Alkol Bağımlılığı Alkolizm Nedir

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-15-2012

Alkol Bağımlılığı, Alkolizm Nedir

Psikiyatrinin Alkolizme Bakışı (Alkol Madde Bağımlılığı)

Günümüz psikiyatrisinde alkolizme bakış, birbirine zıt iki model-le belirgindir:

1) Hastalık modeline göre alkolizm, diğer hastalıklar gibi, hastalık yapıcı bir etkenin (alkol) bedensel sistemle etkileşimi sonucu ortaya çıkan bir durumdur ve kişinin bireysel seçiminden bağımsızdır

2) Uyum modeline göre, kişi alkolik olmayı kişisel tercihleri ile hazırlamıştır, bir anlamda alkolik olmayı kendisi seçmiştir

İki model birbirine zıt içerikler taşıdığı gibi ortaya çıkışları da ta-mamen farklı bilimsel geleneklerden olmuştur

Hastalık modeli, diğe-rine göre daha yenidir

İlk kez 1960 yılında Jellinek tarafından ortaya konmuştur

Alkolizme yaklaşımı A

A

(1) öğretisiyle uyuştuğu gibi, hastalık modelinin kabul görmesi ve yaygınlaşması A

A

'nın alkoliz-min tedavisinde ortaya koyduğu başarıların psikiyatriye yansımasıyla olmuştur

Bir anlamda hekimler alkolizmin tedavi edilebilir bir hasta-lık olduğunu, A

A

'dan öğrenmişlerdir

12 basamakta tanımlanan A

A

ilkelerinin ilki "alkole karşı güçsüz olduğumuzu ve hayalımızın kontrolü-müzden çıktığını kabul ettik" ilkesidir

Bu ilke, psikiyatrideki anlamını, alkolizmin ailesel geçişinin olduğunun farkedilmesiyle bulmuştur: Bi-reyler genetik geçişle aldıkları birtakım fiziksel özellikler nedeniyle al-kol alma davranışını kontrol edemezler

Hastalık yapıcı (hastalığı or-taya çıkarabilen) etmen olarak alkol, bazı insanlar tarafından alındığında, birsüre sonra o insanların fiziksel özellikleri nedeniyle al-kolizm hastalığının ortaya çıktığı görülür

Bu anlayış, hastalık yapıcı etmen (alkol) ve biyolojik yapı arasındaki etkileşimi esas alır

Hastalı-ğı ortaya çıkaran, tek başına hastalık etkeni değil ama onun biyolojik sistemle girdiği etkileşimdir

Genetik (ya da biyolojik) yatkınlık, hasta-lığın ortaya çıkışı sözkonusu olduğunda etmenden daha ön plândadır

(1) A

A

: Alcoholics Anonymus/Adsız Alkolikler: 1935 yılında ABD'de ku-rulmuş, gönüllü kendine yardım grubu

Üyelerinin hemen tamamı alkolikler-den oluşan bu grup bugün dünyanın pekçok ülkesinde çalışmalarını yürüt-mektedir

Üyelerinin alkolizmden kurtulmasını amaçlar

Hastalık olarak alkolizm anlayışı, modern hastalık kavramıyla da uyuşmaktadır

Biz bugün biliyoruz ki enfeksiyon hastalıkları olsun, metabolik hastalıklar olsun hastalığı ortaya çıkaran; biyolojik sistemle etmenin girdiği etkileşimdir

Örneğin bir grip salgını olduğunda mik-robu alan herkes hastalanmaz

Mikrobun yayıldığı grup içinde bazı insanlar hastalığa tutulur

Mikrop vücuda alındığında biyolojik sis-temle etkileşime girer (savunma sistemleri, mikrobun yerleşeceği böl-genin uygunluğu, genel vücut direnci vs

)

Sonuçta mikrop hastalık ortaya çıkarmadan etkisiz hale getirilebileceği gibi, etkisiz hale getirilemeyerek hastalığa yakalanılabilir

Ya da örneğin katı yağların kalp damarlarını tıkayıcı etkisi olduğunu biliriz

Oysa ileri yaşlara kadar bol katı yağ yiyerek yaşayan ve kalp damarlarında sorun olmayan pekçok insan vardır

Önemli olan kalp rahatsızlığına karşı biyolojik bir yatkınlığın olup olmadığıdır

Bu durumlarda hastalığa yakalanmak kişinin tercihi sonucu olmamıştır

Olsa olsa kişi kendini hastalıktan korumamış olabilir

İnsanlar kalp hastası olmak istedikleri için katı yağ yemezler

Ya da az portakal yiyorlarsa bu grip olmak istedikleri

için değildir

10-15-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Alkol Bağımlılığı Alkolizm Nedir Alkol Bağımlılığı, Alkolizm Nedir Psikiyatrinin Alkolizme Bakışı (Alkol Madde Bağımlılığı) Günümüz psikiyatrisinde alkolizme bakış, birbirine zıt iki model-le belirgindir: 1) Hastalık modeline göre alkolizm, diğer hastalıklar gibi, hastalık yapıcı bir etkenin (alkol) bedensel sistemle etkileşimi sonucu ortaya çıkan bir durumdur ve kişinin bireysel seçiminden bağımsızdır 2) Uyum modeline göre, kişi alkolik olmayı kişisel tercihleri ile hazırlamıştır, bir anlamda alkolik olmayı kendisi seçmiştir İki model birbirine zıt içerikler taşıdığı gibi ortaya çıkışları da ta-mamen farklı bilimsel geleneklerden olmuştur Hastalık modeli, diğe-rine göre daha yenidir İlk kez 1960 yılında Jellinek tarafından ortaya konmuştur Alkolizme yaklaşımı AA (1) öğretisiyle uyuştuğu gibi, hastalık modelinin kabul görmesi ve yaygınlaşması AA'nın alkoliz-min tedavisinde ortaya koyduğu başarıların psikiyatriye yansımasıyla olmuştur Bir anlamda hekimler alkolizmin tedavi edilebilir bir hasta-lık olduğunu, AA'dan öğrenmişlerdir 12 basamakta tanımlanan AA ilkelerinin ilki "alkole karşı güçsüz olduğumuzu ve hayalımızın kontrolü-müzden çıktığını kabul ettik" ilkesidir Bu ilke, psikiyatrideki anlamını, alkolizmin ailesel geçişinin olduğunun farkedilmesiyle bulmuştur: Bi-reyler genetik geçişle aldıkları birtakım fiziksel özellikler nedeniyle al-kol alma davranışını kontrol edemezler Hastalık yapıcı (hastalığı or-taya çıkarabilen) etmen olarak alkol, bazı insanlar tarafından alındığında, birsüre sonra o insanların fiziksel özellikleri nedeniyle al-kolizm hastalığının ortaya çıktığı görülür Bu anlayış, hastalık yapıcı etmen (alkol) ve biyolojik yapı arasındaki etkileşimi esas alır Hastalı-ğı ortaya çıkaran, tek başına hastalık etkeni değil ama onun biyolojik sistemle girdiği etkileşimdir Genetik (ya da biyolojik) yatkınlık, hasta-lığın ortaya çıkışı sözkonusu olduğunda etmenden daha ön plândadır (1) AA: Alcoholics Anonymus/Adsız Alkolikler: 1935 yılında ABD'de ku-rulmuş, gönüllü kendine yardım grubu Üyelerinin hemen tamamı alkolikler-den oluşan bu grup bugün dünyanın pekçok ülkesinde çalışmalarını yürüt-mektedir Üyelerinin alkolizmden kurtulmasını amaçlar Hastalık olarak alkolizm anlayışı, modern hastalık kavramıyla da uyuşmaktadır Biz bugün biliyoruz ki enfeksiyon hastalıkları olsun, metabolik hastalıklar olsun hastalığı ortaya çıkaran; biyolojik sistemle etmenin girdiği etkileşimdir Örneğin bir grip salgını olduğunda mik-robu alan herkes hastalanmaz Mikrobun yayıldığı grup içinde bazı insanlar hastalığa tutulur Mikrop vücuda alındığında biyolojik sis-temle etkileşime girer (savunma sistemleri, mikrobun yerleşeceği böl-genin uygunluğu, genel vücut direnci vs) Sonuçta mikrop hastalık ortaya çıkarmadan etkisiz hale getirilebileceği gibi, etkisiz hale getirilemeyerek hastalığa yakalanılabilir Ya da örneğin katı yağların kalp damarlarını tıkayıcı etkisi olduğunu biliriz Oysa ileri yaşlara kadar bol katı yağ yiyerek yaşayan ve kalp damarlarında sorun olmayan pekçok insan vardır Önemli olan kalp rahatsızlığına karşı biyolojik bir yatkınlığın olup olmadığıdır Bu durumlarda hastalığa yakalanmak kişinin tercihi sonucu olmamıştır Olsa olsa kişi kendini hastalıktan korumamış olabilir İnsanlar kalp hastası olmak istedikleri için katı yağ yemezler Ya da az portakal yiyorlarsa bu grip olmak istedikleri için değildir