|
Prof. Dr. Sinsi
|
Rusya Fedrasyonu Hakkında Bilgi
Stalin'in ölmesiyle yerine geçen Kuruşçev idaresindeki Moskova diktası, Polonyalıların ve Macarların üzerinde uyguladığı büyük baskı ile kontrolünü güçlendirdi 1964 yılında Kuruşçev'in yerine Leonid Brejnev geçti Bu sırada Çekoslovak hükümetinin liberalist faaliyetleri görüldüğü için, Macaristan'da yapıldığı gibi 1968 yılındaRus askerleri Çekoslovakya'yı işgal etti Tank paletleri insan cesetleri üzerinde dönerek, milyonlarca insan öldürüldü
Dünyayı hakimiyeti altına almak için silahlanan Rusya, dünyanın birçok ülkesinde komünist teşkilatlar kurarak, dünya barışını tehdit ederken, çeşitli ülkelerde de iç savaşların çıkmasına sebep oldu Memleket içindeki iktidar değişikliği darbe ve karışıklıklardan istifade ederek 1980 yılında Afganistan'ı işgal etti Afganlı mücahidlerin direnmesi karşısında, büyük silah gücüne sahip Rus ordusu, başarıya ulaşamamış ve ağır kayıplar vererek güç durumlara düşmüştür
Gorbaçov, 1987 yılında glasnost (açıklık) ve perestroika (yeniden yapılanma) politikasını başlattı Ülkeyi meydana getiren 15 cumhuriyetle ilk çok partili seçimler yapıldı 17 Mart 1991 referandumunda % 77 seçmen Rusya Federasyonu için evet oyu kullandı
Rusya Federasyonu başkanlığına Boris Yeltsin seçildi 19 Ağustos 1991'de Gorbaçov'a karşı darbe düzenleyen başkan yardımcısı Gennadi Yanayev başkanlığındaki 8 üyeli Olağanüstü Hal Komitesi yönetime el koydu Gorbaçov Kırım'daki yazlık evine hapsedildi Rusya Federasyonu lideri Boris Yeltsin ve halk darbeye karşı koyunca Olağanüstü Hal Komitesi feshedildi ve darbeciler 21 Ağustos günü ülkeyi terk ettiler Aynı gün Sovyet parlamentosu Gorbaçov'u resmen yeniden başkanlık görevine getirdi Bunu takip eden günlerde Sovyetler Birliği'ni meydana getiren cumhuriyetler ardıardına bağımsızlıklarını ilan ettiler 8 Aralıkta Rusya Federasyonu, Beyaz Rusya ve Ukrayna bir araya gelerek Bağımsız Devletler Topluluğunu meydana getirdiler 17 Aralık 1991'de Mihail Gorbaçov ile Boris Yeltsin 31 Aralık 1991'de Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliğinin resmen dağıtılmasına karar verdiler Mihail Gorbaçov emekliye ayrıldı ve yerine Yeltsin devlet başkanlığına getirildi Baltık Cumhuriyetleri hariç bağımsızlıklarını ilan eden diğer cumhuriyetler Bağımsız Devletler Topluluğuna katıldı Böylece Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği tarihe karışmış oldu
1993 başlarında parlemento ile ters düşen Yeltsin, parlamentoyu feshederek erken seçim kararı aldı Bunu tanımayan parlamenterlerin bazıları ve komünistler Beyaz Ev denen Rusya Parlamentosunu işgal etti Askeri güçlerin baskısıyla işgalciler parlamentoyu boşalttılar ve Yeltsin'in isteklerini kabul ettiler 12 Aralık 1993 günü erken genel seçim yapıldı Hiçbir parti tekbaşına iktidara gelecek sandalye sayısı kazanamadı
Fiziki Yapı
Rusya Federasyonu, toprak bakımından dünyanın en büyük ülkesidir Yaklaşık 17075000 km2lik bir yüzölçümüne sahiptir Bu kadar geniş olan ülke Asya kıtasının büyük bir bölümüyle, Doğu Avrupa topraklarının bir kısmını ihtiva etmektedir Ülkenin 30° batı boylamı ve 170° doğu boylamları arasında 14 boylam dilimi ve 0° kuzey ve 45° kuzey enlemleri arasında 4 enlem dairesi üzerinden geçer Avrupa topraklarında saat yirmi dörtken Bering Boğazında saat öğleden önce on birdir
Rusya Federasyonunun tabii özelliği incelendiğinde üç önemli hakikat göze çarpar; birincisi, dünyanın en geniş ülkesi olmasına rağmen topraklarının % 70'i boştur Ikincisi topraklarıyla denizleri kuşatan en geniş bir “kıta ülkesi†olduğudur Sonuncusu ise, diğer ülkelerdeki gibi dağlık ve tepelik olmaktan ziyade, daha çok ormanlık ve yeşil ovalık bir ükedir
Doğu Sibirya'daki Lena Nehri ara hat kabul edilirse, bu hattın batı ve kuzey bölgelerinde kalan arazi etkili arazi olup, çoğu yeri 1000 m'nin aşağısındadır Bu hattın doğu ve güneyine doğru ise, arazi engebeli arazi halini alır ve bazı bölgeleri 6000 m'ye kadar ulaşır
Kafkas Dağları Gürcistan'la olan tabii sınırı meydana getirir En yüksek yeri ise 5630 m yüksekliğindeki Elbrus (El-Iruz) Dağıdır
Doğu Avrupa bölümü toprakları alçak bir yayla görünüşündedir Bu yaylanın Ural Dağlarıyla birlikte güney kesimi yaklaşık 5000 km kadar devam eder ve bu alçak yaylanın bir devamı da Kafkaslara kadar uzanır Baltık Denizi ile Pasifik Okyanusu arasında uzanan bu geniş toprakların, Asya bölümü de yine geniş bir yayla görünüşündedir Asya topraklarının güney ve doğusu ise dağlıktır Ülkenin Ural'dan başka iki önemli dağı, Kırım ve Kopet dağlarıdır En kuzey alanlar tunduralarla kaplıdır Bunun hemen aşağısında ormanlık bir şerit uzanır Batı ve güneybatı bölgelerde ovalardan başka, ayrıca bataklıklar ve çöller de mevcuttur
Nehirler-göller: Rusya Federasyonundaki nehirlerin kaynaklarının ve yayılma alanlarının ülke sınırları içerisinde olması oldukça önemli bir husustur Avrupa topraklarında bulunan nehirler Volga, Don, Dinyeper, Kuzey Dvino'dur Bu nehirler Moskova civarından doğar ve dört ayrı denize dökülürler Bu denizler Baltık, Karadeniz, Beyaz Deniz ve Hazar Denizidir Sibriya bölgesindeki nehirler Obi, Yenisey ve Lena'dır Bu üç nehrin her biri yaklaşık olarak 3000 km uzunluğa sahiptir Güneyde yeralan Volga, Hazar Denizine dökülür Lena, Yenisey, Obi ve Volga nehirleri, ülkeyi kuzeyden güneye kesen, su kapasiteleri en fazla olan dört büyük nehirdir Diğer nehirler şunlardır: Neman, Donets, Ninyester, Pechora, Ussuri, Amur ve Angara Amur Nehri, Kabarovsk bölgesinde Ussuri ile birleşir Angara ise, Yenisey Irmağını meydana getiren iki koldan biridir
Denizler-adalar: Rusya Federasyonunun etrafını çeviren denizler: Kuzeyde Beyaz Burent, Kara, Laptav, Sibirya, Chukchi; doğuda Okhotsk ve Japon; güneyde ve güneybatıda Hazar, Azak ve Karadeniz; kuzeybatıda Baltık Denizidir Bu denizlerin hepsi ülkeye fazla fayda getirmemektedir
Devletin güneydoğu parçası ile kendisine ait Sakhalin Adası arasında Tatar Boğazı bulunur Kuzeydoğuda ise Alaska ile Enurmino arasında, Bering Boğazı mevcuttur Ülke kıyılarında irili ufaklı pekçok ada bulunmaktadır Bunlardan başlıca büyük olanları; Novaya, Zemlya, Severnaya, Yeni Sibirya Adaları, Chukchi ve Sakhalin Adasıdır
Kıyısının bir bölümü Rusya Federasyonu sınırları içinde kalan ve büyük bir göl olan Hazar Denizi, deniz seviyesinden yaklaşık 132 m kadar aşağıdadır Ülkenin en büyük gölü Aral'dır Bundan başka diğer önemli göl Baykal Gölüdür
Iklim
Rusya Federasyonunun umumi olarak iklimi kışları aşırı soğuk ve yazları sıcak ve kurak geçen kara iklimidir Fakat geniş toprakların hepsinde aynı iklim görülmez Bu bakımdan Rusya dört iklim bölgesine ayrılabilir: Kuzeyden güneye olmak üzere Soğuk-Tundra, Nemli Ormanlık (Tayga), Sıcak ve Çöl ile Astropikal Iklim kuşaklarıdır
Kutup bölgesine yakın yerlerdeki Soğuk-Tundra iklimi; uzun, kuru ve şiddetli bir kışa sahiptir Yazları sıcak ve oldukça kısadır Tayga bölgesi yağışlı bir bölgedir Dünyadaki ormanlık arazinin üçte biri buradadır Bu ormanlar ülke yüzölçümünün yaklaşık yarısını meydana getirir Güneye doğru gidilince sıcak kuşağa gelinir Burada hava sıcaklığı oldukça yumuşaktır Kırım'da ise astropikal iklim mevcuttur Ülke yüzölçümünün % 18'ini teşkil eden çöllerde de çöl iklimi hüküm sürer
Batıdan doğuya doğru olan büyük hava akıntısı sebebiyle, Atlantik Okyanusu yakınlarındaki bölgeler mutedil okyanus iklimi tesiri altındadırlar Buna mukabil, ülkenin Pasifik Okyanusu tarafı yılın altı ayı boyunca süren dondurucu ve karlı kara iklimine tabidir Mesela Pasifikten birkaç km uzaktaki Sibirya bölgesinde Ocak ayı ortalaması aşağı yukarı -50°C civarında seyreder Bütün ülkede, yaz ayları ise umumiyetle serin geçer
Rusya Federasyonu, dünyanın en kurak ülkelerinden biridir Bütün topraklarının sadece dörtte birine yakın bir bölümü ortalama 500 mm kadar yağış alır Bundan başka çoğu nemli bölgeler tarım için müsait sıcaklığa sahip değildir Yağış miktarları ise yıldan yıla çeşitli farklılıklar gösterir
|