Flüoresan Lambaların Enerji Tasarrrufu Açısından İncelenmesi

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-15-2012

Elektronik Balast

Elektronik balastlar, lambanın titreme ve gürültüsünü azaltan endüktif balastlara göre daha yüksek frekansta çalışırlar

Elektronik balastlar, endüktif balastlardan yüzde 25 daha az elektrik kullanırlar

Bir çok elektronik balastın lambayı kısma olanağı sağlaması ile daha fazla enerji tasarrufu mümkündür

Daha verimli aydınlatma sistemleri, daha az ısı üretirler

Elektronik balastların, IEC 928 ve 929 uluslararası standartlar ile uyumlu ve yüksek güç faktörüne sahip olduğundan emin olunmalıdır

Ekonomik olması nedeniyle yaygın olarak kullanılan flüorsan lambalarda endüktif balast yerine elektronik balast kullanımı sonucu enerji tasarrufu sağlanmaktadır

Lamba sayısının çok fazla olduğu yerlerde, bu tasarruf küçümsenemeyecek kadar büyük olmaktadır

Endüktif balastlara göre daha pahalı olan elektronik balastların aşağıda belirtilen üstünlükleri vardır

• Lambanın ve tüm aydınlatma sisteminin etkinlik faktörünü artırır

• Işık titreşimini ve stroboskobik olayları önler

• Startersiz olması nedeniyle 150V’dan daha düşük gerilimlerde dahi lambanın ani ateşlenmesini sağlar

• Güç faktörünü yükseltir ve kompanzasyona gerek yoktur

• Işık akısının istenilen oranda azaltılıp çoğaltılmasına imkan tanır

• Sıcaklık yükselmesi az olduğundan ısı kayıpları da azalır

• Uğultu ve vızıltı gibi gürültüleri olmaz

• Bir balastla iki lamba çalıştırılabilir

• Doğru gerilimle beslenebilirler

Yukarıda belirtilen üstünlüklerin yanında yüksek oranda harmonik üretmesi gibi sakıncaları da bulunmaktadır

Birçok deşarj lambasının çalıştırılmasında akım-gerilim karakteristiklerinde negatif değerlere rastlanır

Lambanın ateşlenmesi için 220V’dan daha büyük gerilimler gerekmektedir

Ateşleme gerilimi starter diye tanımlanan bobin üzerinden sağlanır

Yüksek sabit gerilime ulaştığı anda lamba ateşlenir

Balast ayrıca akım sınırlayıcı olarak görev yapar

Balastın endüktansı ile faz kayması oluşur

Flüorsan lambalarda klasik balast (CB), endüktif düşük güçlü balast (LLB) ve elektronik balastların kullanılmasıyla güç kaybı karşılaştırılması Şekil 1’de yapılmaktadır

Elektronik balastların kullanılmasıyla alternatif akımda 25-40 Hz gibi yüksek frekanslarda 220V/50Hz şebeke geriliminde güç kaybının yüzde 3-5 değerlerinde olduğu gözlenmektedir

58W gücündeki lamba yaklaşık olarak 50W gücündeki lambanın ışık akısını vermektedir

Şekilden de görüldüğü gibi elektronik balastların kullanılmasıyla klasik balastlara nazaran yüzde 23 enerji tasarrufu sağlanmıştır

İşletim maliyetinin düşük oluşu, kuruluş maliyetini kısa sürede karşılayacaktır

Elektronik balastlar, her şeyden önce uzun ömür ve güvenilir bir işletime göre düşünülmelidir

Bu elemanlar güvenli bir biçimde nominal değerlerin altında kullanılabilecek biçimde tasarlanmalıdır

Bu, geçici veya sürekli yüksek voltaj empülsiyonları gibi olağanüstü durumlarda da güvenle çalışmaları açısından geçerlidir

Elektronik balastlardaki bağlantılarda, lambanın anormal çalışma koşullarında bile yapı elemanlarına uygun olmayan yüklerin yüklenmesine izin verilmemelidir

Bu çalışmada, elektronik balastların kullanılması gerekliliğini ortaya koyan ekonomik ve ekolojik sonuçların yanı sıra yüksek frekanslı ışığın insanların çalışmasına olumlu katkılar sağlayacağı da görülmektedir

Sürekli titreşimler, insanlar için bir yük olmaktadır

Bu özellikle ekran başındaki çalışmalarda daha da önem kazanmaktadır

Hızlı yorulma, konsantrasyon bozuklukları, metin çalışmalarında hatalar şeklinde sonuçlar meydana getirmektedir

Aydınlatma Mühendisi Prof

Dr

Christian Bartenbach’in bu konuda çalışmaları bulunmaktadır

Geleneksel yöntemlerle çalışan lambalara karşın elektronik balastlı flüoresan lambalar titreşimsiz bir ışık vermektedirler

Diğer ışık kaynaklarına göre daha ekonomiktir

Tablo 1’de flüoresan lambaların tasarım hesabı yapılmıştır

10-15-2012	#2
Prof. Dr. Sinsi	Flüoresan Lambaların Enerji Tasarrrufu Açısından İncelenmesi Elektronik Balast Elektronik balastlar, lambanın titreme ve gürültüsünü azaltan endüktif balastlara göre daha yüksek frekansta çalışırlar Elektronik balastlar, endüktif balastlardan yüzde 25 daha az elektrik kullanırlar Bir çok elektronik balastın lambayı kısma olanağı sağlaması ile daha fazla enerji tasarrufu mümkündür Daha verimli aydınlatma sistemleri, daha az ısı üretirler Elektronik balastların, IEC 928 ve 929 uluslararası standartlar ile uyumlu ve yüksek güç faktörüne sahip olduğundan emin olunmalıdır Ekonomik olması nedeniyle yaygın olarak kullanılan flüorsan lambalarda endüktif balast yerine elektronik balast kullanımı sonucu enerji tasarrufu sağlanmaktadır Lamba sayısının çok fazla olduğu yerlerde, bu tasarruf küçümsenemeyecek kadar büyük olmaktadır Endüktif balastlara göre daha pahalı olan elektronik balastların aşağıda belirtilen üstünlükleri vardır • Lambanın ve tüm aydınlatma sisteminin etkinlik faktörünü artırır • Işık titreşimini ve stroboskobik olayları önler • Startersiz olması nedeniyle 150V’dan daha düşük gerilimlerde dahi lambanın ani ateşlenmesini sağlar • Güç faktörünü yükseltir ve kompanzasyona gerek yoktur • Işık akısının istenilen oranda azaltılıp çoğaltılmasına imkan tanır • Sıcaklık yükselmesi az olduğundan ısı kayıpları da azalır • Uğultu ve vızıltı gibi gürültüleri olmaz • Bir balastla iki lamba çalıştırılabilir • Doğru gerilimle beslenebilirler Yukarıda belirtilen üstünlüklerin yanında yüksek oranda harmonik üretmesi gibi sakıncaları da bulunmaktadır Birçok deşarj lambasının çalıştırılmasında akım-gerilim karakteristiklerinde negatif değerlere rastlanır Lambanın ateşlenmesi için 220V’dan daha büyük gerilimler gerekmektedir Ateşleme gerilimi starter diye tanımlanan bobin üzerinden sağlanırYüksek sabit gerilime ulaştığı anda lamba ateşlenir Balast ayrıca akım sınırlayıcı olarak görev yapar Balastın endüktansı ile faz kayması oluşur Flüorsan lambalarda klasik balast (CB), endüktif düşük güçlü balast (LLB) ve elektronik balastların kullanılmasıyla güç kaybı karşılaştırılması Şekil 1’de yapılmaktadır Elektronik balastların kullanılmasıyla alternatif akımda 25-40 Hz gibi yüksek frekanslarda 220V/50Hz şebeke geriliminde güç kaybının yüzde 3-5 değerlerinde olduğu gözlenmektedir 58W gücündeki lamba yaklaşık olarak 50W gücündeki lambanın ışık akısını vermektedir Şekilden de görüldüğü gibi elektronik balastların kullanılmasıyla klasik balastlara nazaran yüzde 23 enerji tasarrufu sağlanmıştır İşletim maliyetinin düşük oluşu, kuruluş maliyetini kısa sürede karşılayacaktır Elektronik balastlar, her şeyden önce uzun ömür ve güvenilir bir işletime göre düşünülmelidir Bu elemanlar güvenli bir biçimde nominal değerlerin altında kullanılabilecek biçimde tasarlanmalıdır Bu, geçici veya sürekli yüksek voltaj empülsiyonları gibi olağanüstü durumlarda da güvenle çalışmaları açısından geçerlidir Elektronik balastlardaki bağlantılarda, lambanın anormal çalışma koşullarında bile yapı elemanlarına uygun olmayan yüklerin yüklenmesine izin verilmemelidir Bu çalışmada, elektronik balastların kullanılması gerekliliğini ortaya koyan ekonomik ve ekolojik sonuçların yanı sıra yüksek frekanslı ışığın insanların çalışmasına olumlu katkılar sağlayacağı da görülmektedir Sürekli titreşimler, insanlar için bir yük olmaktadır Bu özellikle ekran başındaki çalışmalarda daha da önem kazanmaktadır Hızlı yorulma, konsantrasyon bozuklukları, metin çalışmalarında hatalar şeklinde sonuçlar meydana getirmektedir Aydınlatma Mühendisi Prof Dr Christian Bartenbach’in bu konuda çalışmaları bulunmaktadır Geleneksel yöntemlerle çalışan lambalara karşın elektronik balastlı flüoresan lambalar titreşimsiz bir ışık vermektedirler Diğer ışık kaynaklarına göre daha ekonomiktir Tablo 1’de flüoresan lambaların tasarım hesabı yapılmıştır