Adıyaman Nüfusu Ve Dağılım

Adıyaman Nüfusu ve Dağılım

Adıyaman Nüfusu ve Dağılım

Adıyaman Nüfusu ve Dağılım

Adıyaman ilinin 1997 genel nüfus sayımı sonuçlarına göre toplam nüfusu 690386'dır Bunun 394268'i şehirlerde 284731'i köylerde yaşamaktadır 2000 yılı Ekim ayında yapılan nüfus sayımında ise İl genel nüfusu 810260 olarak tespit edilmiştir Adıyaman İl Merkezi nüfusu ise 282510'dur Köylerde ise toplam 223776 kişi yaşamaktadır

İlimizdeki nüfusun % 721'in ticaret tarım ve sanayi kesiminde çalışmaktadır Buna rağmen ilimizdeki işsizlik oranı ise % 279 dur Adıyaman şehrinin nüfus dağılımına göre ekonomik yapısının genel bir değerlendirmesini yaptığımızda tarım sektörünün de diğer sektörlere göre nisbi bir gerileme görülmesi ilin gelişmesi açısından olumludur Ancak işsizlik sayısının giderek artması düşündürücüdür Planlı ve istikrarlı kalkınmaya ayak uyduramayan Adıyaman GAP rüzgarından gerektiği gibi faydalanamamıştır

İdari Yapı

* Adıyaman 1841 yılında ilçe olmuş 1849 yılında Sancak olarak Diyarbakır'a bağlanmıştır

* 1859 yılında Malatya'nın Sancak olması ile Adıyaman ilçe olarak Malatya ya bağlanmıştır

* 01121954 Tarih ve 6418 sayılı Kanun ile Adıyaman İl olmuştur

* Merkez ilçe dahil olmak üzere Adıyaman ilinin 9 ilçesi 19 Kasaba Belediyesi 393 köyü ve 609 mezrası olmak üzere toplam 1030 yerleşim birimi mevcuttur

Sosyal Yapı

*

Adıyaman ilindeki yapılaşmada eski Adıyaman bölgesinde ker*** veya taş duvar evlerine rastlanmaktadır Bu bölge dışında ise genel yapı olarak çok katlı betonarme binalar çoğunluktadır Eski Samsat ilçesinin Atatürk Barajı Gölü altında kalması ile ilçe halkının büyük bir çoğunluğu İl Merkezini tercih etmeleri sonucu kent merkezinde 1990'dan itibaren konut yapımında modernleşmeye doğru gidilmiştir

*

Adıyaman ili kırık fay hattı üzerinde bulunduğundan sık sık depremlere maruz kalmaktadır En son Mayıs-1986 tarihinde meydana gelen depremler nedeniyle 2816 konutun hasar gördüğü tespit edilmiş olup 70 adet afet evinin Besni ilçesinde yapımına 1997 yılı itibariyle başlanmış bulunmaktadır Kahta ilçesindeki afet evlerinin ise yapımı bitmiş ve sahiplerine teslim edilmiştir

ADIYAMAN' IN NÜFUS YAPISI

Adıyaman şehrinin kuruluşundan Cumhuriyet'in ilanına kadar olan dönemde şehir hakkında sağlıklı bilgi arşivlerinden elde edilememiştir Ancak Osmanlı İmparatorluğu döneminde 1517-1520 yılında yapılan genel nüfus sayımına göre Adıyaman'da 79 erkek 1540 nüfus sayımında ise 173 bekar erkek nüfus yaşadığından söz edilmekte kadın nüfusun sayıma dahil edilmediği anlaşılmaktadır Nüfusun her geçen yıl artmakta olduğu düşünülürse de azalma ihtimali de göz önünde tutulmalıdır Yalnız; savaş istila bulaşıcı hastalıklar ve yetersiz beslenme gibi nedenlerle nüfusun azalacağını göz önünde tutmamız gerekir 1940-1945 yıllarında olduğu gibi nüfusta zaman zaman azalma görülebilir

Adıyaman'ın nüfus yapısı 1954 yılında il olduğu yılı izleyen 1955 yılından itibaren incelemeye esas alınmıştır Zira şehrin gelişimini çevreyle ilişkisini izleyebilmek için 1955 yılı uygun bulunmuştur Bununla beraber 1927-2000 yılları arası nüfus artışı ile ilgili bazı bilgiler �Adıyaman'ın Şehirleşmesi� konusunda verilmiştir

Adıyaman şehrinin 1955 yılından 13966 olan nüfusunun 1955'i izleyen nüfus sayımı dönemlerinde artış gösterdiği anlaşılmaktadır Ancak 1970 yılında %684 nüfus artış hızı ile en yüksek değerine yükselmiştir 1980 yılında ise %398 değerle artış hızında eskiye göre gerileme gözlenmiştir 1985 1990 1997 ve 2000 nüfus sayım sonuçlarına göre nüfus artış hızının artığı görülmektedir Bu artış 1985'te %5945 e 1990'da %6678'e (100 045) 1997'de %112'e (nüfus 212 475'e) 2000'de %34 (nüfus 282510) gibi yüksek bir değere ulaşmıştır

Nüfus sayım sonuçları incelendiğinde merkeze bağlı kırsal nüfusun artış hızının Adıyaman nüfus artış hızından düşük olduğu görülür Özellikle 1960 yılında kırsal nüfusun 1533 kişi azalması ile artış hızı % -663 gibi düşük değere inmiştir Aynı devrede Adıyaman şehir nüfusu 2521 kişi artmıştır Buna göre 1955-1960 dönemlerinde kırsal kesimden şehre ilk göç başlamıştır Adıyaman şehir nüfusunun yavaş artması da Adıyaman'dan dışarıya başka illere göç olduğu izlenimini vermektedir 1965 nüfus sayım döneminde kırsal kesim (-) değerden kurtulup 6064 kişinin artmasıyla %25 değerle en yüksek nüfus artış hızına kavuşmuştur Adıyaman şehir ve kırsal nüfusunu 1990 yılı artış endeksleri incelendiğinde Adıyaman şehrinin endeks değerinin 716 Kırsal nüfusun endeks değerinin ise 161 olduğu görülür Bu değerlerden çıkan sonuç şehir nüfus artış hızının kırsal nüfus artışından oldukça yüksek olduğudur 1997 ise şehir merkezinin 100045' te 212475'e yükselmesi ise Atatürk Barajı'na bağlıdır

Sonuç olarak denilebilir ki 1955'ten 2000'ne gelinceye kadar şehir ve kırsal nüfus artış hızı düzenli bir seyir takip etmemiştir İç ve dış göçlerin 1960 yılında ilk işaretini verdiğini söyleyebiliriz

1955-2000 yılları arasındaki Adıyaman şehir nüfusu ile toplam ilçe nüfus değerlerini incelediğimizde; Adıyaman merkez ilçeye bağlı 8 ilçe (Besni Çelikhan Gerger Gölbaşı Kahta Samsat Sincik ve Tut) merkez nüfusun toplamı 2000 yılına göre ( merkez ilçe 282 510 ilçelerin ise 218 764) 64 000 daha fazla olduğunu görürüz Kırsal kesimin nüfusunu göz önünde tutarsak merkez ilçe 358 277 iken ilçelerin ki ise 451 983 olup Adıyaman şehrinin toplam nüfusu 810260 dır

İl bazında nüfus artış hızlarını ele aldığımızda şehirlerin nüfus artış hızının kırsal alanın nüfus artış hızından devamlı yüksek olduğu ortaya çıkmaktadır Bu durum kırsal alandan şehre devamlı göç olduğunu göstermektedir

Nüfus Hareketleri

1960 yılından itibaren kırsal kesimde başlayan nüfus hareketlerinin nedenlerine geçmeden önce nüfus hareketlerini oluşturan göçler üzerinde durmak gerekir BAYHAN'a göre (1996) Göç coğrafi mekan değiştirme sürecinin sosyal ekonomik kültürel ve siyasi boyutlarıyla toplum yapısını değiştiren nüfus hareketidir

Adıyaman'da 1960 yılından sonra başlayan iç göçün inceliyelim Nüfusu şehre çeken faktör olarak şehirde daha rahat yaşama imkanlarına kavuşmak ve iş bulmak amacıyla kırsal kesimden şehir merkezine göçün 1960 yıllarda başladığını görüyoruz Zira 1960'ta ki şehir nüfusun artış hızı %332 iken 1965'te %59 1970'te %684 1975'te %6735'e yükselmiştir Aynı dönemlerde kırsal kesimde nüfus artış hızı 1965'te %2504 olmasına rağmen 1970'te %561'e düşmüştür Bu sonuca göre 1960-1975 arasında kırsal kesimden Adıyaman'a iç göçün olduğu anlaşılmaktadır 1980'te şehir nüfus artışında düşüş buna karşılık kırsal kesimde yükseliş gözlenmiştir (%177) Bunun nedeni 1975-1980 arasında kırsal kesimden göçün yavaşladığını buna karşılık şehirden dışarıya göç verdiği anlaşılmaktadır Kırsal kesimden şehre göç 1980 yılından itibaren tekrar başladığını görmekteyiz Zira Güneydoğu Anadolu projesi nedeniyle Atatürk Barajı'nın yapımında Adıyaman il hudutları içinde Samsat ilçesi ile birlikte 12 köy ve 46 mezra tamamen sular altında kalmıştır Bu projeden kısmen etkilenen köy sayısı ise 53 olup 1990 genel nüfus sayımına göre 58 645 vatandaş yaşamış olduğu köy ve mezraları terk etmek zorunda kalmıştır Bu da iç göçün hızlanmasına yol açmıştır

Adıyaman'dan diğer illere nüfus hareketini ele aldığımızda dikkatimizi çeken husus şehirden dışarıya olan göçün kırsal alandan şehre gelen iç göç kadar yoğun olmasıdır Adıyaman'da işçi istihdam edecek sanayi alt yapısı olmadığından il dışına yoğun bir nüfus hareketi gözlenmektedir Adıyaman ilinin düzensiz kentleşmesi eğitim ve buna bağlı olan sebepler de dış göçü hızlandıran etkenlerdendir

1990 yılında 100 045 iken 1997 yılında 212 475 yükselerek % 100'ün üstünde bir artış gösteren il merkezi nüfusu 2000 yılında ise 282 510'a yükselmiştir Bu duruma göre Adıyaman'da şehirleşme oranı Türkiye genel şehirleşme oranından fazladır Bu yüksek değer belki şehirleşme açısından önemli sayılabilir

Fakat Adıyaman'daki şehirleşme sanayi ve kentsel alt yapıya dayanmayan Atatürk Baraj Gölü altında kalan yerleşim bölgelerindeki nüfusun il merkezine kayması ile oluşan zorunlu bir durumdur