Alkol'e Biyolojik Yatkınlık, Alkol Bağımlılığı İle İlgili Bilgiler

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-15-2012

Alkol'e Biyolojik Yatkınlık, Alkol Bağımlılığı İle İlgili Bilgiler

Alkolizmin hastalık modelinin ortaya konması, genetik geçişin farkedilmesiyle olmuştur

Genetik geçiş, aileden alman genetik özel-likler nedeniyle alkolizme yatkın oluşu vurgular

Aileden alınan genetik özelliklerle belirlenen biyolojik yapı bazı insanlarda alkolizmin gelişebilmesi için uygun bir zemin oluşturur

Hastalık modeli ortaya konmadan önce, biyolojik yatkınlık alko-lizmin, genetik geçişi daha iyi saptanmış başka hastalıklara bağlı ola-rak ortaya çıkışıyla açıklanmaktaydı

Örneğin iki uçlu mizaç bozuk-luğu, genetik geçişi olduğu iyi bilinen bir hastalıktır, sıklıkla da alkolizmle birlikte bulunabilir

Dolayısıyla alkolizmin genetik geçişi olmadığı ama iki uçlu mizaç bozulduğuyla birlikte görülen alkolizm vakalarının böyle bir izlenim yarattığı ileri sürülebilir

Daha sonra ya-pılan çalışmalarda bu nokta da dikkate alınarak, anne ya da babasın-dan birisi alkolik olan çocukların, diğer tüm psikiyatrik bozukluklar-dan bağımsız olarak alkolizme yakalanma risklerinin toplumdaki ortalama riske göre 3-4 kez fazla olduğu gösterilmiştir

Aile çalışma-ları, genetik geçişi ortaya koymak açısından yeterli değildir

Alkolik ailenin çocuğu yetiştirdiği de göz önüne alınırsa alkolizmin, yetiştiril-meye bağlı faktörlerle de çocuğa aktarılmış olması mümkündür

İkiz çalışmaları genetik geçişin önemini ortaya koymak açısından daha elverişlidir

İkiz çalışmaları, tek yumurta ikizlerinde iki kardeş-te birden alkolizm görülme şıklığıyla, çift yumurta ikizlerinde bu sık-lığın karşılaştırılmasıyla yapılır

Tek yumurta ikizlerinde birlikte al-kolizm görülme sıklığı, çift yumurta ikizlerine göre fazladır

Bu bulgu genetik malzemenin önemini ortaya koyar

Tek yumurta ikizle-rinde genetik yapı tam olarak aynıdır

Çift yumurta ikizlerinin gene-tik yapısı ise herhangi iki kardeş kadar birbirine benzer

Genetik yapı-nın benzerliği arttıkça alkolizmin birlikte görülme sıklığı da artmaktadır

Genetik geçişi ortaya koyan üçüncü gurup araştırma evlat edinil-miş çocuklarla yapılan çalışmalardır

Bu çalışmaların genel olarak ortaya koyduğu: Biyolojik ailesi alkolik olan çocukların ilk altı ay içinde ailesinden ayrılıp başka ailelerin yanına verilenlerinde alkolizm sıklı-ğı, yine aynı durumda evlat edinilmiş ama biyolojik ailesi alkolik ol-mayan çocuklara göre daha yüksek olduğudur

Her iki durumda da evlat edinen ailede anne ya da baba alkolik değildir

Biyolojik anne ba-basından biri alkolik olan, ama evlat edinen ailesinde alkolik olma-yan çocukların alkolizme yakalanma riski, biyolojik ailesinde alkolik olmayan ama evlat edinen ailede anne ya da babanın alkolizm geliş-tirdiği durumlara göre de daha fazladır

Evlat edinilmiş çocuklarla yapılan çalışmalar da genetik geçişin önemini ortaya koyduğu gibi, bunun yetiştirilmeyle ilgili etkenlere göre daha belirleyici olduğunu da vurgulamıştır

Sözü edilen çalışmalar genetik geçişle belirlenen biyolojik bir yat-kınlığın varlığını ortaya koymakla birlikte bu yatkınlığı açıklayabile-cek özgün biyolojik bulgular bu denli açıklıkla saptanamamaktadır, bu yönde sürdürülen çalışmalar alkolizme yatkınlığı hazırladığı dü-şünülen bazı özellikleri ortaya koymuştur

10-15-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Alkol'e Biyolojik Yatkınlık, Alkol Bağımlılığı İle İlgili Bilgiler Alkol'e Biyolojik Yatkınlık, Alkol Bağımlılığı İle İlgili Bilgiler Alkolizmin hastalık modelinin ortaya konması, genetik geçişin farkedilmesiyle olmuştur Genetik geçiş, aileden alman genetik özel-likler nedeniyle alkolizme yatkın oluşu vurgular Aileden alınan genetik özelliklerle belirlenen biyolojik yapı bazı insanlarda alkolizmin gelişebilmesi için uygun bir zemin oluşturur Hastalık modeli ortaya konmadan önce, biyolojik yatkınlık alko-lizmin, genetik geçişi daha iyi saptanmış başka hastalıklara bağlı ola-rak ortaya çıkışıyla açıklanmaktaydı Örneğin iki uçlu mizaç bozuk-luğu, genetik geçişi olduğu iyi bilinen bir hastalıktır, sıklıkla da alkolizmle birlikte bulunabilir Dolayısıyla alkolizmin genetik geçişi olmadığı ama iki uçlu mizaç bozulduğuyla birlikte görülen alkolizm vakalarının böyle bir izlenim yarattığı ileri sürülebilir Daha sonra ya-pılan çalışmalarda bu nokta da dikkate alınarak, anne ya da babasın-dan birisi alkolik olan çocukların, diğer tüm psikiyatrik bozukluklar-dan bağımsız olarak alkolizme yakalanma risklerinin toplumdaki ortalama riske göre 3-4 kez fazla olduğu gösterilmiştir Aile çalışma-ları, genetik geçişi ortaya koymak açısından yeterli değildir Alkolik ailenin çocuğu yetiştirdiği de göz önüne alınırsa alkolizmin, yetiştiril-meye bağlı faktörlerle de çocuğa aktarılmış olması mümkündür İkiz çalışmaları genetik geçişin önemini ortaya koymak açısından daha elverişlidir İkiz çalışmaları, tek yumurta ikizlerinde iki kardeş-te birden alkolizm görülme şıklığıyla, çift yumurta ikizlerinde bu sık-lığın karşılaştırılmasıyla yapılır Tek yumurta ikizlerinde birlikte al-kolizm görülme sıklığı, çift yumurta ikizlerine göre fazladır Bu bulgu genetik malzemenin önemini ortaya koyar Tek yumurta ikizle-rinde genetik yapı tam olarak aynıdır Çift yumurta ikizlerinin gene-tik yapısı ise herhangi iki kardeş kadar birbirine benzer Genetik yapı-nın benzerliği arttıkça alkolizmin birlikte görülme sıklığı da artmaktadır Genetik geçişi ortaya koyan üçüncü gurup araştırma evlat edinil-miş çocuklarla yapılan çalışmalardır Bu çalışmaların genel olarak ortaya koyduğu: Biyolojik ailesi alkolik olan çocukların ilk altı ay içinde ailesinden ayrılıp başka ailelerin yanına verilenlerinde alkolizm sıklı-ğı, yine aynı durumda evlat edinilmiş ama biyolojik ailesi alkolik ol-mayan çocuklara göre daha yüksek olduğudur Her iki durumda da evlat edinen ailede anne ya da baba alkolik değildir Biyolojik anne ba-basından biri alkolik olan, ama evlat edinen ailesinde alkolik olma-yan çocukların alkolizme yakalanma riski, biyolojik ailesinde alkolik olmayan ama evlat edinen ailede anne ya da babanın alkolizm geliş-tirdiği durumlara göre de daha fazladır Evlat edinilmiş çocuklarla yapılan çalışmalar da genetik geçişin önemini ortaya koyduğu gibi, bunun yetiştirilmeyle ilgili etkenlere göre daha belirleyici olduğunu da vurgulamıştır Sözü edilen çalışmalar genetik geçişle belirlenen biyolojik bir yat-kınlığın varlığını ortaya koymakla birlikte bu yatkınlığı açıklayabile-cek özgün biyolojik bulgular bu denli açıklıkla saptanamamaktadır, bu yönde sürdürülen çalışmalar alkolizme yatkınlığı hazırladığı dü-şünülen bazı özellikleri ortaya koymuştur