İntermetın Tarıhçesı Hakkında Bilgi

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-14-2012

1972 haziranında, dosya aktarma protokolünün (FTP) özellikleri belirlenirken, birisi Ray Tomlinson tarafından yazılmış olan e-mektup programlarının da bu projeye dahil edilmesini önerdi

Bu kişi ARPANet projesinde uzman olarak çalışıyordu ve kullanıcı adıyla, kullanıcının bağlı olduğu bilgisayarın adını birbirlerinden ayırmak için bir işarete gereksinim duymuştu

Hiçbir durumda, kullanıcının adının içinde yer almayacak bir karaktere gerek vardı

Önünde duran klavyeye baktı, harfler ve sayılar dışında kalan bir düzine kadar noktalama imi içinden @ işaretini seçti

Bu konuda Ray Tomlinson aynen şöyle demiştir: "E-mektup programını ilk önce ben yazmıştım ve istediğim işareti seçmek de bana düştü

" Ve büyük bir olasılıkla bu seçimi yaparken, @ işaretine bütün dünyada kullanılacak bir anlam yüklediğinden habersizdi

Internet'in kullanım alanları
Internet'in en popüler iki kullanım alanı e-posta (e-mail) ile WWW'dir (World Wide Web - Dünya Çapında Örümcek Ağı)

Bunlar dışında IRC (Internet Relay Chat - Internet'te canlı söyleşi) protokolü yardımıyla bu programı bilgisayarlarına yüklemiş olan diğer Internet kullanıcılarıyla söyleşebilirsiniz

Internet kafelerdeki bilgisayarlardan söyleşi (chat) odalarına takılmak bugünlerde gençler arasındaki en yaygın Internet kullanım biçimi sanırım

Telnet uzaktaki bir bilgisayara erişip onun üzerinde çalışmak için kullanılır

FTP (File Transfer Protocol - Dosya Aktarma Protokolü) ile bilgisayarımıza çeşitli ekran koruyucular, programlar, resimler indirebiliriz

Başka bir bilgisayara istediğimiz dosyaları gönderebiliriz

Artık Internet'in içinde yer alan haber gruplarını izleyerek ilgi alanlarınızdaki bilgilere erişip, kendi söylemek istediklerinizi de buralardan duyurabilirsiniz

Burada bir not düşmek istiyorum

Haber gruplarının gelişimi, Internet'ten (ARPANet'ten) tamamen bağımsız olmuştur

Bu konuda ayrıntılı bilgi edinmek isterseniz, yazının sonundaki kaynaklardan yararlanabilirsiniz

Eskiden Internet'te yazıları bir menü yapısı içinden seçmeye ve okumaya izin veren Gopher protokolü ve WAIS, Archie gibi arama ve bilgiye erişim yolları vardı ancak artık WWW ve arama motorları ile dizinler bunların yerini tamamen almıştır

Peki, hepsi iyi de, kim yönetiyor bunları?
Internet bir ülke olsaydı, yönetim biçimi de anarşidir yani hiçbir yönetimin olmaması diyebilirdik

Internet'i hiç kimse yönetmiyor ya da herkes yönetiyor

Hiçbir kimseye, örgüte ya da örgütler topluluğuna ait değil

İnsanların işbirliğiyle oluşmuş

Başlangıçta yalnızca 4 bilgisayar vardı

Şimdi ise yüzlerce ticari iletişim ağı, binlerce kuruluş, yüz binlerce iş yeri ve milyonlarca kullanıcının bağlı olduğu kamuya açık, bilgisayar ağları arasında kurulmuş bir ağ var

Peki bu sistemi ayakta tutan kim?
• Sizler: Üreticiler, tüketiciler, bilgiyi kullananlar, düşünce ve anlatım özgürlüğünden yana olanlar, anne babalar, toplumun bireyleri, dünya vatandaşları

Evet, bunların hepsi Internet'ten yararlanıyor ve onu ayakta tutuyor

• The Internet Society - Internet Topluluğu: Internet'in kurumsallaşmış ruhu olarak da tanımlanabilir

Herkes üye olabilir

Yaptığı bir çok şeyin yanı sıra, IETF'yi de gözetir

• The Internet Engineering Task Force - Internet Mühendislik İş Gücü: Bu topluluk bir çok örgütte veya kuruluşta çalışan bireylerin yanı sıra ilgili ve konuya hakim bireylerden oluşur

Internet'in altyapısını oluşturan TCP/IP protokolünün gelişiminden sorumludur

• The World Wide Web Consortium - Dünya Çapında Ağ Üst Kurulu: Sanayinin de desteklediği bu üst kurul, WWW'in standartlarını belirler

Örneğin sizin göstericinizde (Netscape, IE) ve ağ sunucularında kullanılan HTTP (Hypertext Transfer Protocol - Üstün Yazı Aktarma Protokolü), ağ sayfalarını biçimlendirirken kullanılan HTML (Hypertext Mark-up Language / Üstün Yazı İşaretleme Dili) ve diğer ağ standartları bu üst kurul tarafından oluşturulur

• The Internet Corporation for Assigned Names and Numbers (ICANN) - Internet Adları ve Sayıları Atama Kuruluşu: Bu kuruluş, kâr amacı gütmeyen ve hükümet dışı bir örgüttür

Hem IP (Internet Protocol) sayılarının, hem de alan adlarının dağılımından sorumludur

• Alan adı veren kuruluşlar: Bir kaç ay öncesine kadar

com,

org,

net uzantılı uluslararası alan adlarını yalnızca InterNIC adındaki bir kuruluş kaydedebiliyordu

Şimdi bu tekel kırıldı ve alan adı fiyatları da düştü

Türkiye'de alan adı kaydetmeye yetkili tek kuruluş ODTÜ'dür

• Hükümetler: Internet ABD hükümetinin soğuk savaş dönemindeki güvenlik gereksinimleri nedeniyle oluşturulmuştu ve bugün de hükümetlerden etkilenmektedir

Türkiye'nin de aralarında bulunduğu demokratik ülkelerde herkes özgürce Internet'ten yararlanabilirken, bazı ülkelerde kimin ne şekilde Internet kullanabileceği sınırlandırılmıştır

Demokratik ülkelerin hükümetleri ise yalnızca ülke güvenliğini ilgilendiren konular, çocukların *****grafik sitelere erişiminin önlenmesi ve iletişim altyapısının düzenlenmesi ve iyileştirilmesi gibi konularda Internet'e müdahale etmektedirler

• The Electronic Frontier Foundation - Elektronik Öncü Vakfı: 1990'da kurulan bu vakıf, Internet'te düşünce ve anlatım özgürlüğünü savunuyor

Her türlü sansüre karşı olan ve konuşma özgürlüğünü desteklediği Mavi Kurdele (Blue Ribbon) kampanyasını başlattığı sıralarda, siteleri en çok ziyaret edilen 4 siteden biri olmuştu

• Standart belirleyiciler: ISO (International Standards Organisation - Uluslararası Standartlar Örgütü) ve IEEE'nin (Institute of Electrical and Electronical Engineers - Elektrik ve Elektronik Mühendisleri Enstitüsü) başını çektiği uluslararası standart belirleyici kuruluşlar, Internet'e de bir düzen vermeye çalışmaktalar

• Mucitler ve ürünleri geliştirenler: Internet Vinton Cerf (TCP/IP), Tim Berners-Lee (HTTP) gibi kişilerin akıllarına gelen parlak düşünceleri gerçekleştirmeleri, kendini adamış programcı grupların çabaları ve katkıları, bazen de Netscape, Microsoft, Sun Microsystems, IBM gibi şirketlerin Internet üzerinde kullanmanız için ortaya koydukları ürünlerin sonucu olarak şimdiki durumuna gelmiştir

• Sayfaları hazırlayanlar, programları yazanlar

: Internet'in en önemli sahipleri belki de bunlardır

Bir Internet sayfası hazırladığınızda, bazen ev hayvanınızın resimlerini, bazen kentinizle ilgili bilgiyi, bazen de günlerce uğraşıp yazdığınız bir programı diğer Internet kullanıcılarıyla paylaşmış olursunuz

• Altyapıyı kuranlar: Internet servis sunucular, yerel telefon kuruluşu (Türk Telecom), belki kablolu televizyon şirketiniz ve ürünleriyle Internet altyapısını oluşturan diğer yüzlerce firma

Kaynaklar
• ISOC (Internet Topluluğu)
Internet'in tarihçesiyle ilgili bir çok kaynağın listesini ISOC'un sitesinde bulabilirsiniz

• Internet for Historians, History of Internet: The development of the Internet
Bu belge ve Tarihçiler için Internet serisinin diğer iki belgesi, R

T

Griffiths tarafından ders notu olarak hazırlanmış ve oldukça ayrıntılı bilgiler içeriyor

İlk belge ARPANet'ten Internet'e nasıl gelindiğini ve WWW'in oluşmasını anlatıyor

• Internet for Historians, History of Internet: E-mail, newsgroups and lists
E-mektubun nasıl ortaya çıktığından, gelişimleri en az Internet'inki kadar ilginç olan haber gruplarına, Internet'teki iletişim yollarının tarihçesiyle ilgili bir yazı

• Internet for Historians, History of Internet: Search Engines
Archie ve WAIS'ten, günümüzdeki Altavista, Yahoo gibi arama motorları veya dizinlere nasıl gelindiğini merak edenler için iyi bir kaynak

• Keith Lynch's timeline of net related terms and concepts
Keith Lynch'ın 25 yıl boyunca biriktirdiği e-mektup ve haber grubu arşivlerinden derlediği bir zaman çizelgesi

Microsoft'tan, :-) işaretlerine kadar Internet'le ilgili bir çok şeyin ne zaman ortaya çıktığını merak ediyorsanız, bir göz atın

• USENET The Great Renaming 1985 - 1988
USENET haber gruplarının gelişiminden bir kesit, sık sorulan sorular ve yanıtları biçiminde, Lee S

Bumgarner tarafından anlatılıyor

• WhatIs

com
Özellikle bilgisayarlar ve Internet'le ilgili bir çok terimin kolayca anlaşılır açıklamalarını bu siteden bulabilirsiniz

10-14-2012	#2
Prof. Dr. Sinsi	İntermetın Tarıhçesı Hakkında Bilgi 1972 haziranında, dosya aktarma protokolünün (FTP) özellikleri belirlenirken, birisi Ray Tomlinson tarafından yazılmış olan e-mektup programlarının da bu projeye dahil edilmesini önerdi Bu kişi ARPANet projesinde uzman olarak çalışıyordu ve kullanıcı adıyla, kullanıcının bağlı olduğu bilgisayarın adını birbirlerinden ayırmak için bir işarete gereksinim duymuştu Hiçbir durumda, kullanıcının adının içinde yer almayacak bir karaktere gerek vardı Önünde duran klavyeye baktı, harfler ve sayılar dışında kalan bir düzine kadar noktalama imi içinden @ işaretini seçti Bu konuda Ray Tomlinson aynen şöyle demiştir: "E-mektup programını ilk önce ben yazmıştım ve istediğim işareti seçmek de bana düştü" Ve büyük bir olasılıkla bu seçimi yaparken, @ işaretine bütün dünyada kullanılacak bir anlam yüklediğinden habersizdi Internet'in kullanım alanları Internet'in en popüler iki kullanım alanı e-posta (e-mail) ile WWW'dir (World Wide Web - Dünya Çapında Örümcek Ağı) Bunlar dışında IRC (Internet Relay Chat - Internet'te canlı söyleşi) protokolü yardımıyla bu programı bilgisayarlarına yüklemiş olan diğer Internet kullanıcılarıyla söyleşebilirsiniz Internet kafelerdeki bilgisayarlardan söyleşi (chat) odalarına takılmak bugünlerde gençler arasındaki en yaygın Internet kullanım biçimi sanırım Telnet uzaktaki bir bilgisayara erişip onun üzerinde çalışmak için kullanılır FTP (File Transfer Protocol - Dosya Aktarma Protokolü) ile bilgisayarımıza çeşitli ekran koruyucular, programlar, resimler indirebiliriz Başka bir bilgisayara istediğimiz dosyaları gönderebiliriz Artık Internet'in içinde yer alan haber gruplarını izleyerek ilgi alanlarınızdaki bilgilere erişip, kendi söylemek istediklerinizi de buralardan duyurabilirsiniz Burada bir not düşmek istiyorum Haber gruplarının gelişimi, Internet'ten (ARPANet'ten) tamamen bağımsız olmuştur Bu konuda ayrıntılı bilgi edinmek isterseniz, yazının sonundaki kaynaklardan yararlanabilirsiniz Eskiden Internet'te yazıları bir menü yapısı içinden seçmeye ve okumaya izin veren Gopher protokolü ve WAIS, Archie gibi arama ve bilgiye erişim yolları vardı ancak artık WWW ve arama motorları ile dizinler bunların yerini tamamen almıştır Peki, hepsi iyi de, kim yönetiyor bunları? Internet bir ülke olsaydı, yönetim biçimi de anarşidir yani hiçbir yönetimin olmaması diyebilirdik Internet'i hiç kimse yönetmiyor ya da herkes yönetiyor Hiçbir kimseye, örgüte ya da örgütler topluluğuna ait değil İnsanların işbirliğiyle oluşmuş Başlangıçta yalnızca 4 bilgisayar vardı Şimdi ise yüzlerce ticari iletişim ağı, binlerce kuruluş, yüz binlerce iş yeri ve milyonlarca kullanıcının bağlı olduğu kamuya açık, bilgisayar ağları arasında kurulmuş bir ağ var Peki bu sistemi ayakta tutan kim? • Sizler: Üreticiler, tüketiciler, bilgiyi kullananlar, düşünce ve anlatım özgürlüğünden yana olanlar, anne babalar, toplumun bireyleri, dünya vatandaşları Evet, bunların hepsi Internet'ten yararlanıyor ve onu ayakta tutuyor • The Internet Society - Internet Topluluğu: Internet'in kurumsallaşmış ruhu olarak da tanımlanabilir Herkes üye olabilir Yaptığı bir çok şeyin yanı sıra, IETF'yi de gözetir • The Internet Engineering Task Force - Internet Mühendislik İş Gücü: Bu topluluk bir çok örgütte veya kuruluşta çalışan bireylerin yanı sıra ilgili ve konuya hakim bireylerden oluşur Internet'in altyapısını oluşturan TCP/IP protokolünün gelişiminden sorumludur • The World Wide Web Consortium - Dünya Çapında Ağ Üst Kurulu: Sanayinin de desteklediği bu üst kurul, WWW'in standartlarını belirler Örneğin sizin göstericinizde (Netscape, IE) ve ağ sunucularında kullanılan HTTP (Hypertext Transfer Protocol - Üstün Yazı Aktarma Protokolü), ağ sayfalarını biçimlendirirken kullanılan HTML (Hypertext Mark-up Language / Üstün Yazı İşaretleme Dili) ve diğer ağ standartları bu üst kurul tarafından oluşturulur • The Internet Corporation for Assigned Names and Numbers (ICANN) - Internet Adları ve Sayıları Atama Kuruluşu: Bu kuruluş, kâr amacı gütmeyen ve hükümet dışı bir örgüttür Hem IP (Internet Protocol) sayılarının, hem de alan adlarının dağılımından sorumludur • Alan adı veren kuruluşlar: Bir kaç ay öncesine kadar com, org, net uzantılı uluslararası alan adlarını yalnızca InterNIC adındaki bir kuruluş kaydedebiliyordu Şimdi bu tekel kırıldı ve alan adı fiyatları da düştü Türkiye'de alan adı kaydetmeye yetkili tek kuruluş ODTÜ'dür • Hükümetler: Internet ABD hükümetinin soğuk savaş dönemindeki güvenlik gereksinimleri nedeniyle oluşturulmuştu ve bugün de hükümetlerden etkilenmektedir Türkiye'nin de aralarında bulunduğu demokratik ülkelerde herkes özgürce Internet'ten yararlanabilirken, bazı ülkelerde kimin ne şekilde Internet kullanabileceği sınırlandırılmıştır Demokratik ülkelerin hükümetleri ise yalnızca ülke güvenliğini ilgilendiren konular, çocukların *****grafik sitelere erişiminin önlenmesi ve iletişim altyapısının düzenlenmesi ve iyileştirilmesi gibi konularda Internet'e müdahale etmektedirler • The Electronic Frontier Foundation - Elektronik Öncü Vakfı: 1990'da kurulan bu vakıf, Internet'te düşünce ve anlatım özgürlüğünü savunuyor Her türlü sansüre karşı olan ve konuşma özgürlüğünü desteklediği Mavi Kurdele (Blue Ribbon) kampanyasını başlattığı sıralarda, siteleri en çok ziyaret edilen 4 siteden biri olmuştu • Standart belirleyiciler: ISO (International Standards Organisation - Uluslararası Standartlar Örgütü) ve IEEE'nin (Institute of Electrical and Electronical Engineers - Elektrik ve Elektronik Mühendisleri Enstitüsü) başını çektiği uluslararası standart belirleyici kuruluşlar, Internet'e de bir düzen vermeye çalışmaktalar • Mucitler ve ürünleri geliştirenler: Internet Vinton Cerf (TCP/IP), Tim Berners-Lee (HTTP) gibi kişilerin akıllarına gelen parlak düşünceleri gerçekleştirmeleri, kendini adamış programcı grupların çabaları ve katkıları, bazen de Netscape, Microsoft, Sun Microsystems, IBM gibi şirketlerin Internet üzerinde kullanmanız için ortaya koydukları ürünlerin sonucu olarak şimdiki durumuna gelmiştir • Sayfaları hazırlayanlar, programları yazanlar : Internet'in en önemli sahipleri belki de bunlardır Bir Internet sayfası hazırladığınızda, bazen ev hayvanınızın resimlerini, bazen kentinizle ilgili bilgiyi, bazen de günlerce uğraşıp yazdığınız bir programı diğer Internet kullanıcılarıyla paylaşmış olursunuz • Altyapıyı kuranlar: Internet servis sunucular, yerel telefon kuruluşu (Türk Telecom), belki kablolu televizyon şirketiniz ve ürünleriyle Internet altyapısını oluşturan diğer yüzlerce firma Kaynaklar • ISOC (Internet Topluluğu) Internet'in tarihçesiyle ilgili bir çok kaynağın listesini ISOC'un sitesinde bulabilirsiniz • Internet for Historians, History of Internet: The development of the Internet Bu belge ve Tarihçiler için Internet serisinin diğer iki belgesi, RT Griffiths tarafından ders notu olarak hazırlanmış ve oldukça ayrıntılı bilgiler içeriyor İlk belge ARPANet'ten Internet'e nasıl gelindiğini ve WWW'in oluşmasını anlatıyor • Internet for Historians, History of Internet: E-mail, newsgroups and lists E-mektubun nasıl ortaya çıktığından, gelişimleri en az Internet'inki kadar ilginç olan haber gruplarına, Internet'teki iletişim yollarının tarihçesiyle ilgili bir yazı • Internet for Historians, History of Internet: Search Engines Archie ve WAIS'ten, günümüzdeki Altavista, Yahoo gibi arama motorları veya dizinlere nasıl gelindiğini merak edenler için iyi bir kaynak • Keith Lynch's timeline of net related terms and concepts Keith Lynch'ın 25 yıl boyunca biriktirdiği e-mektup ve haber grubu arşivlerinden derlediği bir zaman çizelgesi Microsoft'tan, :-) işaretlerine kadar Internet'le ilgili bir çok şeyin ne zaman ortaya çıktığını merak ediyorsanız, bir göz atın • USENET The Great Renaming 1985 - 1988 USENET haber gruplarının gelişiminden bir kesit, sık sorulan sorular ve yanıtları biçiminde, Lee S Bumgarner tarafından anlatılıyor • WhatIscom Özellikle bilgisayarlar ve Internet'le ilgili bir çok terimin kolayca anlaşılır açıklamalarını bu siteden bulabilirsiniz