Gümüşhane Kilise Ve Manastırları

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-14-2012

Kızlar Manastırı (Kürtün)

yüzyılda yapılmıştır

Hıristiyanlık döneminde Rum kızlarının eğitim ve ibadeti için yapılmış olduğundan buraya Kızlar Manastırı ismi verilmiştir

Avlu içerisinde bulunan manastır kilisesi moloz taştan yapılmış, üzeri de iki yönlü bir çatı ile örtülmüştür

Tek nefli ve tek apsidli olan kilisenin üst örtüsü çökmüş, yalnızca beden duvarları günümüze gelebilmiştir

Manastırı oluşturan kilise dışındaki yapılardan hiçbir iz günümüze gelememiştir

Meryemana Kilisesi (Kürtün)

yüzyılda yapılmıştır

Dikdörtgen planlı ve tek nefli, tek apsidlidir

Düzgün yontma taşlarla örülmüş olan kilise duvarlarının üzeri oldukça dik bir çatı ile örtülmüştür

Kilisenin girişi güney cephesinde olup, mermer sövelerle çevrelenmiştir

Kilise içerisinde freskolara rastlanmamıştır

Kilisenin güneyinde bir çeşme, bitişiğine de bir mahsen eklenmiştir

Çevrepınar Köyü Kilisesi (Şiran)

yüzyılın ikinci yarısında yapılmıştır

Kilise 12

50x10

00 m

ölçüsünde dikdörtgen planlı, bazilika plan şemasındadır

İç mekan dört sütunun ,üzerine oturtulmuş bir kubbe ile örtülmüştür

Bunun dışında kalan alanların üzerleri küçük sütunlar ve altı kubbe ile örtülmüştür

Bu sütunların başlıkları geometrik şekillerle bezenmiştir

Kilisenin giriş kapısı beyaz mermerden olup, burada kuvvetli silmeler ve bezemeler görülmektedir

Kilisenin apsid ve diakonikon hücreleri harap olmakla beraber diğer bölümler günümüze iyi bir durumda gelebilmiştir

Çakırkaya Kaya Kilisesi (Kalur Kilisesi) (Şiran)

Kilisenin ne zaman yapıldığını belirten bir kitabesi günümüze gelememiştir

Bu bakımdan ne zaman ve kimin tarafından yaptırıldığı bilinmemektedir

Ancak Trabzon kiliseleri arasındaki yakın benzerlik dikkate alınacak olursa XIV

yüzyılda yapılmış olduğu düşünülmektedir

Kilise doğu-batı yönünde uzanan üç nefli bir bazilika planındadır

İbadet mekanını ortasında dört sütunun oluşturduğu kare bir mekan bulunmakta olup, bunun da üzeri bir kubbe ile örtülmüştür

Kilisenin apsis ve batı duvarlarında irili ufaklı nişler kayaların oyulmasıyla meydana getirilmiştir

Kilisenin önünde papaz odaları ve onlara bitişik bir de küçük şapel bulunmaktadır

Dilekyolu Köyü Kilisesi (Şiran)

yüzyılın ikinci yarısında yapılmıştır

Kilise 12

30x8

60 m

ölçüsünde dikdörtgen planlı, kesme taştan yapılmıştır

Yakın tarihlerde köy okulu olarak kullanıldığından iç kısmına bölmeler yapılmış ve özgünlüğünü yitirmiştir

Kilise çevresinde 2 m

boyundaki sütun ve sütun başlıklarının bulunması yapının bazilika planında olduğunu göstermektedir

Günümüzde cami olarak kullanılmaktadır

Günbatur Köyü Kilisesi (Şiran)

Gümüşhane Şiran ilçesi, Günbatur Köyü’nde bulunan kilise XIX

yüzyılın ikinci yarısında yapılmış ve günümüzde cami olarak kullanılmaktadır

Kilise, 11

00x9

50 m

ölçüsünde olup dikdörtgen planlıdır

Moloz taştan yapılan kilisenin güney kısmındaki girişi cami olarak kullanılmasından ötürü kapatılmıştır

Bu arada apsid bölümündeki papaz hücreleri de ortadan kaldırılmıştır

Panaghia Manastır Kilisesi (Torul)

Gümüşhane Torul ilçesinde Büyükçit Vadisi’nde bulunan bu kilise Hz

Meryem’e adanmıştır

Günümüze oldukça harap bir durumda gelen kilise geniş bir avlunun ortasındadır

Kilise, Khaldea Metropollüğüne bağlı yedi kiliseden biridir

Bu kiliseyi, kilise kaynaklarından birine göre 890, diğer bir kaynağa göre de 900 yıllarında üç keşiş kurmuştur

Kilise, Trabzon Komnenosları döneminde ve XIX

yüzyılda iki kez onarılmıştır

Kapalı Yunan Haçı planındaki kilisenin ortası merkezi kubbeli, köşeleri de küçük tonozlu bir örtüye sahiptir

Mimari olarak Kapalı Yunan Haçı planı ile bazilika planı bir araya kaynaştırılmıştır

Apsis yuvarlak ve üç bölüm halindedir

Duvarları yalancı kemerlerle üç ayrı bölüme ayrılmış, bunların ortalarına da birer pencere açılmıştır

Kilisenin kuzeydoğu köşesine dikdörtgen planlı bir şapel eklenmiştir

Ancak bu şapel yıkılmış olup, yalnızca apsisin yuvarlak olduğu görülmektedir

Apsis nişi içerisinde Bizans devrine tarihlendirilen fresk kalıntıları bulunmaktadır

10-14-2012	#5
Prof. Dr. Sinsi	Gümüşhane Kilise Ve Manastırları Kızlar Manastırı (Kürtün) yüzyılda yapılmıştır Hıristiyanlık döneminde Rum kızlarının eğitim ve ibadeti için yapılmış olduğundan buraya Kızlar Manastırı ismi verilmiştir Avlu içerisinde bulunan manastır kilisesi moloz taştan yapılmış, üzeri de iki yönlü bir çatı ile örtülmüştür Tek nefli ve tek apsidli olan kilisenin üst örtüsü çökmüş, yalnızca beden duvarları günümüze gelebilmiştir Manastırı oluşturan kilise dışındaki yapılardan hiçbir iz günümüze gelememiştir Meryemana Kilisesi (Kürtün) yüzyılda yapılmıştır Dikdörtgen planlı ve tek nefli, tek apsidlidir Düzgün yontma taşlarla örülmüş olan kilise duvarlarının üzeri oldukça dik bir çatı ile örtülmüştür Kilisenin girişi güney cephesinde olup, mermer sövelerle çevrelenmiştir Kilise içerisinde freskolara rastlanmamıştır Kilisenin güneyinde bir çeşme, bitişiğine de bir mahsen eklenmiştir Çevrepınar Köyü Kilisesi (Şiran) yüzyılın ikinci yarısında yapılmıştır Kilise 1250x1000 m ölçüsünde dikdörtgen planlı, bazilika plan şemasındadır İç mekan dört sütunun ,üzerine oturtulmuş bir kubbe ile örtülmüştür Bunun dışında kalan alanların üzerleri küçük sütunlar ve altı kubbe ile örtülmüştür Bu sütunların başlıkları geometrik şekillerle bezenmiştir Kilisenin giriş kapısı beyaz mermerden olup, burada kuvvetli silmeler ve bezemeler görülmektedir Kilisenin apsid ve diakonikon hücreleri harap olmakla beraber diğer bölümler günümüze iyi bir durumda gelebilmiştir Çakırkaya Kaya Kilisesi (Kalur Kilisesi) (Şiran) Kilisenin ne zaman yapıldığını belirten bir kitabesi günümüze gelememiştir Bu bakımdan ne zaman ve kimin tarafından yaptırıldığı bilinmemektedir Ancak Trabzon kiliseleri arasındaki yakın benzerlik dikkate alınacak olursa XIVyüzyılda yapılmış olduğu düşünülmektedir Kilise doğu-batı yönünde uzanan üç nefli bir bazilika planındadır İbadet mekanını ortasında dört sütunun oluşturduğu kare bir mekan bulunmakta olup, bunun da üzeri bir kubbe ile örtülmüştür Kilisenin apsis ve batı duvarlarında irili ufaklı nişler kayaların oyulmasıyla meydana getirilmiştir Kilisenin önünde papaz odaları ve onlara bitişik bir de küçük şapel bulunmaktadır Dilekyolu Köyü Kilisesi (Şiran) yüzyılın ikinci yarısında yapılmıştır Kilise 1230x860 m ölçüsünde dikdörtgen planlı, kesme taştan yapılmıştır Yakın tarihlerde köy okulu olarak kullanıldığından iç kısmına bölmeler yapılmış ve özgünlüğünü yitirmiştir Kilise çevresinde 2 m boyundaki sütun ve sütun başlıklarının bulunması yapının bazilika planında olduğunu göstermektedir Günümüzde cami olarak kullanılmaktadır Günbatur Köyü Kilisesi (Şiran) Gümüşhane Şiran ilçesi, Günbatur Köyü’nde bulunan kilise XIXyüzyılın ikinci yarısında yapılmış ve günümüzde cami olarak kullanılmaktadır Kilise, 1100x950 m ölçüsünde olup dikdörtgen planlıdır Moloz taştan yapılan kilisenin güney kısmındaki girişi cami olarak kullanılmasından ötürü kapatılmıştır Bu arada apsid bölümündeki papaz hücreleri de ortadan kaldırılmıştır Panaghia Manastır Kilisesi (Torul) Gümüşhane Torul ilçesinde Büyükçit Vadisi’nde bulunan bu kilise HzMeryem’e adanmıştır Günümüze oldukça harap bir durumda gelen kilise geniş bir avlunun ortasındadır Kilise, Khaldea Metropollüğüne bağlı yedi kiliseden biridir Bu kiliseyi, kilise kaynaklarından birine göre 890, diğer bir kaynağa göre de 900 yıllarında üç keşiş kurmuştur Kilise, Trabzon Komnenosları döneminde ve XIX yüzyılda iki kez onarılmıştır Kapalı Yunan Haçı planındaki kilisenin ortası merkezi kubbeli, köşeleri de küçük tonozlu bir örtüye sahiptir Mimari olarak Kapalı Yunan Haçı planı ile bazilika planı bir araya kaynaştırılmıştır Apsis yuvarlak ve üç bölüm halindedir Duvarları yalancı kemerlerle üç ayrı bölüme ayrılmış, bunların ortalarına da birer pencere açılmıştır Kilisenin kuzeydoğu köşesine dikdörtgen planlı bir şapel eklenmiştir Ancak bu şapel yıkılmış olup, yalnızca apsisin yuvarlak olduğu görülmektedir Apsis nişi içerisinde Bizans devrine tarihlendirilen fresk kalıntıları bulunmaktadır