Zehirli Maddelere Bağlı Karaciğer İltihapları

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-16-2012

ZEHİRLİ MADDELERE BAĞLI KARACİĞER İLTİHAPLARI

Ender raslanırlar, ama tehlikelidirler; çocuklarda

zehirli maddelerin kazayla yutulmasından dolayı, daha sık gözükürler

Etkin süreğen karaciğer iltihabı, genellikle genç kadınlarda görülür, tedavisi uzundur; uzun sure dinlenme ile düzenli biyolojik gözetim gerektirir

Nedenler

Şunlar olabilir:

— klorlu hidrokarbonlar: CCİ4 (karbontetraklorür), tetrakloretilen (elbiselerin temizliği ve boyanması için kullanılan maddeler); tetrakloretan (cephane yapımında kullanılır);

— fosforlu maddeler: Çoğunlukla çok zehirli olan fare öldürücüler; sanayide kullanılan san fosfor; v

b

;

— DDT ve öteki böcek öldürücü ilaçlar; benzen türevleri; naftalenler, difeniller, tolüen, trinit-rotolüen (TNT) ve buzdolapları yapımında kullanılan metilklorit;

— bir mantarın yenmesine bağlı mantar zehirlenmeleri;

— berilyum, selenyum

Teşhis

Klinik belirtiler

Her ciddi karaciğer hastalığında görülen be lirtilerdir:

— az ya da çok erken beliren sarılık (zehirlenmeden 12 saat-4 gün sonra);

— karaciğer büyümesi;

— kanamalar: Çoğunlukla sindirim sisteminde, ama bazen yaygın;

— asit, ödemler belirmesi

Genellikle tablonun ciddiliğine, başka organların da hastalanması eklenir:

— merkezi sinir sisteminin (koma) ve çevresel sinir sisteminin (felç, duyu bozuklukları) hastalanması;

— böbreğin hastalanması (sidik çıkaramama)

Tamamlayıcı muayeneler

Karaciğer hücresindeki bozukluğu ortaya koyarlar:

— trans-----zların yükselmesi;

— protrombin düzeyinin apansızın düşmesi; kanamalar; bazen, kötü sonuçlu kan şeker düzeyinin azalması (hipoglisemi)

Evrim

Tedaviye çok geç başlandığında, zehirli maddelere bağlı karaciğer iltihaplarının evrimi çoğunlukla ciddidir

Hastalığın öteki biçimleri

Zehirin niteliğine, yutulan maddenin miktarına bağlıdırlar

Az dozda, uzun süreli DDT zehir lenmesi, karaciğerde yağ birikimiyle (karaciğer yağlanması) süreğen zehirli maddeye bağlı kara ciğer iltihabı oluşturabilir

Tedavi

Zehirli maddelere bağlı karaciğer iltihaplarının tedavisi oldukça güçtür

Özel donatımlı bir hastanenin sindirim sistemi hastalıkları ile uğraşan kliniğinde uygulanan yoğun bir tıbbi tedaviye dayanır

İLAÇLARA BAĞLI KARACİĞER İLTİHAPLARI

İlaçlara bağlı karaciğer iltihaplarına daha en der raslanır ve daha az tehlikelidirler

Hücre yıkımlı karaciğer iltihapları

Hücre yıkımh karaciğer iltihapları, ilacın et kişinin karaciğer hücresinin bütünü için zehirli olduğu durumlardır

Gerçekleştirdikleri klinik tablo, virüs kökenli karaciğer iltihabınınkine çok yakındır;

— yorgunluk, ağrılar ve sarılık öncesi evre;

— sarılık;

— trans-----zların yükselmesi ve karaciğer testlerinin toptan bozulması

Evrimleri genel kural olarak iyidir, Sorumlu maddeler çok ender kullanılırlar: İMAO; monoaminoksidaz ketleyicileri (marsilid, iproniyazit); genel uyuşturumda kullanılan bazı ilaçlar: Halothan (flüothan); kloroform; 6-merkaptopürin; PAG (paraamino salisilik asit); izonikotinik sit hidrazit (izoniyazit)

Karaciğerde hücre bozunu yapan bu ilaçların etki mekanizmaları kesinlikle bilinmemektedir

Safra durgunluğuna bağlı karaciğer iltihapları

Bu hastalıkta öteki işlevler az bozulmuş ya da hiç bozulmamış olduğu halde, hastalıktan en çok etkilenen, safra salgılamasıdır

Bir ilaca «aşırı du yarlık» denilen durum olabilir (alerji)

Bu durum da (enderdir) etki, ilacın dozuna bağlı değildir ve belirtiler 10

-15

günler arasında belirir

Ama en sık raslanan durum, steroyitlerin yolaçtığı safra durgunluğuna bağlı karaciğer iltihaplarıdır

Steroyitler, böbreküstü bezinin ürünü olan hormonlardır; doğal ya da yapay olabilirler: Anabolizmayı hızlandırıcı steroyit hormonlar; doğum kontrol ilaçları; metiltestosteron, ayrıca klorpromazinler, lenotiyazin, sülfonamitler, diyabinez, eritromisin

Kullananların sayısı ile karşılaştırıldığında, hastalık oranı gerçekten çok düşüktür

Klinik ve biyolojik belirtiler

Klinik belirtileri, bazen kaşıntılar ve dışkının renksizleşmesi ile birlikte olan belirgin bir sarılık temsil eder

Biyolojik inceleme, kesin bir safra birikimini ortaya koyar; sarılığın olası nedeninin safra yolları üstünde bir mekanik engel gibi belirdiği durumda, ilaca bağlı karaciğer iltihabı olasılığını düşünmek gerekir

Hastaların çoğunda evrim, neden olan ilacın kullanımının durdurulmasına bağlı olarak, iyidir

Yalın biçimlerde, tedavi, zehirleyici ilacın kullanımının durdurulmasına dayanır

Ciddi biçimlerde, tedavi, zehirli maddelere bağlı karaciğer iltihaplarının tedavisiyle birleştirilir

10-16-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Zehirli Maddelere Bağlı Karaciğer İltihapları ZEHİRLİ MADDELERE BAĞLI KARACİĞER İLTİHAPLARI Ender raslanırlar, ama tehlikelidirler; çocuklarda zehirli maddelerin kazayla yutulmasından dolayı, daha sık gözükürler Etkin süreğen karaciğer iltihabı, genellikle genç kadınlarda görülür, tedavisi uzundur; uzun sure dinlenme ile düzenli biyolojik gözetim gerektirir Nedenler Şunlar olabilir: — klorlu hidrokarbonlar: CCİ4 (karbontetraklorür), tetrakloretilen (elbiselerin temizliği ve boyanması için kullanılan maddeler); tetrakloretan (cephane yapımında kullanılır); — fosforlu maddeler: Çoğunlukla çok zehirli olan fare öldürücüler; sanayide kullanılan san fosfor; vb; — DDT ve öteki böcek öldürücü ilaçlar; benzen türevleri; naftalenler, difeniller, tolüen, trinit-rotolüen (TNT) ve buzdolapları yapımında kullanılan metilklorit; — bir mantarın yenmesine bağlı mantar zehirlenmeleri; — berilyum, selenyum Teşhis Klinik belirtiler Her ciddi karaciğer hastalığında görülen be lirtilerdir: — az ya da çok erken beliren sarılık (zehirlenmeden 12 saat-4 gün sonra); — karaciğer büyümesi; — kanamalar: Çoğunlukla sindirim sisteminde, ama bazen yaygın; — asit, ödemler belirmesi Genellikle tablonun ciddiliğine, başka organların da hastalanması eklenir: — merkezi sinir sisteminin (koma) ve çevresel sinir sisteminin (felç, duyu bozuklukları) hastalanması; — böbreğin hastalanması (sidik çıkaramama) Tamamlayıcı muayeneler Karaciğer hücresindeki bozukluğu ortaya koyarlar: — trans-----zların yükselmesi; — protrombin düzeyinin apansızın düşmesi; kanamalar; bazen, kötü sonuçlu kan şeker düzeyinin azalması (hipoglisemi) Evrim Tedaviye çok geç başlandığında, zehirli maddelere bağlı karaciğer iltihaplarının evrimi çoğunlukla ciddidir Hastalığın öteki biçimleri Zehirin niteliğine, yutulan maddenin miktarına bağlıdırlar Az dozda, uzun süreli DDT zehir lenmesi, karaciğerde yağ birikimiyle (karaciğer yağlanması) süreğen zehirli maddeye bağlı kara ciğer iltihabı oluşturabilir Tedavi Zehirli maddelere bağlı karaciğer iltihaplarının tedavisi oldukça güçtür Özel donatımlı bir hastanenin sindirim sistemi hastalıkları ile uğraşan kliniğinde uygulanan yoğun bir tıbbi tedaviye dayanır İLAÇLARA BAĞLI KARACİĞER İLTİHAPLARI İlaçlara bağlı karaciğer iltihaplarına daha en der raslanır ve daha az tehlikelidirler Hücre yıkımlı karaciğer iltihapları Hücre yıkımh karaciğer iltihapları, ilacın et kişinin karaciğer hücresinin bütünü için zehirli olduğu durumlardır Gerçekleştirdikleri klinik tablo, virüs kökenli karaciğer iltihabınınkine çok yakındır; — yorgunluk, ağrılar ve sarılık öncesi evre; — sarılık; — trans-----zların yükselmesi ve karaciğer testlerinin toptan bozulması Evrimleri genel kural olarak iyidir, Sorumlu maddeler çok ender kullanılırlar: İMAO; monoaminoksidaz ketleyicileri (marsilid, iproniyazit); genel uyuşturumda kullanılan bazı ilaçlar: Halothan (flüothan); kloroform; 6-merkaptopürin; PAG (paraamino salisilik asit); izonikotinik sit hidrazit (izoniyazit) Karaciğerde hücre bozunu yapan bu ilaçların etki mekanizmaları kesinlikle bilinmemektedir Safra durgunluğuna bağlı karaciğer iltihapları Bu hastalıkta öteki işlevler az bozulmuş ya da hiç bozulmamış olduğu halde, hastalıktan en çok etkilenen, safra salgılamasıdır Bir ilaca «aşırı du yarlık» denilen durum olabilir (alerji) Bu durum da (enderdir) etki, ilacın dozuna bağlı değildir ve belirtiler 10-15 günler arasında belirir Ama en sık raslanan durum, steroyitlerin yolaçtığı safra durgunluğuna bağlı karaciğer iltihaplarıdır Steroyitler, böbreküstü bezinin ürünü olan hormonlardır; doğal ya da yapay olabilirler: Anabolizmayı hızlandırıcı steroyit hormonlar; doğum kontrol ilaçları; metiltestosteron, ayrıca klorpromazinler, lenotiyazin, sülfonamitler, diyabinez, eritromisin Kullananların sayısı ile karşılaştırıldığında, hastalık oranı gerçekten çok düşüktür Klinik ve biyolojik belirtiler Klinik belirtileri, bazen kaşıntılar ve dışkının renksizleşmesi ile birlikte olan belirgin bir sarılık temsil eder Biyolojik inceleme, kesin bir safra birikimini ortaya koyar; sarılığın olası nedeninin safra yolları üstünde bir mekanik engel gibi belirdiği durumda, ilaca bağlı karaciğer iltihabı olasılığını düşünmek gerekir Hastaların çoğunda evrim, neden olan ilacın kullanımının durdurulmasına bağlı olarak, iyidir Yalın biçimlerde, tedavi, zehirleyici ilacın kullanımının durdurulmasına dayanır Ciddi biçimlerde, tedavi, zehirli maddelere bağlı karaciğer iltihaplarının tedavisiyle birleştirilir