirler
Gıdalardaki başlıca biyojen aminler histamin, triptamin, kadaverin, pütresin, spermin ve spermadindir Vücudumuzda bazı biyojen aminler nörotransimiterler olarak önemlidir Bunlar GAMA (gama amino bütirik asit), serotonin ve dopamindir
Gıda alerjilerinin bir tedavisi var mıdır?
Şu ana kadar gıda alerjilerini tedavi edebilecek bir yöntem bulunamamıştır Alerjiye neden olan unsurlardan uzak durmak reaksiyonları önlemenin tek yoludur Yerfıstığı, ceviz, balık ve kabuklu deniz mamülleri ömür boyu süren alerjiler olduğu halde birçok insan gıda alerjilerini zamanla atlatırlar
Gıda intoleransının en yaygın tipleri nelerdir?
Gıda intoleransının en bilinen tipi laktoz intoleransıdır Laktoz intoleransına sahip kişilerde sütteki laktoz şekerini sindirecek laktaz enzimi yetersizdir wwwfrmsinsinet Diğer bilinen gıda intolerans tipleri fruktoz, gluten, alkol, bazı tip lifler ve lezzet arttırıcı (MSG), koruyucular (sülfit) gibi gıda katkı maddeleri intoleransıdır
|