Kırgızistan Cumhuriyeti Hakkında Bilgi

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-14-2012

kırgızistan cumhuriyeti hakkında bilgi

Kırgızistan (Kırgızca: Кыргыз Республикасы ya latin Kırgız Respublikası) Resmi Kırgız Cumhuriyeti, Asya'da bulunan bir ülkedir

Tamamı kara ile çevrili ve dağlıktır

Sınırlarında Çin, Kazakistan, Tacikistan, ve Özbekistan bulunmaktadır

Başkenti Bişkek'tir

Bir dönem Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri Birliği'ne bağlı iken, 1991 yılında bağımsızlığını ilan etmiştir

Resmi başkan Kurmanbek Bakiyev tarafından yönetilmektedir

Tarihi

Yenisey Irmağı boyunda medenî bir hayat süren Kırgızlar Mîlâd’dan sonra birinci yüzyılda Hun Devleti ile mücâdele eden Hakaslar, tâbiyeti altına girdiler

Hunluların dağılması üzerine, Kırgızlar, Hakas Devletini kurdular

Dördüncü yüzyılda kurulan Hakas Devleti, Baykal Gölü'nden Tibet’e kadar olan kısma hâkim oldu

6

yüzyılda kurulan Göktürk Devleti840’ta Uygur Devleti'ni yıktılar

10

yüzyılda(960 yılında 200 bin müslüman aile vardı

) Karahanlılar'ın tesiriyle İslâm dînini kabul eden Kırgızlar, 13

yüzyılda Moğollar'ın hâkimiyetini tanıdılar

On yedinci yüzyılda Rus istilâsına karşı diğer Türk boylarıyla hareket ettiler

Kırgızların harp kâbiliyetleri yüksekti

On dokuzuncu asırda Kırgız toprakları bütünüyle Rus1924 senesine kadar Türkistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhûriyeti'ne bağlıyken, 1925’te Kara Kırgız Özerk Oblastı adını aldı

Bir süre sonra Kara kelimesi kaldırıldı

1936’da Kırgızistan Sovyet Sosyalist Cumhûriyeti hâline getirildi ve Sovyetler Birliği'ni meydana getiren 15 İttifak Cumhûriyetinden biri hâline geldi

hâkimiyetine girdi

Eski Sovyetler Birliği'nin 1991’de dağılması üzerine, Kırgızistan bağımsızlığını îlân etti

Bağımsız Devletler Topluluğu'na üye oldu

Kırgızdırlar

Fizikî Yapı

Ülke topraklarının büyük kısmı dağlarla kaplıdır

3000 metreye kadar olan dağlar toprakların yarısından fazlasını kaplar

Tanrı Dağları'nın bir parçası olan Kokpaalatau Sıradağları, Çin ile tabiî sınırı meydana getirir

Yüksek dağların dorukları dört mevsim karla kaplıdır

Çok sayıda kısa nehir, dağlardan kaynaklanarak aşağılara doğru akar

Başlıca akarsuları Narin, Tar, Kubaş, Kızıl Su’dur

Dünyânın ikinci büyük krater gölü olan Issık Gölü Kırgızistan topraklarında yer alır

Deniz seviyesinden 1609 m yükseklikte olan Issık gölü 6202 km2lik bir alana sâhiptir

Gölün en derin yeri 702 metredir

Dağların kuzeye bakan yamaçları ve alçak vâdiler ormanlarla kaplıdır

Bu ormanlar ülke topraklarının ancak % 6’sını kaplar

Ormanlarda yabandomuzu, kurt, vaşak, dağkeçisi, as, geyik, leopar gibi av hayvanları yaşar

Konumu Orta Asya'da olup Çin'in batısındadır

Toplam 3,878 km sınırı bulunmaktadır ve kara ile çevrilidir (sahil şeridi sınırı yoktur

Sınır komşuları; Çin (858 km), Kazakistan (1,051 km), Tacikistan (870 km), Özbekistan (1,099 km)dır

Ülke topraklarının %7'si tarıma uygundur

daimi ekinler: %0
otlaklar: %44
ormanlık arazi: %4
diğer: %45 (1993 verileri)
Sulanan arazi: 9,000 km² (1993 verileri)
En alçak noktası: Kara-Darya 132 m
en yüksek noktası: Jengish Chokusu 7,439 m

İklim

Kırgızistan’ın denizlerden uzak ve yüksek bir arâziye sâhib olması iklimi büyük ölçüde etkiler

Dağların etekleri sıcak çöl rüzgarları tesirindedir

Yüksek bölgelerde (Tien Shan'ın yüksekliklerinde) soğuk bir iklim hâkimdir

Arada kalan bölgede bol yağışlı bir iklim görülür

Batı ve kuzeydeki sıradağlar yılda ortalama 600-900 mm, güney etekleri 200-335 mm, yüksek vâdiler ise 100-150 mm civârında yağış alır

Yaz ile kış, gündüz ile gece arasında ısı farkı çok fazladır

10-14-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Kırgızistan Cumhuriyeti Hakkında Bilgi kırgızistan cumhuriyeti hakkında bilgi Kırgızistan (Kırgızca: Кыргыз Республикасы ya latin Kırgız Respublikası) Resmi Kırgız Cumhuriyeti, Asya'da bulunan bir ülkedir Tamamı kara ile çevrili ve dağlıktır Sınırlarında Çin, Kazakistan, Tacikistan, ve Özbekistan bulunmaktadır Başkenti Bişkek'tir Bir dönem Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri Birliği'ne bağlı iken, 1991 yılında bağımsızlığını ilan etmiştir Resmi başkan Kurmanbek Bakiyev tarafından yönetilmektedir Tarihi Yenisey Irmağı boyunda medenî bir hayat süren Kırgızlar Mîlâd’dan sonra birinci yüzyılda Hun Devleti ile mücâdele eden Hakaslar, tâbiyeti altına girdiler Hunluların dağılması üzerine, Kırgızlar, Hakas Devletini kurdular Dördüncü yüzyılda kurulan Hakas Devleti, Baykal Gölü'nden Tibet’e kadar olan kısma hâkim oldu 6 yüzyılda kurulan Göktürk Devleti840’ta Uygur Devleti'ni yıktılar 10 yüzyılda(960 yılında 200 bin müslüman aile vardı) Karahanlılar'ın tesiriyle İslâm dînini kabul eden Kırgızlar, 13 yüzyılda Moğollar'ın hâkimiyetini tanıdılar On yedinci yüzyılda Rus istilâsına karşı diğer Türk boylarıyla hareket ettiler Kırgızların harp kâbiliyetleri yüksekti On dokuzuncu asırda Kırgız toprakları bütünüyle Rus1924 senesine kadar Türkistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhûriyeti'ne bağlıyken, 1925’te Kara Kırgız Özerk Oblastı adını aldı Bir süre sonra Kara kelimesi kaldırıldı 1936’da Kırgızistan Sovyet Sosyalist Cumhûriyeti hâline getirildi ve Sovyetler Birliği'ni meydana getiren 15 İttifak Cumhûriyetinden biri hâline geldi hâkimiyetine girdi Eski Sovyetler Birliği'nin 1991’de dağılması üzerine, Kırgızistan bağımsızlığını îlân etti Bağımsız Devletler Topluluğu'na üye olduKırgızdırlar Fizikî Yapı Ülke topraklarının büyük kısmı dağlarla kaplıdır 3000 metreye kadar olan dağlar toprakların yarısından fazlasını kaplar Tanrı Dağları'nın bir parçası olan Kokpaalatau Sıradağları, Çin ile tabiî sınırı meydana getirir Yüksek dağların dorukları dört mevsim karla kaplıdır Çok sayıda kısa nehir, dağlardan kaynaklanarak aşağılara doğru akar Başlıca akarsuları Narin, Tar, Kubaş, Kızıl Su’dur Dünyânın ikinci büyük krater gölü olan Issık Gölü Kırgızistan topraklarında yer alır Deniz seviyesinden 1609 m yükseklikte olan Issık gölü 6202 km2lik bir alana sâhiptir Gölün en derin yeri 702 metredir Dağların kuzeye bakan yamaçları ve alçak vâdiler ormanlarla kaplıdır Bu ormanlar ülke topraklarının ancak % 6’sını kaplar Ormanlarda yabandomuzu, kurt, vaşak, dağkeçisi, as, geyik, leopar gibi av hayvanları yaşar Konumu Orta Asya'da olup Çin'in batısındadır Toplam 3,878 km sınırı bulunmaktadır ve kara ile çevrilidir (sahil şeridi sınırı yoktur Sınır komşuları; Çin (858 km), Kazakistan (1,051 km), Tacikistan (870 km), Özbekistan (1,099 km)dır Ülke topraklarının %7'si tarıma uygundur daimi ekinler: %0 otlaklar: %44 ormanlık arazi: %4 diğer: %45 (1993 verileri) Sulanan arazi: 9,000 km² (1993 verileri) En alçak noktası: Kara-Darya 132 m en yüksek noktası: Jengish Chokusu 7,439 m İklim Kırgızistan’ın denizlerden uzak ve yüksek bir arâziye sâhib olması iklimi büyük ölçüde etkiler Dağların etekleri sıcak çöl rüzgarları tesirindedir Yüksek bölgelerde (Tien Shan'ın yüksekliklerinde) soğuk bir iklim hâkimdir Arada kalan bölgede bol yağışlı bir iklim görülür Batı ve kuzeydeki sıradağlar yılda ortalama 600-900 mm, güney etekleri 200-335 mm, yüksek vâdiler ise 100-150 mm civârında yağış alır Yaz ile kış, gündüz ile gece arasında ısı farkı çok fazladır