10-16-2012
|
#1
|
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Fotosentez Ürünlerinin Taşınması
Fotosentez ürünlerinin taşınması
Bitkiler besinlerini kendileri üretmek zorundadır Bu nedenle yapraklarındaki klorofil aracılığı ile güneş ışığını toplarlar Toplanan güneş ışığı kimyasal enerjiye dönüştürülerek, genelde nişasta olarak depolanır ve gelişmek, büyümek için yakıt olarak kullanılır Bitki güneşten aldığı ışık enerjisi ile karbondioksit ve sudan yararlanarak zengin içerikli bir besin olan glikoz (şeker) elde etmektedir Besin elde etme adına gerçekleşen bütün bu kimyasal süreç Fotosentez olarak ifade edilir Fotosentez için en temel şart, ışık ve ısı dır Bitkiler ışık olmadan asla yaşayamazlar
Yapraklar, bitkilerin besin üretim merkezidir Bitki yapraklarını oluşturan hücrelerin içinde kloroplast denilen, çok küçük yapılar vardır Bu yapıların içindeki yeşil renkli boyar madde (pigment) olan klorofil maddesinin görevi ışık yakalamaktır Kloroplastlar güneş ışınlarını bir panel gibi toplayıp, kollektör gibi enerjiye dönüştürerek besin üretirler Üretilen besin yapraklardan, bitkinin beslenmesi gereken diğer bölümlerine taşınır
Gübre kullanımının ana nedenlerinden biri fotosentezi arttırmaktır Çünkü bitki yapraklarında daha fazla besin üretirse tohumlar da daha fazla dolum olacaktır Bu olayı kanıtlayan bir çok çalışma bulunmaktadır
Şimdiye kadar tüm üreticiler gübrelerin her yıl benzer etkiler gösterdiğini söylemişlerdir Bazen fazla gübre uygulanan bitkiler az uygulananlara göre daha fazla verim sağlayamamaktadır
“Fazla gübre kullanılan bitkiler çok daha iyi görünüyorlarama verimde bir fark yok” Cümlesini hangi sıklıkta duymaktayız?
Bunun nedeni nedir?
Fotosentez ürünleri yapraklardan sap ve gövdeye daha sonrada tohumlara taşınırlar Tohumlar her gün belirli miktarda fotosentez ürününü depolayabilirler Bu miktar her tohumda fotosentez ürünü taşıyan dokunun büyüklüğüne bağlıdır Aynı koşullar altında her tohum ancak bu dokunun büyüklüğe bağlı olarak depolama yapabilir Ancak bitki daha fazla tohuma sahip olursa, fotosentez ürünleri her gün her bir tohuma paylaştırılır
Eğer kökler erken ölürse, tohumların dolacağı gün sayısı sınırlanmış olur Yapraklarda fazla besin üretilse bile depolanamadığı için bu verimde bir fark yaratmaz Eğer bitki erken ölürse (stres koşulları altında), tohumların dolacağı gün sayısı sınırlanmış, azalmış olur Bu durumda az oranda uygulanmış gübre fazla oranda uygulanmış gübre ile aynı besin miktarını sağlayacaktır Verim farkı da çok az olacaktır
Diğer taraftan, eğer bitki “erken ölmezse”, fazla gübre kullanılan bitki daha fazla besini tohumlara taşıyacaktır Verimde de artış olacaktır
Bitkiler stres koşulları altında “erken ölürler” Stres bitkide çiçek ve meyve dökümüne, yaşlanmanın artmasına neden olur
Stres nedenleri;
Kurak toprak, yüksek sıcaklık, böcekler, fungal, bakteriyel ve viral hastalıklar, tuzlu topraklar su baskını vb‘dır Stresin neden olduğu etkileri aşırı azot uygulamaları daha da arttırır
Stres;
- Hormonal dengesizliğe
- Protein – Amin – Amid – Amonyak oluşumuna
- Amonyak toksisitesi – Bitkide solgunluğa
- Amonyak konsantrasyonu etilen hormonunun artmasına
- Etilen hormonu dökülmelere ve bitkide yaşlanmanın artmasına neden olur
Stres koşulları altında uygulanan fazla azot etilen hormonu üretimini etkiler
Bu şartlar altında gübrenin verime etkisi azalır Yapraklar genellikle tohumlar için yeterli besine sahiptir ancak tohumu dolduracak yeterli zamanları yoktur Bu durumda elde edilen verim gübre giderini fazla karşılamaz
Stres koşulları yokken yapraklarda üretilen besin miktarı çok önemlidir Çünkü tohumların dolumu için daha uzun süre vardır ve tohumlar yapraklardan daha fazla besin alabilirler Böylece elde edilen verim gübre giderini fazlası ile karşılar
Her yıl tutarlı bir verim sağlamak ve harcanan gübre giderini karşılamak istiyorsak, fotosentez sonucu yapraklarda üretilen besinlerin tohuma taşınması için bitkilere daha uzun süre vermeliyiz
Bunun için, bitkilerimizin “erken ölümünü” kontrol etmemiz gerekir
Tohum dolumu sırasında bitkinin canlı kaldığı her gün verimi % 4-6 oranında arttırabilir Bitkinin erken ölmesi stresten kaynaklanan hormonal bir problemdir Etilen hormonu stres sonucu üretilir Etilen seviyesi dengede tutulmalıdır Bu dengeyi kalsiyum sağlar Ayrıca proteinler yalnızca hücre zarı zayıf olduğu zaman amonyağa indirgenir Hücre zarının kuvvetlenmesi içinde kalsiyuma ihtiyaç vardır Stres koşulları altında uygulanan aşırı azot ise stresin etkilerini daha fazla arttırır Bitkinize ihtiyaç duyduğu zaman kullanabileceği bir azot kaynağı ve çözünür kalsiyum sağlayarak strese karşı dirençli olmasını ve veriminizin artmasını sağlayabilirsiniz Stres kontrol altına alınırsa problemde kontrol altına alınır Böylece gübre gideri için yapılan harcamalar elde edilen verim ile kolayca karşılanabilir
Kaynaklar;
1 “Which fuction has the greatest effect on yields: Rate of photosynthesis or transfer of photosynthates from leaves to seed?”, Jerry Stoller, March, 1998
2 “Plant Stress”, wwwkeylatecom
3 “Fotosentez”, wwwogmgovtr/yaprak
4 “Transportation ans storage of nutrients
|
|
|
|