Giresun Tirebolu Bölgesi Genel Tarihi

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-14-2012

ROMA - BİZANS DÖNEMİ

Roma İmparatoru Avgustos döneminde (İÖ 41-İS 14) bugünkü Giresun'un bulunduğu yöreler, merkezi Aras ırmağı vadisinde olan Artaksiad Krallığının etkisi altındaydı

İmparator Traianus döneminde ise yöre bir Roma vilayeti durumuna getirildi

(İS 117)

İS 254'de İran'daki Sasanlar Romanın doğu sınırlarına saldırılar düzenlediler

Bu saldırılardan Giresun ve yöresi de etkilendi

Aynı dönemde Azak kıyılarında üstlenen ve Boran adı verilen korsanlar, Kırım-Bosfor Krallığının donanmasınıda ele geçirip, Trabzon ve Giresun kentlerine saldırdılar

Roma'nın ikiye ayrılmasından sonra Doğu Roma (Bizans) sınırları içinde kalan Giresun, Pontos Polemoniakos adıyla anılan yörenin içinde yer alıyordu

Yöre XI

yy da bir süre ermeni prenslikleri etki alanında kaldı

XI

yy'da, Haçlı seferleri sırasında Giresun ve yöresinin siyasi yapısında değişiklikler oldu

Bizans başkentinin Haçlı ordularınca istila edilmesi üzerine, İmparator Büyük Komnenos'un oğulları Karadeniz kıyılarına kaçtılar ve Gürcü Prenslerinin de yardımıyla, 1204 de Trabzonu ele geçirip Bizans'tan ayrıldılar

Burada Sinop'a değin uzanan ve Trabzon Rum İmparatorluğu adı verilen bir devlet kuruldu

Tirebolu ve Giresun da bu devletin sınırları içinde kaldı

SELÇUKLULAR DÖNEMİ

XI

yy'da gerilemeye başlayan Bizans Devleti ile ona bağlı yerel güçler arasındaki çelişkilerden yararlanan Türkler, 1057'de Giresun'un güneyindeki Şebinkarahisar'a akınlar yapmışlarsa da, yöre, yine Bizans egemenliğinde kalmıştır

Cenevizliler, XI

yy sonlarına doğru Karadeniz ticaretini ele geçirmiş, Amasya, Samsun, Ordu, Giresun, Tirebolu ve Trabzon gibi önemli liman kentlerine de egemen olmuşlardı

İstanbul 1204'te Haçlılar'ca ele geçirilip burada bir Latin İmparatorluğu kurulunca, Bizans İmparatoru Alexios Komnenos, İstanbul'dan kaçarak merkezi Trabzon olmak üzere bir rum İmparatorluğu kurdu

Giresun ve Tirebolu'yu da egemenliği altına alan bu imparatorluğun kuruluşundan sonra İznik teki Bizans İmparatoru Lazarisin kışkırtması ile selçuklular birkaç kez Trabzon yöresine akınlar yaptılar ve kenti kuşattılar

İmparatorluk bu akınlarda topraklarının bir bölümünü kaybetti ve Selçuklulara vergi vermek zorunda kaldı ise de Giresun ve Tirebolu'yu elinde tutmayı başardı

Anadolu Selcuklu Devletinin etkinliğini yitirmeye başladığı ve Anadolu'nun İlhanlı egemenliğine girdigi sırada Türkmenler Karadenizin kıyı kesimlerine inerek Halibya adı verilen madenleriyle ünlü Giresun-Ordu yörelerini ele geçirdiler

Türkmenler'in bu akınları karşısında Giresun Trabzon Rum İmparatorluğundan yardım isteyince, İmparator II

Alexios Trabzon dan getirdiği birliklerle kenti Türkmenlerden geri aldı

Bu arada Trabzon Rum İmparatorlugu Ceneviz ve Venediklilere imparatorluk sınırları içinde ticaret yapmaları için ayrıcalıklar tanımış, ama bu durum halkın önemli bir bölümünün tepkisine yol açmıştı

İmparator Mihail döneminde, bu ayrıcalıklar nedeniyle Giresun'da çıkan ayaklanmalarda kent halkı Cenevizlilerin bir bölümünü öldürdü

Bunun üzerine Ceneviz donanması Giresun limanındaki Rum gemilerini yaktı ve kenti yağmaladı (1348)

İmparator Mihail Cenevizlilere Trabzon'da deniz ticareti için serbest bölge olarak Güzelce Hisar'ı vererek Giresun'u kurtarabildi

Bu olaylardan bir kaç yıl sonra İmparator III

Aleksios'u tahtından indirmek için başlatılan ayaklanmaya Giresun da katıldı

Ama kent daha sonra yeniden imparatorluk denetimine girdi

10-14-2012	#3
Prof. Dr. Sinsi	Giresun Tirebolu Bölgesi Genel Tarihi ROMA - BİZANS DÖNEMİ Roma İmparatoru Avgustos döneminde (İÖ 41-İS 14) bugünkü Giresun'un bulunduğu yöreler, merkezi Aras ırmağı vadisinde olan Artaksiad Krallığının etkisi altındaydı İmparator Traianus döneminde ise yöre bir Roma vilayeti durumuna getirildi (İS 117) İS 254'de İran'daki Sasanlar Romanın doğu sınırlarına saldırılar düzenlediler Bu saldırılardan Giresun ve yöresi de etkilendi Aynı dönemde Azak kıyılarında üstlenen ve Boran adı verilen korsanlar, Kırım-Bosfor Krallığının donanmasınıda ele geçirip, Trabzon ve Giresun kentlerine saldırdılar Roma'nın ikiye ayrılmasından sonra Doğu Roma (Bizans) sınırları içinde kalan Giresun, Pontos Polemoniakos adıyla anılan yörenin içinde yer alıyordu Yöre XIyy da bir süre ermeni prenslikleri etki alanında kaldı XIyy'da, Haçlı seferleri sırasında Giresun ve yöresinin siyasi yapısında değişiklikler oldu Bizans başkentinin Haçlı ordularınca istila edilmesi üzerine, İmparator Büyük Komnenos'un oğulları Karadeniz kıyılarına kaçtılar ve Gürcü Prenslerinin de yardımıyla, 1204 de Trabzonu ele geçirip Bizans'tan ayrıldılar Burada Sinop'a değin uzanan ve Trabzon Rum İmparatorluğu adı verilen bir devlet kuruldu Tirebolu ve Giresun da bu devletin sınırları içinde kaldı SELÇUKLULAR DÖNEMİ XIyy'da gerilemeye başlayan Bizans Devleti ile ona bağlı yerel güçler arasındaki çelişkilerden yararlanan Türkler, 1057'de Giresun'un güneyindeki Şebinkarahisar'a akınlar yapmışlarsa da, yöre, yine Bizans egemenliğinde kalmıştır Cenevizliler, XI yy sonlarına doğru Karadeniz ticaretini ele geçirmiş, Amasya, Samsun, Ordu, Giresun, Tirebolu ve Trabzon gibi önemli liman kentlerine de egemen olmuşlardı İstanbul 1204'te Haçlılar'ca ele geçirilip burada bir Latin İmparatorluğu kurulunca, Bizans İmparatoru Alexios Komnenos, İstanbul'dan kaçarak merkezi Trabzon olmak üzere bir rum İmparatorluğu kurdu Giresun ve Tirebolu'yu da egemenliği altına alan bu imparatorluğun kuruluşundan sonra İznik teki Bizans İmparatoru Lazarisin kışkırtması ile selçuklular birkaç kez Trabzon yöresine akınlar yaptılar ve kenti kuşattılar İmparatorluk bu akınlarda topraklarının bir bölümünü kaybetti ve Selçuklulara vergi vermek zorunda kaldı ise de Giresun ve Tirebolu'yu elinde tutmayı başardı Anadolu Selcuklu Devletinin etkinliğini yitirmeye başladığı ve Anadolu'nun İlhanlı egemenliğine girdigi sırada Türkmenler Karadenizin kıyı kesimlerine inerek Halibya adı verilen madenleriyle ünlü Giresun-Ordu yörelerini ele geçirdiler Türkmenler'in bu akınları karşısında Giresun Trabzon Rum İmparatorluğundan yardım isteyince, İmparator IIAlexios Trabzon dan getirdiği birliklerle kenti Türkmenlerden geri aldı Bu arada Trabzon Rum İmparatorlugu Ceneviz ve Venediklilere imparatorluk sınırları içinde ticaret yapmaları için ayrıcalıklar tanımış, ama bu durum halkın önemli bir bölümünün tepkisine yol açmıştı İmparator Mihail döneminde, bu ayrıcalıklar nedeniyle Giresun'da çıkan ayaklanmalarda kent halkı Cenevizlilerin bir bölümünü öldürdü Bunun üzerine Ceneviz donanması Giresun limanındaki Rum gemilerini yaktı ve kenti yağmaladı (1348) İmparator Mihail Cenevizlilere Trabzon'da deniz ticareti için serbest bölge olarak Güzelce Hisar'ı vererek Giresun'u kurtarabildi Bu olaylardan bir kaç yıl sonra İmparator IIIAleksios'u tahtından indirmek için başlatılan ayaklanmaya Giresun da katıldı Ama kent daha sonra yeniden imparatorluk denetimine girdi