|
Prof. Dr. Sinsi
|
Ankilozan Spondilit Nedir Belirtileri Sebepleri Tedavisi Önlemler
Ankilozan Spondilit nedir belirtileri sebepleri tedavisi önlemler
Ankilozan Spondilit ağrılı, ilerleyici bir romatizmal hastalıktır Temelde omurgayı etkilemekle beraber, diğer eklemleri, kiriş ve bağları da etkileyebilir Bazen göz, akciğer, barsak ve kalp tutuluşu da görülebilir
Omurga
Omurga, 24 omur ve bunlar arasındaki 110 eklemden oluşur Omurgada 3 bölüm vardır : 7 boyun omuru, 12 sırt omuru ve 5 bel omuru Boyun bölgesi çok hareketlidir Sırt bölgesinde her bir omur, iki yandan kaburgalarla birleşir Bel bölgesinin alt kısmında yer alan sakrum kemiği, leğen kemiği içinde yuvalanmıştır Sakrum ve pelvis kemikleri arasında her iki yanda yeralan eklemler sakroiliak eklemler olarak adlandırılır Işte bu eklemler AS’in ilk başladığı bölgedir
AS’in nedeni nedir?
Tam olarak bilmiyoruz Araştırmalar, AS hastalarının %96’sında benzer genetik hücre işaretleyicileri (HLA-B27)’nin bulunduğunu göstermiştir Olasılıkla, normalde zararsız olan bazı mikroorganizmalar, HLA-B27 ile ilişkiye girmektedir Bazı barsak ya da idrar yolları hastalıkları AS’in ortaya çıkmasını tetiklemektedir Bazen, belirtiler yatak istirahati (sözgelimi trafik kazasını izleyen istirahat) döneminden sonra da ortaya çıkabilir
Reiter sendromu olarak bilinen hastalık da AS’e yol açabilir Reiter sendromunda gözde yangısal tutuluş (irit, üveit, konjunktivit), dış idrar yolu yangısı (üretrit) ve büyük eklemlerde daha sık olmak üzere eklem tutuluşları görülür
AS’de ne olmaktadır ?
AS’de ilk tutulan bölge sıklıkla leğen kemikleridir Buna farklı zamanlarda bel, göğüs kafesi ve boyun bölgeleri tutuluşları eklenir Bu bölgelerde, kiriş ve bağların kemiğe yapıştıkları yerde ortaya çıkan yangı temel bozukluktur Bu yapışma yerlerinde aşınmalar meydana gelir Yangı yatışırken, iyileşme sürecinde yeni kemik oluşumları ortaya çıkar Kiriş ya da bağlardaki elastik dokuların yerine kemik dokusunun geçmesiyle, harekette azalma olur Yangısal olayın tekrarlamaları sonucunda kemik oluşumları artar ve omurga kemikleri kaynaşarak bütün bir hal alırlar ve bu da hareketlerin kısıtlanmasıyla sonuçlanır Hastalığın başlangıç dönemlerindeki hareket kısıtlılığının nedeni, ağrı ve kas kasılmalarıdır ve bu dönemde ilaç kullanımı ile düzelir Ancak, ileri dönemdeki kemiklerdeki birleşmeden sonra ortaya çıkan hareket kısıtlılığı geriye dönmez Bunun engellenebilmesi ya da yavaşlatılabilmesi için, egzersizlerin düzenli olarak yapılması şarttır
AS ile spondiloz (kireçlenme) aynı şeyler midir?
Hayır Bu ikisi birbirinden tamamen farklı hastalıklardır Spondiloz, omurganın aşınmasıyla ilişkili bir hastalıktır ve sıklıkla yaşlı kişilerde görülür AS ise, yeni kemik oluşumları ve kemiklerin kaynaşmasıyla birlikte giden, daha çok genç yaşlarda başlayan, yangısal bir hastalıktır
AS yaygın bir hastalık mıdır ?
İngiltere’de 200 erkekte 1 ve 500 kadında 1 sıklığında görülmektedir Amerika Birleşik Devletleri’nde yaklaşık 1000’de 1 olarak bildirilmektedir
AS kimlerde görülür ?
Erkekler, kadınlar ve çocuklarda görülebilir Erkeklerde, kadınlardan yaklaşık 3 kat daha fazla görülmektedir Tüm yaşlarda başlayabilir Genellikle 20’li yaşlarda (ortalama olarak 24-26 yaşında) başlamaktadır Ancak, belirtiler daha ileri yaşlarda ortaya çıkabilir 40 yaşından sonra başlangıç nadirdir
Erkek, kadın ve çocuklarda AS farklı mıdır ?
Evet Aralarında bazı küçük farklılıklar vardır
Erkekler : Leğen kemikleri ve omurga sıklıkla tutulur Göğüs kafesi, kalça, omuz ve ayak eklemleri de tutulabilir
Kadınlar : Genellikle kabul edilen görüş, AS’in kadınlarda çoğu kez erkeklerden daha hafif seyrettiğidir Hastalık belirtilerinin ortaya çıkmasıyla, tanı konulması arasında geçen süre, kadınlarda (5 yıl) erkeklerdekinden (3 yıl) daha uzundur Omurga tutuluşu genellikle erkeklerden daha az şiddetlidir Leğen kemiği, kalça, el ve ayak bileği eklemleri daha sık tutulur AS, doğurganlık yeteneği, gebelik ve doğumda herhangi bir sorun yaratmaz
Çocuklar : 11 yaşının altındaki çocuklarda AS belirtileri görülmesi nadirdir Tipik olarak diz, ayak ve ayak bileği, kalça eklemleri tutulur Nadiren bel ağrısı olur Gençlerde kalça tutuluşu şiddetli seyredebilir ve bu hastalarda yetişkin yaşlara varıldığında kalça protezi gerekebilir
AS’in belirtileri nelerdir?
Tipik belirtileri şunlardır :
# Haftalar ya da aylar içinde yavaş yavaş artan bel ağrısı ve sertlik
# Gün içinde hareket etmekle ya da egzersizle azalan sabah sertliği ve ağrısı Egzersizlerden sonra daha iyi, istirahatten sonra daha kötü hissedilmesi (mekanik karakterli bel ağrılarının tersine – sözgelimi bel fıtığı-)
# 3 aydan uzun süredir belirtilerin varlığı
# Özellikle erken dönemlerde, kilo kaybı
# Yorgunluk
# Ateş ve gece terlemesi
Tipik belirtiler bunlar olmasına karşın, bazen farklı şekillerde başlangıç görülebilir Belde belirgin bir ağrı olmaksızın, kaba etlerde bazen bir tarafta, bazen diğer tarafta değişici şekilde ağrı ile başlaması da sıktır Bu ağrı bele, uyluğa yayılım gösterebilir Bazen de yalnızca topuk ağrısı, göğüs ağrısı ile başlayabilir
Sabahları daha kötü oluyorum
Bu beklenen bir şeydir Hastalığın tipik özelliklerinden biri, gecenin geç ve sabahın erken saatlerinde ağrı ve sertliğin belirgin olması ve gün içinde hareket ya da egzersizlerle düzelmesidir Benzer şekilde sinema ya da tiyatroda uzun süre oturduktan, ya da uzun süre araba kullandıktan sonra ağrı ve sertlikte artma olabilir
AS öteki eklemleri etkiler mi ?
Evet AS bazen, kalça, diz, ayak bilekleri ve omuzda ağrı, şişlik ve hareket kısıtlılığına neden olabilir Topuklarda ağrı görülebilir Az sayıda hasta çene eklemi de etkilenebilir
AS öteki organları etkiler mi ?
Evet Bazen göz, kalp, akciğerler ve böbrekleri etkileyebilir Bunlar yaşamsal sorunlar yaratacak etkiler değildir ve daha kolay tedavi edilebilirler
|