Parkinson Hastalığı Tedavisi Parkinson Tedavi

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-15-2012

Ne çalışması bu hocam? Ne zaman başladı ve ne zaman sonuçlanacak?

Bu ilaçta levodopa'nın daha sabit bir kan düzeyine kavuşup beyne daha düzenli ve sürekli ulaşmasını sağlayan bir katkı maddesi (entacapone) var

Levodopa'yı klasik şekilde alan hastalarla, bu şekilde alan hastaları kıyaslıyoruz

Tüm dünyada yaklaşık 800 hasta katılıyor bu çalışmaya

Sonuçlar iki sene içinde ortaya çıkacak

Eğer levodopa'nın beyne daha sürekli, daha az kesintili verilmesi bu tedaviye bağlı olarak oluştuğunu düşündüğümüz komplikasyonları azaltırsa levodopa kullanımının zamanlamasına karşı bakış açımız da değişecektir

Elimizdeki ikinci grup ilaçlar ise, dopamin agonistleri olarak tanımladığımız grup

Bu ilaçlar beyinde dopamin'in algılayıcılarına bağlanarak onun oluşturduğu etkiyi yaratıyorlar, bir nevi onun etkisini taklit ediyorlar

Bu grupta değişik ilaçlar var (bromokriptin, pergolid, lizürid, kabergolin, pramipeksol, ropinirol, pribedil) ve tamamı Türkiye'de bulunuyor

Genç yaştaki hastalarda tedaviye bunlarla başlamayı tercih ediyoruz, ihtiyaç doğunca da levodopa'yı tedaviye ekliyoruz

Elde başka silahlarımız yok mu?

Başka grup ilaçlar da var

Bunlardan birisi antikoliner-jikler

Beynin hareketle ilgili bazal ganglion'laı dediğimiz bölgesinde dopamin ile bir başka mesaj taşıyıcı kimyasal olan asetilkolin arasında bir denge var

Dopamin azaldığı zaman, asetilkolin miktarı da göreceli olarak yüksek kalıyor

Antikolinerjikler asetilkolin'in etkisini azaltarak dopamin-asetilkolin dengesinin kısmen de olsa tekrar kurulmasını sağlıyor

Bu grubu daha genç ve titremesi ön planda olan hastalarda kullanıyoruz

Yaşlı hastalarda tercih etmiyoruz, zira bellek bozukluğu, kafa karışıklığı yapabiliyorlar

Parkinson Tedavisinde En yeni ilaç grubu nedir?

Bunlar, "enzim inhibitörleri" dediğimiz bir grup, iki ayrı çeşidi var: "COMT enzimi inhibitörleri" ve "MAO enzimi inhibitörleri

" Birinci gruptaki ilaçların etkisi levodopa'nın beyin dışı çevre dokularda kullanımını engelleyerek beyne ulaşan levodopa miktarını artırmak, ikinci grup ise, beyin hücrelerinin kendi yaptığı ya da dışarıdan ulaşan levodopa'dan ürettiği dopamin'in

yıkılmasını engelleyerek beyinde daha uzun kalmasını sağlamaya yönelik ilaçlar

ikinci grup hem tek başlarına hem de levodopa içeren diğer ilaçlarla beraber kullanılabiliyor

COMT inhibitörleri ise, sadece levodoa içeren ilaçlarla beraber işe yarıyorlar çünkü onların amacı zaten daha çok levodopa'nın beyne ulaşmasını sağlamak

İlaçları ağızdan vermenin bir alternatifi var mı? Evet ilaçlan başka türlü verme yöntemleri de var

Örneğin yeni geliştirilen bir yöntem sayesinde levodopa, karından sokulan ince,bir kanül yoluyla onikiparmak bağırsağına sürekli olarak verilebiliyor

İlaç doğrudan doğruya bağırsağın içine verildiğinde emilmesinde bir süreklilik ve düzenlilik sağlanabiliyor

Ancak oldukça zahmetli bir yöntem bu

Bir başkası dopamin agonistler'inden bir tanesinin (apomorfin), deri altına takılan ince bir iğne ve programlanabilen, bu sayede de verilen ilaç miktarını ayarlayabilen küçük bir pompa vasıtasıyla sürekli olarak vücuda verilmesi ve beyindeki dopaminerjik uyarının sürekliliğinin sağlanması

Bu yöntem hareket kabiliyetinde dalgalanma sorunu yaşayan hastalarda oldukça işe yarıyor

Ya da aynı ilaç aniden kapanan hastaların kendi kendilerine yaptıkları tek enjeksiyonlar şeklinde uygulanabiliyor

Böyle verildiğinde ilaç 5 dakika gibi kısa bir sürede etki ediyor, etkisi yarım ila 1-2 saat kadar sürüyor

O süre zarfında da, örneğin hasta dışarıdaysa açılıp evine gitme şansını yakalıyor

Yeni çıkan bir başka yöntem daha var

Bu da yine bir başka dopamin agonist'inin (rotigotin) günde bir kez deriye yapıştırılan bir bant yoluyla verilmesi şeklinde

Hastalık için özgün olmayan tedavi yöntemleri olduğunu da söylediniz, bunlar neler?

Örneğin depresyon ilaçları

Bu hastalarda depresyona sık rastladığımızı söylemiştim

Hastanın yaşına, diğer vücutsal hastalıklarının olup olmadığına ve kullandığı diğer ilaçlara bakarak hangi depresyon ilacını tercih edeceğimize karar veriyoruz

Ya da hastanın hayalleri, hezeyanları varsa şizofrenide kullandığımız ilaçları kullanıyoruz

Parkinson hastalığının yarattığı zihinsel bozukluklar ve Par-kinson bunaması için de yeni bir ilaç grubu kullanmaya başladık

Bizim kliniğimizin koordinatörlüğünde yürütülen büyük bir uluslararası çalışma ile bugüne kadar Alzheimer hastalığında kullandığımız, "kolinesteraz inhibitörleri" grubundan bir ilacın (rivastigmin) Parkinson hastalığının yol açtığı bunamada da faydalı olduğunu gösterdik

Bir de baklanın yararlı olduğundan söz ediliyor, doğru mu?

Taze bakla, önemli ölçüde yukarıda sözünü eniğimiz, dopamin'in öncül maddesi olan leuodopa içeriyor

Taze baklanın 40-50 gramında yaklaşık 135 miligram leıvdopa var, yani bizim ilaçlarla verdiğimiz madde baklanın içinde doğal olarak mevcut

Ancak bakla hiçbir şekilde ilaç tedavisinin yerine geçmez

Yoğurtsuz olmak kaydıyla günde birkaç yüz gram taze bakla özellikle açılma-kapanma yaşayan hastaların daha uzun süre açık kalmalarını sağlayabilir

Ancak fazla yenmesi başta istem dışı hareketler olmak üzere istenmeyen etkilerin ortaya çıkmasına da neden olabilir

Parkinson cerrahisi

İlaç tedavisini anlattık, sıra geldi cerrahiye

Aslına bakarsanız cerrahi müdahalenin geçmişi oldukça eskilere dayanıyor, ilk olarak 1940'larda uygulanmış

Ondan sonra etkili ilaçların ortaya çıkmasıyla rafa kaldırılmış

Cerrahi yöntem 1990'larm başından itibaren tekrar popüler olmaya başladı, özellikle de levodopa'nın uzun süreli kullanımına bağlı olarak ortaya çıkan istem dışı hareketleri olan hastalarda çok işe yarayabileceği gösterildikten sonra

Cerrahinin temelinde şu mekanizma var: Parkinson hastalarının beyinlerinde bazı merkezler, dopamin eksikliğine bağlı olarak fazla çalışıyorlar

Nitelikleri baskılayıcı olan bu merkezler fazla çalıştıkları zaman, kendi kontrolleri altında bulunan ve hareket için gerekli son emirleri vermesi gereken beyin bölgelerini baskılıyorlar

Parkinson cerrahisinin amacı kontrolsüz olarak fazla çalışan bu bölgeleri daha az çalışır hale getirmek

Bu amaçla da iki değişik yöntem uygulanıyor

Bunlardan bir tanesine destruktif (harap edici) ya da "yakma cerrahisi" diyoruz, ikincisine ise "derin beyin stimülasyonu" veya "elektrot ile uyarma" veya "Pil takma cerrahisi diyoruz

Her iki yöntem de hasta uyutulmadan uygulanıyor

10-15-2012	#2
Prof. Dr. Sinsi	Parkinson Hastalığı Tedavisi Parkinson Tedavi Ne çalışması bu hocam? Ne zaman başladı ve ne zaman sonuçlanacak? Bu ilaçta levodopa'nın daha sabit bir kan düzeyine kavuşup beyne daha düzenli ve sürekli ulaşmasını sağlayan bir katkı maddesi (entacapone) var Levodopa'yı klasik şekilde alan hastalarla, bu şekilde alan hastaları kıyaslıyoruz Tüm dünyada yaklaşık 800 hasta katılıyor bu çalışmaya Sonuçlar iki sene içinde ortaya çıkacak Eğer levodopa'nın beyne daha sürekli, daha az kesintili verilmesi bu tedaviye bağlı olarak oluştuğunu düşündüğümüz komplikasyonları azaltırsa levodopa kullanımının zamanlamasına karşı bakış açımız da değişecektir Elimizdeki ikinci grup ilaçlar ise, dopamin agonistleri olarak tanımladığımız grup Bu ilaçlar beyinde dopamin'in algılayıcılarına bağlanarak onun oluşturduğu etkiyi yaratıyorlar, bir nevi onun etkisini taklit ediyorlar Bu grupta değişik ilaçlar var (bromokriptin, pergolid, lizürid, kabergolin, pramipeksol, ropinirol, pribedil) ve tamamı Türkiye'de bulunuyor Genç yaştaki hastalarda tedaviye bunlarla başlamayı tercih ediyoruz, ihtiyaç doğunca da levodopa'yı tedaviye ekliyoruz Elde başka silahlarımız yok mu? Başka grup ilaçlar da var Bunlardan birisi antikoliner-jikler Beynin hareketle ilgili bazal ganglion'laı dediğimiz bölgesinde dopamin ile bir başka mesaj taşıyıcı kimyasal olan asetilkolin arasında bir denge var Dopamin azaldığı zaman, asetilkolin miktarı da göreceli olarak yüksek kalıyor Antikolinerjikler asetilkolin'in etkisini azaltarak dopamin-asetilkolin dengesinin kısmen de olsa tekrar kurulmasını sağlıyor Bu grubu daha genç ve titremesi ön planda olan hastalarda kullanıyoruz Yaşlı hastalarda tercih etmiyoruz, zira bellek bozukluğu, kafa karışıklığı yapabiliyorlar Parkinson Tedavisinde En yeni ilaç grubu nedir? Bunlar, "enzim inhibitörleri" dediğimiz bir grup, iki ayrı çeşidi var: "COMT enzimi inhibitörleri" ve "MAO enzimi inhibitörleri" Birinci gruptaki ilaçların etkisi levodopa'nın beyin dışı çevre dokularda kullanımını engelleyerek beyne ulaşan levodopa miktarını artırmak, ikinci grup ise, beyin hücrelerinin kendi yaptığı ya da dışarıdan ulaşan levodopa'dan ürettiği dopamin'in yıkılmasını engelleyerek beyinde daha uzun kalmasını sağlamaya yönelik ilaçlar ikinci grup hem tek başlarına hem de levodopa içeren diğer ilaçlarla beraber kullanılabiliyor COMT inhibitörleri ise, sadece levodoa içeren ilaçlarla beraber işe yarıyorlar çünkü onların amacı zaten daha çok levodopa'nın beyne ulaşmasını sağlamak İlaçları ağızdan vermenin bir alternatifi var mı? Evet ilaçlan başka türlü verme yöntemleri de var Örneğin yeni geliştirilen bir yöntem sayesinde levodopa, karından sokulan ince,bir kanül yoluyla onikiparmak bağırsağına sürekli olarak verilebiliyor İlaç doğrudan doğruya bağırsağın içine verildiğinde emilmesinde bir süreklilik ve düzenlilik sağlanabiliyor Ancak oldukça zahmetli bir yöntem bu Bir başkası dopamin agonistler'inden bir tanesinin (apomorfin), deri altına takılan ince bir iğne ve programlanabilen, bu sayede de verilen ilaç miktarını ayarlayabilen küçük bir pompa vasıtasıyla sürekli olarak vücuda verilmesi ve beyindeki dopaminerjik uyarının sürekliliğinin sağlanması Bu yöntem hareket kabiliyetinde dalgalanma sorunu yaşayan hastalarda oldukça işe yarıyor Ya da aynı ilaç aniden kapanan hastaların kendi kendilerine yaptıkları tek enjeksiyonlar şeklinde uygulanabiliyor Böyle verildiğinde ilaç 5 dakika gibi kısa bir sürede etki ediyor, etkisi yarım ila 1-2 saat kadar sürüyor O süre zarfında da, örneğin hasta dışarıdaysa açılıp evine gitme şansını yakalıyor Yeni çıkan bir başka yöntem daha var Bu da yine bir başka dopamin agonist'inin (rotigotin) günde bir kez deriye yapıştırılan bir bant yoluyla verilmesi şeklinde Hastalık için özgün olmayan tedavi yöntemleri olduğunu da söylediniz, bunlar neler? Örneğin depresyon ilaçları Bu hastalarda depresyona sık rastladığımızı söylemiştim Hastanın yaşına, diğer vücutsal hastalıklarının olup olmadığına ve kullandığı diğer ilaçlara bakarak hangi depresyon ilacını tercih edeceğimize karar veriyoruz Ya da hastanın hayalleri, hezeyanları varsa şizofrenide kullandığımız ilaçları kullanıyoruz Parkinson hastalığının yarattığı zihinsel bozukluklar ve Par-kinson bunaması için de yeni bir ilaç grubu kullanmaya başladık Bizim kliniğimizin koordinatörlüğünde yürütülen büyük bir uluslararası çalışma ile bugüne kadar Alzheimer hastalığında kullandığımız, "kolinesteraz inhibitörleri" grubundan bir ilacın (rivastigmin) Parkinson hastalığının yol açtığı bunamada da faydalı olduğunu gösterdik Bir de baklanın yararlı olduğundan söz ediliyor, doğru mu? Taze bakla, önemli ölçüde yukarıda sözünü eniğimiz, dopamin'in öncül maddesi olan leuodopa içeriyor Taze baklanın 40-50 gramında yaklaşık 135 miligram leıvdopa var, yani bizim ilaçlarla verdiğimiz madde baklanın içinde doğal olarak mevcut Ancak bakla hiçbir şekilde ilaç tedavisinin yerine geçmez Yoğurtsuz olmak kaydıyla günde birkaç yüz gram taze bakla özellikle açılma-kapanma yaşayan hastaların daha uzun süre açık kalmalarını sağlayabilir Ancak fazla yenmesi başta istem dışı hareketler olmak üzere istenmeyen etkilerin ortaya çıkmasına da neden olabilir Parkinson cerrahisi İlaç tedavisini anlattık, sıra geldi cerrahiye Aslına bakarsanız cerrahi müdahalenin geçmişi oldukça eskilere dayanıyor, ilk olarak 1940'larda uygulanmış Ondan sonra etkili ilaçların ortaya çıkmasıyla rafa kaldırılmış Cerrahi yöntem 1990'larm başından itibaren tekrar popüler olmaya başladı, özellikle de levodopa'nın uzun süreli kullanımına bağlı olarak ortaya çıkan istem dışı hareketleri olan hastalarda çok işe yarayabileceği gösterildikten sonra Cerrahinin temelinde şu mekanizma var: Parkinson hastalarının beyinlerinde bazı merkezler, dopamin eksikliğine bağlı olarak fazla çalışıyorlar Nitelikleri baskılayıcı olan bu merkezler fazla çalıştıkları zaman, kendi kontrolleri altında bulunan ve hareket için gerekli son emirleri vermesi gereken beyin bölgelerini baskılıyorlar Parkinson cerrahisinin amacı kontrolsüz olarak fazla çalışan bu bölgeleri daha az çalışır hale getirmek Bu amaçla da iki değişik yöntem uygulanıyor Bunlardan bir tanesine destruktif (harap edici) ya da "yakma cerrahisi" diyoruz, ikincisine ise "derin beyin stimülasyonu" veya "elektrot ile uyarma" veya "Pil takma cerrahisi diyoruz Her iki yöntem de hasta uyutulmadan uygulanıyor