Duygudurum Bozukluklari

MAJÖR DEPRESIF BOZUKLUK

GIDIS VE TEDAVI

GIDIS

Her yasta baslayabilen ama çogu kez 20’li yaslarin ortalarinda görülen Majör Depresyon tedavi edilmezse, 6 ay ve daha uzun sürebilir Kimi belirtiler (semtomlar) aylar ya da yillarca sürebilir

Majör Depresif Bozukluk bosanma, is kaybi, aileden sevilen birinin ölümü gibi nedenler sonrasi ortaya çikar Alkol, uyusturucu madde kullanimi da ortaya çikmasini kolaylastirir

Agir Majör depresif bozukluk geçirenlerden yaklasik %15’inin intihar ettigi belirtilmistir

Majör Depresif Bozukluk öncesinde “Distimik Bozukluk” (Bakiniz Distimik Bozukluk) görülebilir Organik bir hastaliga bagli olarak ve Borderline, Obsesif-Kompulsif Bozukluk, Anorexia Nervoza, Bulimia Nervoza gibi bozukluklardan da siklikla ortaya çikabilir

TEDAVI

Tedavi Psikoterapi ve ilaç tedavisi ile birliktedir Destekleyici Psikoterapi ve Dinamik Psikoterapi’den yarar saglanir

Ilaç tedavisinde Antidepresanlar yüksek oranda yarar saglarlar ve hastaligin iyilesme sürecinin kisaldigi bildirilmistir ( 1999 Trabzon Kongresi – Editör)

12- DISTIMIK BOZUKLUK

Distimik Bozuklugun baslica özelligi, en az 2 yil, hemen her gün, yaklasik gün boyunca süren, kronik depresif bir duygudurumun varligidir Bu insanlar kendilerini kederli ya da hüzünlü olarak tanimlarlar Çocuklarda irrite hal ile ortaya çikabilir Bir yil sürmesi durumunda bu taniyi alabilir (DSM IV) Istahsizlik veya asiri yemek yeme, uykusuzluk ya da asiri uyku uyuma, enerjinin düsük olmasi, yorgunluk, benlik saygisinin düsmesi, düsünceleri yogunlastiramama, umutsuzluk duygulari ve karar vermede güçlük çekme görülür Bu kisiler sürekli kendilerini elestirirler ve ilgileri azalir Kendilerini yetersiz bulurlar, çekici hissetmezler Bu depresif durum bir parçalari oldugu için de, sorulmadikça yakinmazlar; çünkü hep böyledirler

Iki yil içinde ( çocuklar ve ergenler için 1 yil ) iyi hissedilen ara dönemler, 2 aydan daha uzun sürmez
Depresif durum toplumsal ve mesleki alanda, üretkenlikte sikintiya neden olur

Distimik bozuklukta en sik yetersizlik duygulari, genel bir ilgi kaybi ve hiçbir seyden zevk alamama, toplumdan uzaklasma, suçluluk duygulari ya da geçmisle ilgili düsüncelere dalmalar, yasam etkinliklerinde ve üretkenliginde azalma, etkin olamama görülür; ayrica hizli göz hareketleri vardir

Ailelerinde Majör Depresif Bozukluk olanlarda daha sik görülür

Çocuklarda her iki cinste esit görülür Çogu kez okul basarisinda ve toplumsal etkinliklerde bozulmalara neden olur Bu çocuklar irrite, ters, huysuz ve “asabi” dirler Benlik saygilari ve toplumsal becerileri düsüktür; karamsardirlar Kadinlarda erkeklerden 2 – 3 kat fazla görülür Siklikla Kisilik Bozuklugu’yla birlikte görülebilir Ilaç tedavisinde anti-depresanlardan yararlanilir

2 IKI UÇLU BOZUKLUKLAR - MANI - DEPRESYON

MANIK EPIZOD (UÇUSMA – YÜKSELME)

Kiside, normal kendilik çizgisi disinda, olaganüstü kendini çok iyi hissetme, nese, cosku, keyifli hal, taskinlik ile ortaya çikar Birey herseye kahkahalarla gülmeye, sarkilar söylemeye, içi içine sigmaz bir heyecan duymaya, nesesinden mutlulugundan sözetmeye baslar Çabuk sinirlenme, irite hal, asiri bir taskinlik, kizginlik, öfke, saldirganlik görülebilir Bir üstünlük duygusu ile diger insanlara saygisizca davranma, esyalara zarar verme, vurup kirmalar, küfürlü konusma görülür Cosku, heyecan ile kisa süren üzüntülü hal ve aglama arasinda dalgalanan bir duygudurumu gösterir Asiri kendine güvenme ve büyük görme, çocuksu bir “herseye gücü yeterlilik” hissetme ile kendini sergileyen davranislar ortaya çikar Sosyal mesafeleri umursamayan bir rahatlik, giriskenlik içindedir Sürekli heyecan içinde yeni projeler üreterek, durmadan konusur Yeni alanlara ilgi ve istek duymaya baslar Metafizik ve Felsefe içeren konulara dogru kayabilir

Konusma hizlanmistir Bir konuyu anlatirken çagrisimlari çok hizlandigi için düsünceden düsünceye siçrar Ana konu kaybolur Örnegin bir tekneden bahsedilirken, bir tekne seyahatinden konusmaya baslayarak, Amerika’nin kesfi, Kristof Kolomb, oradan iletisim agina, internet üzerinden çesitli projelere geçebilir Zihninin berrakligindan ve tikir tikir isleyisinden sözeder Ince ayrintilari büyük bir dikkatle görür ve anlatir Dikkat artmis, her seye yönelmis, bellek artmis ve güçlenmistir Bir konuya konsantre olup yogunlasamaz Kendine güven asiri derecede arttigi için riskli davranislar ortaya çikar Kendinin ve diger insanlarin yasamini dikkate almaksizin hizli araba kullanma, asiri para harcama ve riskli yatirimlar yapma görülür Ilerleyen boyutta (Psikotik düzeyde) dünyayi kurtaracak kisi (Kurtarici peygamber, Atatürk, Basbakan vs) olmak gibi Megalomanyak sanilar (hezeyan) ortaya çikabilir Veya paranoid (süpheci) düsünceler; "Beni izliyorlar, dinleme aygitlari yerlestiriyorlar, düsmanlarim bana komplo kuruyor" düzeyinde olabilir Ilerleyen kronik (uzun süren) durumda, Psikiyatride “Schneider” belirtisi adi verilen “Bana emir veren ve yöneten sesler duyuyorum” belirtileri ortaya çikabilir

Konusma hizlanmis ve artmistir Yüksek sesle, karsisindakini dinlemeden ve söz hakki vermeden, bu duruma hiç aldiris etmeden konusur Çagrisimlari çok arttigi için konudan konuya, düsünceden düsünceye siçrayarak gider Hareketleri hizlanmis, enerjisi yükselmis ve hiç tükenmeyecek gibidir Gece gündüz geç saatlere kadar çalisip yazilar yazip, projeler düzenleyip, çizimlerini duvarlara yapistirabilir Yerinde duramayip, asagi yukari gezinerek dolasir Seyahatlere çikabilir O an için zevk verici fakat sonuçlari kötü olabilecek iliskiler, parasini malini saga sola saçip, asiri cömert davranislar görülür Alkol ve uyusturucu kullanmaya baslayabilir Kendini hiç ilgilendirmeyen baska insanlarin islerine karisir, kavgalar çikarabilir Uykusu azalmistir ama uykusuzluktan yakinmaz Cinsel istegi ve performansi artmistir

Amerikan Psikiyatri Birligi, Mental Bozukluklarin Tanisal ve Sayimsal el kitabina (DSM IV – 1998) göre, Manik Epizodun ölçütleri söyledir

A- Olagandisi ve sürekli, taskin, kabarmis, irite, ayri bir duygudurum döneminin olmasi

B- Duygudurum Bozuklugu dönemi sirasinda asagidaki belirtilerin görülmesi

1- Benlik saygisinda abartili bir artis (Asiri kendine güvenme – güçlü hissetme)
2- Uyku gereksiniminin azalmasi
3- Her zamankinden daha fazla konuskan olma ya da konusmaya tutma
4- Fikir uçusmalari (siçramalar) ve düsüncelerin sanki yansiyor gibi birbiri ardisira gelmesi yasantisi
5- Dikkat daginikligi (yani, dikkat önemsiz ya da ilgisiz bir dis uyaranla kolaylikla dagilabilir)
6- Amaca yönelik etkinlikte artma (toplumsal yönden, iste ya da okulda, cinsel açidan) ajitasyon
7- Kötü sonuçlar dogurma olasiligi yüksek, zevk veren etkinliklere asiri katilma (Örnegin elindeki bütün parayi alisverise harcama, düsüncesizce cinsel girisimlerde bulunma ya da aptalca is yatirimlari yapma)
8- Is yasami, sosyal yasam ve özel iliskilerde önemli ölçüde bozulma ve durumun baskalarinca gözlemlenmesi

Bu belirtinin artmasi ile Hipomani olusabilir

KARISIK (MIXED) EPIZOD

Majör Depresif Bozukluk Epizodlari, Manik Epizodlarla birlikte görülürse; yani kisi depresif bir halden, coskulu, neseli, taskin, abartili manik davranislara dalgalanip geçiyorsa, Karisik (Mixed) Epizod adi verilir Mevsimsel özellikler tasir Belirleyici anksiyete ve strese neden olacak bir durum olmadigi halde, sonbahar ve kista depresif durum, ilkbaharda depresyonun kalkmasi görülmektedir

TEDAVI

Psikodinamik kuramlar genelde depresyonu açiklarlar Jung ekolü, maninin depresyona düsmemek için yükselme, siçrama, uçusma oldugunu, altta yatan depresyona karsi bir savunma sekli oldugunu söylemistir Melanie Klein ise çocuklukta birikmis olan agresyon, öfke ve yikiciligini yadsiyan bireyin, kayip sevgi nesnesini tamir etme amaçli bir savunma biçimi gösterdigini, "Baskalarini idealize etmede, savunma amaçli kullanilmaktadir" demistir
Tedavi manik epizodlarda ilaçla yapilmaktadir Daha sonra ilaç tedavisi ve psikoterapi ile devam edilir Ilaç tedavisi bittikten sonra Destekleyici Psikoterapi ile devam edilmelidir Manikler, üstünlük duygusu tasidiklari dönemlerde psikoterapiye devam etmeyebilirler

psikom