Rizede Ki Adetler Nelermiş Bi Bakın

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-14-2012

Damat sofraya oturduğunda sofra arkadaşları tarafından bağlanır

Kaynana sofranın açılması ve damadın yemek yemesi için bahşiş verirdi

Yedididen birkaç gün sonra da kız tarafı erkek tarafınca devet edilirdi

--------------------------------------------------------------------------------

DOĞUM VE SONRASI İLE İLGİLİ ADETLER

--------------------------------------------------------------------------------

Evlililiğin ilk devrelerinde gelinin hamile kalması istenirdi

Hamile kalmaması durumunda telaş düşülür, hata varsa bunun gelinden kaynaklandığı düşünülürdü

Hamile kalınması için okutma dahil her çareye başvurulurdu

Birkaç sene içinde eğer gelin hamile kalmazsa, anlaşılarak ya boşatılır, ya da üzerine kuma alınırdı

Eğer hamil kalmışsa, oturmasına, kalkmasına, yemesine, içmesine kadar dikkat edilir, bu arada bir çok batıl yöntem de uygulanırdı

Doğum zamanı köy ebesi çağrılırdı

Bebeğin çıpa'sını (göbek bağı) ebesi veya iyi huylu birisinin kesmesi istenirdi

İlk doğan sebinin erkek olması istenirdi

Şimdi de öyle ya

Çocuk doğar doğmaz sağ kulağına ezan ve sol kulağına kamet okunurdu

Doğum yapan anne kırk gün lohusa kalırdı

Çocuğa genellikle büyüklerin ismi verilirdi

Daha çok ölen nine, dede veya yakın tarihte ölmüş birinin ismi verilmesi halen devam etmektedir

Çocuk kısa bir süre kundakta kalır

Sonra beşiğe alınırdı

Nazarlanmasın diye çocuk uzun süre yabancılara gösterilmezdi

Gösterileceği zaman nazarlık takılır, yüzüne kara sürülürdü

Anne sütü olduğu müddetçe emzirilir

Sütten kesildikten sonra inek sütü verilirdi

Anne sütü yoksa, ilk zamanlarda, süt anne aranırdı

Yakın çevreden herkes çocuğu emzirir ona süt anne olurdu

Süt annelik yaygın bir uygulama olup yer yer hala devam etmektedir

Süt çocuk, süt kardeşi ve ondan sonra doğacak çocuklarla "süt aşağı akar" diye evlendirilmezdi

Kız ergenlik dönemine kadar çember, daha sonra da keşan bağlardı

Erkek çocuklar ergenlik dönemine kadar mendil, yağluk, daha sonra da başlık ve abaniye bağlardı

Doğumdan sonra kızın annesi tarafından peşuk alayı yapılırdı

Alay ekek evinde olurdu

Alaya kızın ailesi ve yakınları katılırdı

Çocuk kız ise kırmızı, erkek ise mavi beşik hediye edilirdi

Bu olay sadece ilk çocuk için yapılırdı

Diğer çocuklar bu beşikle büyütülürdü

Alaya katılanlar eşya ve hediye veririlerdi

Kundağa konulmuş paralar ise çocuğu yıkayan ebeye hediye edilirdi

Ebeler çoğu zaman bu parayı almaz çocuğa bırakırdı

--------------------------------------------------------------------------------

ÖLÜM VE SONRASI İLE İLGİLİ ADETLER

--------------------------------------------------------------------------------

Cenaze törenlerini hocalar yönlendirir

Eğer durum ağırlaşmış ve yapılacak bir şey kalmamışsa, hoca çağrılır, son nefeste Kur'an ile gitmesi sağlanırdı

Ölüm yaşlılar için doğal karşılanır, çocuk ve genç ölümleri derin iz bırakırdı

Bu gibi durumlardaölünün arkasından destan yazma geleneği vardı

Ölen kimsenin ağzının açık kalmaması için bir bez parçasıyla ağzı bağlanır

Üzerine şimemesi için bir bıçak konur

Ölüm olayı yakın köylere sela, uzaklara telefon veya telgrafla bildirilir

Cenaze genelde, ertesi gün gömülür

Bundan maksat uzakta olan yakınlarun gelebilmesi içindir

Genellikle öğle namazı sonrası, yakınların yetişememe durumunda ikindi namazından sonra defin işlemi olur

Ölüye dargın olanlar dahi cenaze törenine katılır

Ölünün başında ağıt yakılır

Ağıtlarda sınır olmaz

Ölenin ardından iyiliklerinden, yaşadıklarından gelişigüzel sesli olarak bahsedilir

Bunu kadınlar çoğunlukla yapar

Komşular devreye girer, ölü sahiplerini teselli ederken geleni gideni ağırlar, uzaktan gelenlere yemek veririler

Ölünün hazırlanması, cenaze önce ve sonrası işlerle hep komşular uğraşır

Yıkanıp tabutla musllaya konan mevtanın yüzüne isteyen bakabilir

Cenaze namazına tabut omuzda götürülür

Her ailenin kendine ait mezarlığı olduğu gibi köyün ortak mezarlığıda vardır

Ceset özenle hazırlanan mezara tabutla veya kefenle konur

Ceset gömülürken Kur'an okunur

Cenazeye gelen çocuklara bisküvi, şeker, fakirlere ve ihtiyacı olanlara havlu, namazgah, Kur'an-ı Kerim, dini bilgiler ve para verilirdi

Bazı yerlerde ölenin günahlarını affı için devir denilen dini bir tören yapılırdı

Defin akşamı ölü evinde Kur'an okunur

Bazı yerlerde de ölünün yıkanmasından gömülmesine kadar ki süre de hatim yaptırılır

Belli aralıklarda mevlit okutulur

Ölü yakınları uzun süre yalnız bırakılmaz, ziyaret A

10-14-2012	#2
Prof. Dr. Sinsi	Rizede Ki Adetler Nelermiş Bi Bakın Damat sofraya oturduğunda sofra arkadaşları tarafından bağlanır Kaynana sofranın açılması ve damadın yemek yemesi için bahşiş verirdi Yedididen birkaç gün sonra da kız tarafı erkek tarafınca devet edilirdi -------------------------------------------------------------------------------- DOĞUM VE SONRASI İLE İLGİLİ ADETLER -------------------------------------------------------------------------------- Evlililiğin ilk devrelerinde gelinin hamile kalması istenirdi Hamile kalmaması durumunda telaş düşülür, hata varsa bunun gelinden kaynaklandığı düşünülürdü Hamile kalınması için okutma dahil her çareye başvurulurdu Birkaç sene içinde eğer gelin hamile kalmazsa, anlaşılarak ya boşatılır, ya da üzerine kuma alınırdı Eğer hamil kalmışsa, oturmasına, kalkmasına, yemesine, içmesine kadar dikkat edilir, bu arada bir çok batıl yöntem de uygulanırdı Doğum zamanı köy ebesi çağrılırdı Bebeğin çıpa'sını (göbek bağı) ebesi veya iyi huylu birisinin kesmesi istenirdi İlk doğan sebinin erkek olması istenirdi Şimdi de öyle ya Çocuk doğar doğmaz sağ kulağına ezan ve sol kulağına kamet okunurdu Doğum yapan anne kırk gün lohusa kalırdı Çocuğa genellikle büyüklerin ismi verilirdi Daha çok ölen nine, dede veya yakın tarihte ölmüş birinin ismi verilmesi halen devam etmektedir Çocuk kısa bir süre kundakta kalır Sonra beşiğe alınırdı Nazarlanmasın diye çocuk uzun süre yabancılara gösterilmezdiGösterileceği zaman nazarlık takılır, yüzüne kara sürülürdü Anne sütü olduğu müddetçe emzirilir Sütten kesildikten sonra inek sütü verilirdi Anne sütü yoksa, ilk zamanlarda, süt anne aranırdı Yakın çevreden herkes çocuğu emzirir ona süt anne olurdu Süt annelik yaygın bir uygulama olup yer yer hala devam etmektedir Süt çocuk, süt kardeşi ve ondan sonra doğacak çocuklarla "süt aşağı akar" diye evlendirilmezdi Kız ergenlik dönemine kadar çember, daha sonra da keşan bağlardı Erkek çocuklar ergenlik dönemine kadar mendil, yağluk, daha sonra da başlık ve abaniye bağlardı Doğumdan sonra kızın annesi tarafından peşuk alayı yapılırdı Alay ekek evinde olurdu Alaya kızın ailesi ve yakınları katılırdıÇocuk kız ise kırmızı, erkek ise mavi beşik hediye edilirdi Bu olay sadece ilk çocuk için yapılırdı Diğer çocuklar bu beşikle büyütülürdü Alaya katılanlar eşya ve hediye veririlerdi Kundağa konulmuş paralar ise çocuğu yıkayan ebeye hediye edilirdi Ebeler çoğu zaman bu parayı almaz çocuğa bırakırdı -------------------------------------------------------------------------------- ÖLÜM VE SONRASI İLE İLGİLİ ADETLER -------------------------------------------------------------------------------- Cenaze törenlerini hocalar yönlendirir Eğer durum ağırlaşmış ve yapılacak bir şey kalmamışsa, hoca çağrılır, son nefeste Kur'an ile gitmesi sağlanırdı Ölüm yaşlılar için doğal karşılanır, çocuk ve genç ölümleri derin iz bırakırdı Bu gibi durumlardaölünün arkasından destan yazma geleneği vardı Ölen kimsenin ağzının açık kalmaması için bir bez parçasıyla ağzı bağlanırÜzerine şimemesi için bir bıçak konur Ölüm olayı yakın köylere sela, uzaklara telefon veya telgrafla bildirilir Cenaze genelde, ertesi gün gömülür Bundan maksat uzakta olan yakınlarun gelebilmesi içindir Genellikle öğle namazı sonrası, yakınların yetişememe durumunda ikindi namazından sonra defin işlemi olur Ölüye dargın olanlar dahi cenaze törenine katılır Ölünün başında ağıt yakılır Ağıtlarda sınır olmaz Ölenin ardından iyiliklerinden, yaşadıklarından gelişigüzel sesli olarak bahsedilir Bunu kadınlar çoğunlukla yapar Komşular devreye girer, ölü sahiplerini teselli ederken geleni gideni ağırlar, uzaktan gelenlere yemek veririler Ölünün hazırlanması, cenaze önce ve sonrası işlerle hep komşular uğraşır Yıkanıp tabutla musllaya konan mevtanın yüzüne isteyen bakabilir Cenaze namazına tabut omuzda götürülür Her ailenin kendine ait mezarlığı olduğu gibi köyün ortak mezarlığıda vardır Ceset özenle hazırlanan mezara tabutla veya kefenle konur Ceset gömülürken Kur'an okunur Cenazeye gelen çocuklara bisküvi, şeker, fakirlere ve ihtiyacı olanlara havlu, namazgah, Kur'an-ı Kerim, dini bilgiler ve para verilirdi Bazı yerlerde ölenin günahlarını affı için devir denilen dini bir tören yapılırdı Defin akşamı ölü evinde Kur'an okunur Bazı yerlerde de ölünün yıkanmasından gömülmesine kadar ki süre de hatim yaptırılır Belli aralıklarda mevlit okutulur Ölü yakınları uzun süre yalnız bırakılmaz, ziyaret A