|
Prof. Dr. Sinsi
|
Parkinson Hastalığı Belirtileri
Parkinson Hastalığı Belirtileri
Parkinson hastalığının 4 ana belirtisi var
Şimdi de isterseniz Parkinson hastalığının ana belirtile-rinden bahsedelim
Tıpta, "Parkinson sendromu" ile "Parkinson hastalı-ğını birbirinden ayırıyoruz Tıp dilinde "sendrom" deni-len şey bir grup belirtinin bir araya gelmesi ile oluşan tab-lodur Herhangi bir sendromun altında değişik sebepler, değişik hastalıklar yatabilir Parkinson sendromunun 4 ta-ne belirtisi vardır Bunlardan ilki; hareketlerin yavaşlama-sı Hareketlerin yavaşlamasıyla da hareketin söz konusu olduğu her türlü işlevde bir fakirleşme, yavaşlama, ağırlaş-ma ortaya çıkar Örneğin elini kullanmada bir güçlük, bir beceriksizlik, bir yavaşlama hissetmeye başlar hasta, "Ben yazı yazarken, yazımın giderek küçülmeye başladığını fark ediyorum Özellikle düğmeleri açıp kapatırken zorluk çek-tiğimi hissediyorum Şişe kapaklarım açıp kapatırken, döndürücü hareketleri yaparken, tıraş olurken bir becerik-sizlik, bir yavaşlama hissediyorum" der Yukarda da bah-settiğim gibi hasta kendini iyi gözlemleyebiliyorsa, kaba kuvvetinde aslında bir sorun olmadığını, ancak eli kullan-makta, hareketlerin ahenkli ve uyumlu biçimde-yapılma-sında bir sorun olduğunu tarif eder Eğer hastalık koldan başladıysa, hastanın söyleyeceği belirtiler genelde bu şekil-dedir Hastalık bacaktan da başlayabilir Bu sefer de hasta der ki, "Bir bacağımı sürter gibiyim, bir ayağımı kaldır-makta zorluk çekiyorum Özellikle yüksek basamakları çı-karken, bazen o ayağım arkadan geliyor, takılıyor" Dışar-dan bakanlar, hastanın yürürken, bir tarafındaki kolunu sallamadığını da fark edebilirler Bütün bunlar Parkinson sendromunun bir numaralı belirtisi olan hareketlerin ya-vaşlaması, tıp dilindeki adıyla, bradikinezi'nin belirtileri
iki numaralı belirti ne?
Bütün kaslarda normalde olan hafif bir temel kasılma oranı vardır Biz buna, "kas tonusu" diyoruz Parkinson sendromunda kas tonusu artar Hastanın bir kolunu ya da bacağını alıp oynattığımız zaman, direndiğini fark edersi-niz Sanki kurşun bir boruyu bükermişçesine, tüm hareket boyunca direnç gösterir Hastalar bunu, kas ağrıları, kas tutukluğu şeklinde algılarlar Tıp dilinde biz buna rijidite deriz
Uç numara belirti şu ünlü titreme mi yoksa?
Evet, kendine özgü, tipik bir titreme Bu, kaba bir titre-medir ve prensip olarak istirahat halindeyken ortaya çıkar Hasta kolunu ya da bacağını hiç kullanmazken, örneğin yanında ya da kucağında tutarken kaba salınımlar şeklin-de görülen bir titreme Bazen sadece başparmak ile işaret-parmağını tutar Biz buna "para sayma şeklinde titreme" veya "hap yapma şeklinde titreme" diyoruz Bazen o ka-dar hafif olur ki hasta kendisi farkına varmaz Yakınları fark ederler, "Senin elin titriyor" derler Hasta bakar elinin titrediğini görür Genelde eller kaldırılıp kullanılmaya baş-lanıldığı zaman, bu titreme, geçici de olsa kaybolur; el ve-ya kol belli bir konumda tutulmaya devam ederse tekrar ortaya çıkabilir Bu yüzden de hastaların büyük kısmı, eğer çok şiddetli değilse, titremelerinden fazla şikayetçi ol-mazlar Titreme hastanın işlevlerini bozmaktan ziyade has-ta için bir rahatsızlık yaratır Başkalarının görmesinden çe-kindikleri için toplum içine çıkmaktan kaçınabilirler Buna da tıp dilinde "istirahat tremoru" diyoruz
Parkinson Sendromunun Ana Belirtiler
Yürümenin ve hareketlerin yavaşlaması, tutuklaşması, hareketleri başlatmada ve ince işlerde güçlük, yüzde donuklaşma (bradikinezi)
Kas sertliği (rijidite)
İstirahat halindeyken el veya bacak titremesi (tremor)
Duruş ve denge reflekslerinde bozulma, vücudun öne doğru eğilmesi (postural bozukluk)
Peki ya dördüncü belirti?
Parkinson sendromunun dördüncü belirtisi ise, vücu-dun duruş ve tutuş reflekslerinde bozulma İnsanlarda ayakta dururken yerçekimine karşı duran kaslarda sürekli bir kasılma ve bizim "duruş-tutuş refleksleri" dediğimiz refleksler olmasaydı insanlar bir torba gibi yığılıp kalırlar-dı Bizi temel reflekslerimiz ve temel "kas tonusu" bizi ayakta tutar Dengemizi aniden bozan bir etkiye maruz kaldığımızda düşmememizi sağlar Mesela ayakta hareket-siz duran bir kimseyi, geriye doğru çektiğinizde hemen bir ayağını geriye doğru atar, kollarını öne doğru savurur ve dengesini tekrar sağlar Biz buna "yakalama refleksi" di-yoruz Parkinson sendromunda bu duruş ve tutuş refleks-lerinde bir sorun vardır Onun için Parkinson hastasını ite-lediğiniz zaman, arkaya doğru ayağını atamayıp yere yıkı-labilir Biz buna np dilinde "postural refleks bozukluğu" veya "postural bozukluk" diyoruz Benzer şekilde hastala-rın ayakta duruşlarında da bir bozulma ortaya çıkar Has-talar çok tipik olarak, öne doğru eğik dururlar, kollan da hafifçe bükülüp kendilerine doğru çekilmiştir Böyle bir hastayı görür görmez daha ilk bakışta tanırsınız Bu hasta-larda denge herhangi bir şekilde bozulduğu zaman, hasta tekrar normal duruşunu sağlayamayıp düşebilir Bunu ba-zen hastalar şöyle tarif ederler: "Otobüste ayakta duru-yordum, aniden hareket etti Hiçbir şey yapamadan kütük gibi yıkıldım" ya da, "Yokuş aşağıya gidiyordum birden dengemi sağlayamadım, arkamdan itilmiş gibi birden hız-lanmaya başladım ve düştüm"
Bu 4 belirti bir araya geldiği zaman, biz bir "Parkinson sendromu"nun veya bir başka deyişle, Parkinsoniztn'in varlığından söz ederiz Ancak Parkinson sendromu diye-bilmek için bu 4 belirtinin de bir arada olması şart değil Bunlardan en az 2 tanesi bir aradaysa "Parkinson sendro-mu" tanısı konur
|