Şırnak'ta Tarihi Medreseler

Şırnak'ta tarihi medreseler

Medreseler

1-Kırmızı Medrese:

Cizre Beyliği döneminde II Han Şeref Bey tarafından XIV Yüzyılda yaptırılmıştır Cizre Akkoyunluların eline 1475 yılında geçerken Cizre Emirleri sürgün edilmiştir Emir Bedrettin oğlu II Şeref (Hanşeref) Boti Aşireti ve çevre halkının yardımı ile1508 yılında Cizre’yi alırken duada bulunmuş ” Yarabbi ben tekrar Cizre yi alabilsem sana bir Camii inşa edeceğim” demişti Allah da bu duasını kabul buyurduğundan Kırmızı Medrese’yi inşa ettirmiştir Cizre Suru’nu bu yerden yardığından surun üzerine bina etmiştir

Cizre de Dağkapı Mahallesinin Şah Mahallesi ile kesiştiği noktada sur üzerindedir Güneyinde Mescit ile altında Şeyh Ahmed El-Cezeri adlı meşhur müfessir yazar şairin türbesi İle Cizre emirlerine ait aile mezarlığı da vardır Medresenin içi avlulu olup doğusunda batısında ve kuzeyinde dershaneler yemekhane ve öğretmen lojmanları bulunur Bunların bir kısmı halen yıkık olup restorasyona ihtiyacı vardır

Mihrabı beyaz taştan olup 2 82x3 78 ölçülerindedir Mihrab köşegeni 55 derecedir Mihrabın çevresini iç bükey üçgenler sıralı bir dizi ters U şeklinde sararak altlarda da içe doğru döner Mihrap boşluğu yarım daire planlıdır Mihrabın üstü basık ve tuğla kubbe ile örtülüdür

Medresenin güneybatısında kare planlı bir oda bulunur ki çok güzel motiflerle süslenmiştir Bu oda Profesör ve başmüderris odasıdır Şair ve yazar Şeyh Ahmet El-Cezeri kullandığı gibi Mütfü Molla Zade’nin dedelerinden Şeyh İbrahim Sori de bu odada görev yaptığından burada gömülmüşlerdir

Medrese Cizre ye özgü kırmızı tuğlalardan örüldüğü için Kırmızı Medrese denilir Cizreli dilbilimci ve yazar Kamuran Ali Bedirhan medresenin 2 bin metrekare olduğunu yazar

2-Mir Abdal (Abdaliye Medresesi):

1437 yılında Cizre beylerinden Emir Abdullah(Abdal) İbn Abdillah İbn Seyfeddin Boti tarafından yaptırılmıştır Bu zat Mem-u Zin olayında geçen Emir Zeynuddin’in babasıdır

Medrese güneyde sağda büyük bir mescitten oluşmuş olup güneyde solda dersaneler ile kuzeyde ve batıda öğrenci yemekhanesi öğretmen öğrenci lojmanları yer almakta idi Batıda şimdi Nusaybin caddesi tarafına açılan kapıda iki oda bir eyvan temelleri varken son seneler de bilinçsiz düzenlemeyle bir şadırvan yapılmış kuzeyi bir cami haline getirilmiştir Esas mescit yıkılmak üzeredir

Caminin tamamı siyah bazalt taştan yaptırıldığı halde ikinci onarımlarda moloz taşlar kullanılmıştır Mescid kısmının kapısı işlemeli beyaz mermerden yapılmıştır Güneyde idare odalarının altında dünyaca meşhur aşk öykü sahipleri Mem-u Zin türbeleri bulunur Abdaliye Medresesi Cizre Dağkapı mahallesi ile mezarlık arasındadır

3-Süleymaniyye Medresesi (Medresetül Süleymaniyye):

Cizre beylerinden Emir Muhammed İbn-Emir Şah Alibeg İbn Emir Bedrettin tarafından inşa edilkmiştir İlk ataları olan Emir Süleyman Beye izafeten Medreset ül Süleymaniyye denilmiştir 1573-1583 yılları arısında beylik yapan bu zat bu medreseyi inşa ettirmiştir

1307(1891) Rumi yılında Ş Abdulhakim Derşevi tarafından tamir ettirilmiştir 1972 yılında Cizre ve civar köylerin katkıları ile Ş Ahmet Munis büyük onarıma almıştır Şu anda Muhammet Nuri camii olarak adlandırılır

4-Mecidiyye Medresesi (Medresetül Mecdiyye):

Cizre beyi Emir Mecduddin Bey tarafından yaptırılmıştır Ş Seyda tarafından büyük onarıma alındığı için şu anda Ş Seyda camii olarak adlandırılır Cizre Kale Mahallesindedir

5-Şazeh Medresesi :

Cizre beylerinden Mecduddin İbn Emir Abdal tarafından Cizre nin Çağlayan köyünde bir medrese yaptırılmıştır Çağlayan köyünün içine girerken medrese solda kalır