Kişilik Yapısı Ve Stres İlişkisi

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-15-2012

Kişilik Yapısı ve Stres İlişkisi

Olaylara bakış açısının geçmişte benzer olaylarda yaşanan tecrübeler sonunda kemikleştiği ve kişiliğin bir parçası olduğu düşünülebilir

Belli bir tarzda gelişen bazı kişilik yapılarının çoğu zaman kişiyi stresin olumsuz etkilerine yatkınlaştırabileceği bildirilmektedir

Bunlar arasından mükemmeliyetçi kişilik ve öğrenilmiş karamsarlık tipik örneklerdir

Kendisi hakkında devamlı mükemmel beceri ve sonuçlar bekleyen bir insan (mükemmelliyetçilik), yaşayacağı hayal kırıklıkları nedeniyle olumsuz reaksiyonlar gösterebilir veya meydana gelen olumsuz olaylar kişinin hep kendinden kaynaklanan sebeplere atfedilir ve olayların devamlı bu şekilde süreceğine inancı (öğrenilmiş karamsarlık) depresyon yaratabilir

Diğer taraftan Kobasa (1979) tanımladığı mücadeleci kişilik yapısındaki stresle başa çıkmada etkili olabilen üç olumlu özellikten bahsetmektedir

Bu özelliklerden ilki olayları bir tehdit olarak değil kendini geliştirebilme fırsatı olarak görebilmektir

İnsanın sahip olduğu değerleri hayat boyu geliştirebilme potansiyeli vardır

Bu potansiyelin varlığına inanan insanlar yeni ve tehditkar durumları kaçma veya hostil davranışlar göstererek atlatmak yerine bu olayları mücadele gücü nispetinde yaşamayı ve bir daha aynı olayla karşılaşıldığında daha tecrübeli olmayı yeğleyebilirler

İkinci özellik meşgul olunan işin bir anlam ifade etmesidir

İşin bir anlam ifade edebilmesi için daha önceden yapılmış olan planlar içinde yer alması gerekir

Dolayısıyla bu özelliğe sahip olan insan planları dahilinde ilerlemekte ve anlamlı bir iş üzerinde çaba sarf eden ve bu onlarda olumlu hisler uyandırır

Üçüncü özellik ise içinde bulunulan şartların kontrol edilebileceğine ait inançtır

Bu özellik birinci bölümde açıklanan araştırmada da desteklendiği gibi stresle mücadelede oldukça önemli rol oynamaktadır

Stres veren durum mücadele edilmedikçe hayatı kısıtlayan bir faktör olabilir

Kısıtlılıklar amaçlara gem vurduğundan olumsuz duygular uyandırır

Halbuki kişinin yaşadığı çevreye etki edebileceğini hissetmesi olumlu bir duygudur

10-15-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Kişilik Yapısı Ve Stres İlişkisi Kişilik Yapısı ve Stres İlişkisi Olaylara bakış açısının geçmişte benzer olaylarda yaşanan tecrübeler sonunda kemikleştiği ve kişiliğin bir parçası olduğu düşünülebilir Belli bir tarzda gelişen bazı kişilik yapılarının çoğu zaman kişiyi stresin olumsuz etkilerine yatkınlaştırabileceği bildirilmektedir Bunlar arasından mükemmeliyetçi kişilik ve öğrenilmiş karamsarlık tipik örneklerdir Kendisi hakkında devamlı mükemmel beceri ve sonuçlar bekleyen bir insan (mükemmelliyetçilik), yaşayacağı hayal kırıklıkları nedeniyle olumsuz reaksiyonlar gösterebilir veya meydana gelen olumsuz olaylar kişinin hep kendinden kaynaklanan sebeplere atfedilir ve olayların devamlı bu şekilde süreceğine inancı (öğrenilmiş karamsarlık) depresyon yaratabilir Diğer taraftan Kobasa (1979) tanımladığı mücadeleci kişilik yapısındaki stresle başa çıkmada etkili olabilen üç olumlu özellikten bahsetmektedir Bu özelliklerden ilki olayları bir tehdit olarak değil kendini geliştirebilme fırsatı olarak görebilmektir İnsanın sahip olduğu değerleri hayat boyu geliştirebilme potansiyeli vardır Bu potansiyelin varlığına inanan insanlar yeni ve tehditkar durumları kaçma veya hostil davranışlar göstererek atlatmak yerine bu olayları mücadele gücü nispetinde yaşamayı ve bir daha aynı olayla karşılaşıldığında daha tecrübeli olmayı yeğleyebilirler İkinci özellik meşgul olunan işin bir anlam ifade etmesidir İşin bir anlam ifade edebilmesi için daha önceden yapılmış olan planlar içinde yer alması gerekir Dolayısıyla bu özelliğe sahip olan insan planları dahilinde ilerlemekte ve anlamlı bir iş üzerinde çaba sarf eden ve bu onlarda olumlu hisler uyandırır Üçüncü özellik ise içinde bulunulan şartların kontrol edilebileceğine ait inançtır Bu özellik birinci bölümde açıklanan araştırmada da desteklendiği gibi stresle mücadelede oldukça önemli rol oynamaktadır Stres veren durum mücadele edilmedikçe hayatı kısıtlayan bir faktör olabilir Kısıtlılıklar amaçlara gem vurduğundan olumsuz duygular uyandırır Halbuki kişinin yaşadığı çevreye etki edebileceğini hissetmesi olumlu bir duygudur