Diyarbakırda Nüfus Ve Sosyal Hayat

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-14-2012

Diyarbakırda Nüfus ve Sosyal Hayat

Nüfus ve Sosyal Hayat

Nüfus ve Sosyal Hayat

Nüfûsu: 1990 sayımına göre toplam nüfûsu 1

094

996 olup 600

640’ı şehirlerde 494

356’sı köylerde yaşamaktadır

Yüzölçümü 15

355 km2 olup nüfus yoğunluğu 71’dir

Örf ve âdetleri: Diyarbakır’da Türk-İslâm kültürü hâkimdir

Diyarbakır hazret-i Ömer devrinde 639’da İslâm orduları tarafından fethedildikten bu yana Müslümanların ve 1042’den bu yana da Müslüman-Türklerin idâresinde kaldığı için Türk-İslâm kültürü ile yoğrulmuştur

639 öncesi kültürler unutulmuştur

1085’te Selçuk 1097’de İnaloğulları Nisanoğulları Artukoğulları Akkoyunlu ve bilhassa Osmanlılar bu bölgenin Türkleştirilmesinde mühim rol oynamıştır

İnaloğulları zamânında Diyarbakır kütüphânesinde 1

040

000 kitap bulunuyordu

Artukoğulları ve Osmanlılar devrinde burada kültür ve mîmârî zenginlik doruk noktasına ulaşmıştır

Kıyâfet: Elbiseler çok renklidir

Atlas canfes ve diba gibi kumaşlardan yapılır

Entari üstüne işlemeli hırka giyilir

Başlıklarda kullanılan gümüş tepelikler köyden köye değişir

Erkekler entari şalvar kuşak şal işlik ve yelek giyerler

Başa külah giyilir veya puşu sarılır

Mahallî yemekler: Meftune çiğ köfte duvaklı pilav lebeni ve nariye tatlısıdır

Yemekler bol etli çok yağlı baharatlı ve acı olur

Diyarbakır’ın masal ve efsâneleri mânileri halk edebiyâtı ağıtları türkü ve uzun havaları ve halk oyunları çok zengindir

Ünlü halk şâirleri yetişmiştir

Meşhur oyunları: Keşev delile halay harrani meyremo poppori tehayat dunik çaçan ve çapiktir

Diyarbakır Güneydoğu Anadolu bölgesinin sağlık merkezidir

Tıp Fakültesi 50 sağlık ocağı ve 200 sağlık evi yanında Devlet Hastânesi Doğum Hastânesi Göğüs Hastalıkları Hastânesi Tıp Fakültesi Araştırma Hastânesi SSK Hastânesi ve ilçe hastâneleri ile sağlık hizmeti yürütülmektedir

Eğitim: Asırlardır Güneydoğu Anadolu’nun bir kültür merkezi olmasına rağmen okur-yazar niseti en düşük illerden biridir

Okur-yazar nisbeti % 60’ı biraz geçmiştir

İl dâhilinde 58 anaokulu 1112 ilkokul 94 ortaokul 42 lise meslekî ve teknik okul bulunmaktadır

Diyarbakır’da Dicle Üniversitesine bağlı Tıp Diş Hekimliği Zirâat Hukuk ve Fen fakülteleri mevcuttur

Eğitim Fakültesi Meslek Yüksek Okulu ve Yabancı Diller Yüksek Okulu da Dicle Üniversitesine bağlanmıştır

Yetişen meşhûrlar: On dördüncü asır divan şâirlerinden Nesîmî (İmâmüddîn) Seyfeddîn Âmidî (Şâfiî fıkıh ve kelâm âlimi) Alâeddîn Haskefî (Hanefî fıkıh âlimi) İbrâhim-i Gülşenî (mütasavvıf) Ziyâ Gökalp Süleymân Nazif Diyarbakır’da yaşamıştır

Abbâsîler devrinde Halîfe Me’mûn zamânında Mûsâ bin Muhammed’in oğulları Şakir ve Ahmed tarafından bir meridyenin uzunluğu ilk defâ Sincar sâhasında ölçülmüş ve bugünkü değerde bulunmuştur

10-14-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Diyarbakırda Nüfus Ve Sosyal Hayat Diyarbakırda Nüfus ve Sosyal Hayat Nüfus ve Sosyal Hayat Nüfus ve Sosyal Hayat Nüfûsu: 1990 sayımına göre toplam nüfûsu 1094996 olup 600640’ı şehirlerde 494356’sı köylerde yaşamaktadır Yüzölçümü 15355 km2 olup nüfus yoğunluğu 71’dir Örf ve âdetleri: Diyarbakır’da Türk-İslâm kültürü hâkimdir Diyarbakır hazret-i Ömer devrinde 639’da İslâm orduları tarafından fethedildikten bu yana Müslümanların ve 1042’den bu yana da Müslüman-Türklerin idâresinde kaldığı için Türk-İslâm kültürü ile yoğrulmuştur 639 öncesi kültürler unutulmuştur 1085’te Selçuk 1097’de İnaloğulları Nisanoğulları Artukoğulları Akkoyunlu ve bilhassa Osmanlılar bu bölgenin Türkleştirilmesinde mühim rol oynamıştır İnaloğulları zamânında Diyarbakır kütüphânesinde 1040000 kitap bulunuyordu Artukoğulları ve Osmanlılar devrinde burada kültür ve mîmârî zenginlik doruk noktasına ulaşmıştır Kıyâfet: Elbiseler çok renklidir Atlas canfes ve diba gibi kumaşlardan yapılır Entari üstüne işlemeli hırka giyilir Başlıklarda kullanılan gümüş tepelikler köyden köye değişir Erkekler entari şalvar kuşak şal işlik ve yelek giyerler Başa külah giyilir veya puşu sarılır Mahallî yemekler: Meftune çiğ köfte duvaklı pilav lebeni ve nariye tatlısıdır Yemekler bol etli çok yağlı baharatlı ve acı olur Diyarbakır’ın masal ve efsâneleri mânileri halk edebiyâtı ağıtları türkü ve uzun havaları ve halk oyunları çok zengindir Ünlü halk şâirleri yetişmiştir Meşhur oyunları: Keşev delile halay harrani meyremo poppori tehayat dunik çaçan ve çapiktir Diyarbakır Güneydoğu Anadolu bölgesinin sağlık merkezidir Tıp Fakültesi 50 sağlık ocağı ve 200 sağlık evi yanında Devlet Hastânesi Doğum Hastânesi Göğüs Hastalıkları Hastânesi Tıp Fakültesi Araştırma Hastânesi SSK Hastânesi ve ilçe hastâneleri ile sağlık hizmeti yürütülmektedir Eğitim: Asırlardır Güneydoğu Anadolu’nun bir kültür merkezi olmasına rağmen okur-yazar niseti en düşük illerden biridir Okur-yazar nisbeti % 60’ı biraz geçmiştir İl dâhilinde 58 anaokulu 1112 ilkokul 94 ortaokul 42 lise meslekî ve teknik okul bulunmaktadır Diyarbakır’da Dicle Üniversitesine bağlı Tıp Diş Hekimliği Zirâat Hukuk ve Fen fakülteleri mevcuttur Eğitim Fakültesi Meslek Yüksek Okulu ve Yabancı Diller Yüksek Okulu da Dicle Üniversitesine bağlanmıştır Yetişen meşhûrlar: On dördüncü asır divan şâirlerinden Nesîmî (İmâmüddîn) Seyfeddîn Âmidî (Şâfiî fıkıh ve kelâm âlimi) Alâeddîn Haskefî (Hanefî fıkıh âlimi) İbrâhim-i Gülşenî (mütasavvıf) Ziyâ Gökalp Süleymân Nazif Diyarbakır’da yaşamıştır Abbâsîler devrinde Halîfe Me’mûn zamânında Mûsâ bin Muhammed’in oğulları Şakir ve Ahmed tarafından bir meridyenin uzunluğu ilk defâ Sincar sâhasında ölçülmüş ve bugünkü değerde bulunmuştur