|
Prof. Dr. Sinsi
|
Ankilozan Spondilit Nedir Belirtileri Sebepleri Tedavisi Önlemler
AS gözü nasıl etkiler ?
AS gözün bazı bölümlerinde yansısal olaya neden olabilir Bu durumda genellikle ilk belirti, görmede hafif bulanıklaşmadır Ama, kızarık bir gözle birlikte keskin bir acı da temel belirti olabilir Kalıcı hasar oluşmaması için hemen tedavi edilmelidir Bu durumda bir göz doktorundan yardım almak ve ona AS hastası olduğunuzu belirtmek yerinde olacaktır Göz doktorunun vereceği göz damlaları yangıyı kısa sürede azaltacaktır Yangı dirençli ise, bu damlaları uzun süre kullanmak gerekli olabilir
AS kalbi nasıl etkiler ?
AS’de bazen kalp hafif derecede etkilenebilir Hastaların çoğunda o kadar hafiftir ki, ortaya çıkarmak zordur Kalp kapakları ve ileti sisteminde bozukluk ortaya çıkabilir Ancak, bunlar genellikle hastalarda herhangi bir sorun yaratmaz
AS akciğerleri nasıl etkiler ?
Göğüs kafesi eklemleri ve kaslarını etkileyerek, özellikle soluk alıp verme, öksürme, aksırma, esneme, ıkınma sırasında ağrıya neden olabilir Akciğerlerin tamamen havalanmasında bozulmaya yolaçar Bazan akciğerlerin iç yapısında da tutuluşa neden olabilir Bu nedenlerle, AS’te solunum egzersizleri çok önem taşırAS’in geç dönemlerinde göğüs duvarı tamemen hareketsiz hale gelebilir ve akciğerlere hava giriş çıkışı etkilenebilir Bunun anlamı, solunumun durması demek değildir soluk alıp verirken, diyafram kası sürekli çalışır ve karnınız hareket eder Aşırı yemek ve kalın giyinmek solunum için gereken çabayı arttıracağından, bunlardan kaçınmanız sizi daha rahat ettirecektir Sigara içmemek çok önemlidir Sigara içilmesi solunumu zorlaştıracağı gibi, ciddi göğüs hastalıklarına da neden olabilir
AS böbrekleri nasıl etkiler ?
Az sayıdaki, ileri AS’li bazı hastalarda böbreklerde amiloid adı verilen bir proteinin birikmesi sonucunda böbrek yetmezliği ortaya çıkabilir Steroid yapıda olmayan yangı giderici ilaçlar da uzun süreli kullanımda bazı böbrek sorunlarına yol açabilir
Başka etkiler var mıdır ?
Kilo kaybı, hafif ateş, yorgunluk, kansızlık ve bazen depresyon görülebilir İyi beslenmeli ve istirahat etmelisiniz Kansızlık için gerekirse doktorunuz size uygun ilaçları verecektir
AS’li hastalarda görülebilen önemli bir sorun da osteoporoz’dur Osteoporoz, kemiklerin yoğunluğunun azalması ve daha gözenekli hale gelmesiyle karakterli bir hastalıktır En önemli sonuçları ise, omurlar ve kalça başta olmak üzere kolay kemik kırıklarının ortaya çıkmasıdır Tanı için bazı laboratuvar incelemeleri ve kemik yoğunluğu ölçümü gereklidir Tedavide, hekiminizin uygun göreceği ilaçlar ve düzenli yapacağinız egzersizler yararlı olacaktır
AS herkesi aynı şekilde mi etkiler ?
Hayır AS çok değişken bir hastalıktır Birbirinin aynı olan iki AS olgusu yoktur Bazı hastaların neredeyse hiç yakınması yokken, bazılarının çok önemli derecede yakınmaları olabilir
Buna karşın, açıkça bilinmelidir ki egzersiz yapan hastaların durumu, egzersiz yapmayanlardan çok daha iyidir
Ameliyat olmam gerekecek mi ?
Büyük olasılıkla hayır Bu hastalığın tedavisinde cerrahi girişimler pek az yer tutar AS’li hastaların yaklaşık %6’sı kalça protezine gereksinim duyar Bu protez sayesinde hastanın eski hareketliliğine kavuşması önemli ölçüde başarıyla sağlanır ve hasarlı eklemden kaynaklanan ağrı ortadan kalkar Omurgalarında aşırı kamburluk ortaya çıkan pek az sayıdaki hastada, bu durumun düzeltilmesi için cerrahi girişim uygulanması gerekebilir
Hangi ilaçları kullanmam gereklidir ?
AS tedavisinde temel amaç ağrının azaltılması, vücut pozisyonunun ve eklem hareketliliğinin korunmasıdır Hastalar ağrı nedeniyle bazı hareketlerden kaçınırlar Hastalığın doğası gereği, istirahat ağrıyı daha da arttırır ve ayrıca eklem hareketliliğinin azalmasına, vücut pozisyonunun bozulmasına yol açar AS’li hastaların %80’inden fazlası ağrı, sertlik ve yangıyı azaltmak amacıyla steroid olmayan yangı giderici ilaçlar kullanırlar Geceleri yatarken kullanılan ilaç, gecenin iyi geçmesini, sabah daha rahat kalkmasını ve sertliğin azalmasını sağlar Gerekirse, gündüzleri ek bir doz da kullanılabilir Ancak, bazı hastalarda bu ilaçların başta mide-barsak sistemi olmak üzere bazı yan etkileriyle karşılaşılabilir Bu hastalarda ise, mide koruyucu ilaçlardan yararlanılır ya da sadece parasetamol gibi basit ağrı kesici ilaçlar önerilir Bazı hastalarda, steroid olmayan yangı giderici ilaçlar yeterli olmaz Bu hastalarda, sulfasalazin (Salazopyrin) ya da metotreksat gibi ilaçların tedaviye eklenmesi gerekebilir
Unutmayınız ! İlaç tedavisinin temel amacı, ağrınızı azaltarak, hareketliliğinizin devamını ve böylece çalışmanızı, egzersizlerinizi daha rahat yapmanızı ve vücut pozisyonunuzu korumanızı sağlamaktır
AS yaşamı tehdit eder mi ?
AS, hemen hemen hiçbir zaman yaşamı tehdit etmez
Hastalık çocuklarımda ortaya çıkar mı?
Hasta olan baba ya da annenin HLA-B27 genini çocuklarına iletme olasılığı %50’dir Ancak, bu geni taşıyan herkeste AS ortaya çıkmaz
Siz hastaysanız, çocuğunuzda AS gelişme olasılığı %10; eğer çocuğunuzda HLA-B27 geni varsa %20’dir Hasta dede ya da nineden toruna AS hastalığının geçme olasılığı ise %5’tir
Eğer çocuğunuzda erken AS bulguları gelişirse, bu konuda uzman bir doktora danışmanız yerinde olacaktır
AS ile birlikte olan başka hastalıklar var mıdır?
Psoriazis (sedef) adı verilen hastalık AS ile birlikte olabilir Psoriaziste vücut derisi ve saçlı deride pullanmalar vardır Psoriazis bazen farklı şekillerdeki eklem tutuluşlarına da yol açabilir Klamidya adlı bir bakterinin yol açtığı ve cinsel ilişkiyle bulaşan bir enfeksiyon hastalığı olan nonspesifik üretrit olarak bilinen hastalık bazen Reiter sendromuna yol açabilir Ülseratif kolit ve Crohn hastalığı da AS ile ilişkilidir, ancak nedenleri bilinmemektedir Bu iki hastalığın belirtileri kanlı ishal, ateş, kilo kaybı ve bazı hastalarda çevresel eklem tutuluşudur
Kendimde AS olup olmadığından nasıl emin olabilirim ?
AS tanısı klinik bulgular eşliğinde, röntgen incelemelerinde karakteristik görünümlerin saptanmasıyla konur Ancak, bazen başlangıçta röntgen bulguları henüz görülmeyebilir Tanı koymada kan testleri pek yararlı değildir, ancak bu testler hastalığın aktivitesinin ve gidişini izlemede yararlıdır
AS’in şifası var mıdır, tamamen iyileşir mi ?
Ne yazık ki hayır Steroid olmayan yangı giderici ilaçlar ağrıyı azaltırlar, rahat bir uyku ve genel iyilik sağlarlar Ancak, ilaç kullanmak tedavinin sadece bir bölümüdür Uygun egzersizlerin yapılması AS tedavisinde çok önemli bir yer tutar İlaçlar bu egzersizleri ağrısız olarak yapabilmenize yardımcı olur Unutmayınız ! Tedavinin temeli egzersizlerdir
Bu hastalık nasıl sonuçlanır, ne olurum ? Ağır bir ankilozan spondilit olgusundaki vücut pozisyonunda ilerleyici karakteristik bozulma
AS tüm hastalarda aynı gidişi izlemez Hastadan hastaya farklılıklar gösterebilir Genellikle, belirtiler yıllar boyunca gelir ve gider, çeşitli aralıklarla tekrarlar Klasik olarak önce bel bölgesi sertleşir, sonra bu sertlik omurga boyunca yukarı doğru boyun bölgesine dek ilerler ve omurganız öne eğik bir şekilde hareketsiz kalır Uygun tedavi edilmeyen bir hastada gelişecek klasik vücut pozisyonu, kalçalar ve dizlerde bükülme, omurgada (bel, sırt ve boyunda) hareketsizlik, sırtta kamburlaşma ve bombe bir karın şeklindedir Bu kötü vücut pozisyonu, kötü görünüm yanısıra, günlük yaşamınızda birçok sorunla karşılaşmanıza neden olur Eğer vücut pozisyonunuza özen gösterir, egzersizlerinizi düzenli olarak yapar ve önerilere uyarsanız ciddi sorunların önüne geçebilirsinizORMAL BİR YAŞAM İÇİN
Eğer hastalığınızın gerekirdiği şeyleri iyi bir şekilde yaparsanız, günlük yaşantınızı normal bir şekilde sürdürebilirsiniz
İş Hayatı
AS’li hastaların çoğunun iş hayatı normal insanlardan pek az farklıdır Gerçekten, büyük çoğunluğu normal sürelerde çalışırlar Bununla beraber, iş hayatınızda dikkat etmeniz gereken şeyler vardır
İşteyken oturma ve ayakta durma sırasında omurganızın pozisyonuna özel dikkat göstermelisiniz Masa başında çalışıyorsanız, doğru vücut pozisyonu için masa ve sandalyenizin yüksekliğini ayarlamalı, öne doğru eğik oturmamalısınız Uzun süre oturmamalı ya da ayakta durmamalısınız Eğer uzun süre aynı pozisyonda durmanız gerekirse, olabildiği kadar sıkça eklemlerinizi hareket ettirmeli ve esnetme hareketleri yapmalısınız Yorucu işlerde çalışanların zaman zaman istirahat etmeleri yerinde olur 20 dakika kadar sırtüstü ya da yüzükoyun yatmak, omurganın öne eğik pozisyonunu engellemek için çok yararlıdır Hastalığınız ve işiniz birbirini kötü yönde etkileyen özellikler taşıyorsa, işiniz ya da çalışma koşullarınızda değişiklik yapmak gerekli olabilir
Spor
AS’li olmanız fiziksel aktivitelerinizde önemli değişiklik yapmaz Günde en az bir kez solunum egzersizlerini yapmak oldukça yararlıdır Yüzme sizin için çok yararlı bir spordur Yüzmenin tüm kaslarınız ve eklemleriniz üzerinde, yerçekimsiz yatay pozisyon nedeniyle, çok yararlı etkileri vardır Solunum kapasitesini arttırıcı etkisi de çok önemlidir Futbol, güreş, karate, voleybol, basketbol gibi sporlardan kaçınmanız daha doğrudur Eklemlerinizi korumak için, tüm aktiviteleriniz sırasında kullanacağınız ayakkabıların tabanı, darbe emici özellikte olmalıdır
Otomobil kullanmak
Uzun süre otomobil kullanmak ağrı ve sertlikte artmaya neden olabilir Uzun yolculuklarda sık sık yürüyüş molalaro vermek çok önemlidir Otomobil sürerken, uygun pozisyonunuzu korumak için belinize ve/veya kalçanızın altına küçük bir yastık yerleştirin Koltuk başlığının da uygun pozisyonda olmasına özen gösterin Eğer boyun hareketleriniz kısıtlıysa, ek aynalar kullanmanız görüş alanınızı arttırmak için yararlı olabilir
|