Ria, Riaların Oluşumu

RİA




Ria,ırmak ağızlarında ya da akarsuların kazdığı derin vadilerin aşağı kesimlerinde deniz baskını sonucunda oluşan yüksek kenarlı kıyı biçimi

Ria'ların oluşumu,aşınma ve buzullaşmayla ilgilidirSon jeolojik dönemde buzulların erimesi sonucunda yükselen deniz düzeyi,eski kütlelerin içinde akarsuların kazdığı genç vadileri sular altında bırakmış,böylece ria'lar ortaya çıkmıştırBazı ria'lar da,kıyısında yer aldıkları kara kütlesinin magmaya batması sonucunda oluşmuşturAşınımın başlarında ve daha akarsuların taşıdığı malzemelerle dolmadan deniz suları tarafından boğulan bu vadilerin ağız kesimleri oldukça derindirDağ,plato ve ova kenarlarında rastlanabilen ria'lı kıyılar,oluşturdukları girintinin biçimine uygun olarak koykörfez,haliç adlarıyla da anılırRia'lara daha çok İspanya'nın Galicia kıyıları ile İngiltere,Kore ve Çin'de rastlanırİstanbuldaki Haliç de tipik bir ria'dır

Kalkerlerden oluşan kütlelerin kıyısında görülen ria'lar ,kalank (Fransızca calangue:"küçük koy") adıyla anılırKalın saf kalker katmanlarından oluşan kıyılarda rastlanan kalank'lar üç aşamadan geçerek ortaya çıkmıştırSon Buzul Çağında donmuş kesimlerden gelen akarsular,kıyı yakınındaki donmamış kalkerli arazide yeraltına sızarak galeri ve mağaraların oluşmasına yol açmıştırDaha sonra buzulların eridiği sırada yatak kazmaya başlayan akarsular,kıyı yakınında eskiden oluşmuş yeraltı mağara ve galerilerinin tavanlarının çökmesine neden olmuşturBöylece ortaya çıkan dik kenarlı kıyı,akarsu aşındırmasının sürmesine bağlı olarak iç kesimlere doğru sokulmuşturBu girintilerin daha sonra deniz altında kalmasıyla kalank'lı kıyının oluşumu tamamlanmıştırKalanklara daha çok Güney Fransa'da ,Marsilya kentinin doğusundaki kıyılarla İskoçya ve Laponya kıyılarında rastlanırTürkiye'nin Akdeniz kıyısında Mersin ile Silifke arasında da bazı kalank'lar vardır

Kaynak:AnaBritannica cilt 26 frmsinsinet için derlenmiştir

__________________