Konu
:
Kars'ta Tarım
Yalnız Mesajı Göster
Kars'ta Tarım
10-13-2012
#
1
Prof. Dr. Sinsi
Kars'ta Tarım
Kars'ta tarım
Kars'ta tarım
Kars ekonomisi çok büyük oranda tarıma ve hayvancılığa dayalıdır
Bu ekonomik yapının bir sonucu olarak il nüfusunun ağırlığı kırsal kesimde yaşamaktadır
2000 yılı nüfus tespitine göre il nüfusunun %5638 'i kırsal kesimde yaşarken kentlerde yaşayanların oranı %4362 civarındadır
Kırsal kesimde yaşayanların yanı sıra kentlerde yaşayan halkın önemli bir bölümü de tarla tarımı ve geleneksel mera hayvancılığı ile uğraşmaktadır
İlde geçimini tarım ve hayvancılık faaliyetleri ile sağlayanların oranı yaklaşık %80 civarındadır
Bu oran Türkiye ve Doğu Anadolu Bölgesinin ortalamasınında üstündedir
Çok eski tarihlerden itibaren tahıl tarımı ve mera hayvancılığının temel ekonomik yapıyı belirlediği Kars tarımsal yapısının deseninde bazı değişimlerin yaşandığı dönem olarak 1878 sonrasını görmekteyiz
Zira 1877-1878 Osmanlı-Rus savaşı sonrasında Kars'ın Ruslarca işgal edilmesinin ardından Ruslar o güne kadar kendisine yeterli özellikler gösteren ticarileşmemiş Kars tarımsal yapısında birtakım değişikliklere gitmiştir
Tahıl baklagil ve meyve üretiminde yoğunlaşan Kars tarımı işgal sonrasında sanayi bitkileri üretimine doğru bir yönelme göstermiştir
İlerde değinileceği üzere ayçiçek ekiminin yaygınlaşması ile bitkisel yağ üretimi gelişmiş tütün ekimi sayesinde küçük ölçekli sigara imalathaneleri kurulmaya başlamıştır
Ayrıca kullanılan çeşitli tarımsal teknikler buğday ve arpa üretiminde verim artışına yol açarken mısır patates ve pirinç ekimi de hızlandı
Örneğin 1863'te 794 ton olan patates üretimi 1910'da 4
416 tona ulaşmıştı
Bu rakam bugünkü Türkiye sınırlarındaki illerin o dönemdeki üretiminin yaklaşık %10 'u kadardır
Bu üretim tarım teknolojisinde görülen değişimin yanında ücretli emek istihdamıyla mümkün olabiliyor ve tarımda kapitalistleşme boy gösteriyordu
Nadasa bırakılan ya da başka bir nedenle ekilmeyen toprakları ekime açabilmek için tarımda at ve pulluk kullanımı yaygınlaştırılınca 1884-1913 yılları arasında ekilebilir topraklar 2 katına tarım nüfusu da 4 katına çıktı
Tarımda özellikle pulluk ve Malakan atı denilen dayanıklı türün kullanılması verim artışında etkili olmuştu
Kullanılan yeni teknikler ve tarımsal nüfusun artışının getirdiği ürün patlaması Kars-Tiflis arasında kurulan demiryolu vasıtası ile Rusya' ya aktarılıyordu
Kars'ın 1920'de yeniden Türk topraklarına katılması sonrasında pazar imkanını kaybeden tarımsal üretim duraklamış ve yeniden kendine yeterli bir yapıya dönmüştür
Arazi Dağılımı
Kars ilinin 9
442 km2 olan toplam yüzölçümünün 342
997 hektarı (%363) tarım alanı 327
850 hektarı(%347) çayır ve mera 30
300 hektarı (%33) orman alanı 243
060 hektarı (%257) ise tarım dışı arazidir
İlin tarım arazisinin yaklaşık %98' i tarla alanı olarak kullanılmaktadır
Geriye kalan yaklaşık %2'lik tarım arazisini ise bağ ve bahçeler oluşturmaktadır
DSİ etüdlerine göre ildeki ekonomik olarak sulanabilir tarım alanının toplam tarım alanı içindeki oranı %398 civarındadır
Bu da yaklaşık 144
015 hektardır
Fakat Kars'ta şu anda sulanabilen tarım alanı 21
968 hektar olup bu rakam il yüzölçümünün %63'üne tekabül etmektedir
Yani ildeki ekonomik olarak sulanabilir alanın sadece %1525'i sulanmaktadır
Yapımı halen sürmekte olan Selim-Bayburt barajının bitirilmesi durumunda yaklaşık 5
237 hektar tarım arazisi daha sulanabilecektir
Bunun yanında Arpaçay Ovası II
Etap Sulama Projesi ile 11
400 hektar alanda sulu tarıma geçme imkanı doğacaktır
342
997 hektar ile Kars tarım alanının %98'sini oluşturan tarla alanları oluşturmakta ekilen ürün çeşitleri bakımından ise tahıllar ında 1997 yılında 206
658 hektar alan ekilmiştir
Ekilen ürün çeşitlerine baktığımızda en başta 196
201 hektarlık alan ile tahılları görmekteyiz
Bu açıdan tahıl ürünleri %95'lik bir oran sergilemektedir
Tahılları 5
856 hektar ve %283'lük pay ile baklagiller 2
583 hektar ve %125'lik pay ile endüstriyel bitkiler 2
015 hektar ve %1'lik pay ile yumru bitkiler izlemektedir
TARIM ÜRÜNLERİ
Tahıllar
Kars'ta tarla ürünleri üretiminde gerek ekiliş alanı gerekse üretim bakımından tahıllar ilk sırada gelmektedir
Tahıllar içinde de en büyük paya sahip olan ürün buğdaydır
Tahılın tarım ürünleri içinde yüksek orana sahip olmasının en önemli nedeni ilin coğrafi konumu yeryüzü şekilleri ve iklimidir
Zira Kars'ın bulunduğu Kuzeydoğu Anadolu Türkiye'nin en yüksek bölümü olup ortalama 1800-2000 metre yüksekliklerden oluşan yer şekilleri yıllık ortalama 42 Co'lik sıcaklık ve 500 mm gibi bir yağış miktarı ilde doğal olarak tahıl tarımını zorunlu kılmaktadır
1925-1926 Devlet Salnamesinde ilde o dönemde 38
200 hektarlık tarla alanında 13
767 hektar buğday 23
219 hektar arpa 86 hektar mısır 50 hektar darı 40 hektar çavdar ekildiği belirtilmektedir
Buradaki verilerden o dönemde toplam tarla alanının yaklaşık %973'ünün tahıl ürünlerinden oluştuğu anlaşılmaktadır
Bu açıdan baktığımızda 1925'ten günümüze kadar tahıl ürünlerinin toplam ekilen alan içindeki payının pek değişmediği görülmektedir
1925'te %973 olan tahılların payı günümüzde %95 düzeyindedir
1999 yılına gelindiğinde gerek ekilen alan ve gerekse elde edilen ürün açısından bir artış gözlenmektedir
Zira bu yılda toplam 226
635 hektarlık tarla ekim alanının %95'ini teşkil eden 216
884 hektara tahıllar ekilmektedir
Tahıl ekilen bu alanın %5132'ini oluşturan 111
304 hektarda buğday geri kalan 4868'lik alan yani 105
373 hektarda ise arpa ekilmektedir
Aynı yılda buğday üretimi 105
635 ton arpa üretimi ise 127
201 tondur
Tahıllardan buğday ve arpa dışında diğer ürün çeşitlerinde üretim yok denecek kadar azdır
Zira bunlar dışında sadece 5 hektarlık alanda 4 ton yulaf üretilmiştir
Buğday toplam ekili alanların %5089'unu arpa ise %46
56'sını oluşturur
Toplam tahıl üretiminin %4544sini buğday %5564'ini arpa teşkil eder
Bu ürünlerden buğdayın hektar başına verimliliği 992 kg iken arpanın verimliliği 1
234 kg 'dır
Bu üretim değerleriyle Kars ili 1997 yılında üretim değerleri açısından Türkiye genelinde buğdayın %044'ünü arpanın ise %116'sını üretmekte iken pazarlanan tarla ürünleri değeri bakımından ise buğdayda Türkiye toplamının %04'ünü arpanın ise %106'sını üretmektedir
TARIMSAL MEKANİZASYON
Kars ilinde modern tarım araçları kullanımına Rus işgali altında bulunduğu dönemlerde başlanmış 1884-1913 döneminde ekilebilir topraklar iki katına çıkmıştır
Cumhuriyet döneminde tarımsal mekanizasyon daha da artmıştır
1966 yılında yapılan Köy Envanterine göre şu anda Kars iline bağlı bulunan yerleşim birimlerinde yaşayan 43
998 çiftçi ailesine ait olmak üzere 21
943 karasaban 5
085 kağnı arabası 6
567 hayvan pulluğu 14
409 dört tekerlekli araba bulunuyordu
İlde o yıllarda modern tarım aletlerinden mibzer 33 adet traktör 68 adet bulunmakta idi
1998 yılına gelindiğinde ildeki bazı tarım araç-gereçlerinin sayısı şu şekildedir:
Karasaban 2
390 hayvan pulluğu 1
817 kulaklı traktör pulluğu 4
549 döner kulaklı traktör pulluğu 170 diskli traktör pulluğu 240 toprak frezesi 88 tahıl mibzeri 47 biçer bağlar makinesi 49 kendi yürür biçer döver 30 slaj makinesi 15 selektör 15 elektrik motorlu motopomp 38 termik motorlu motopomp 534 sabit süt sağma makinesi 15 seyyar süt sağma makinesi 37 traktör 4
992
Tarımsal mekanizasyon açısından 1966 yılı ile 1996 yılını karşılaştırdığımızda modern tarım araçlarının sayısında ve oranında büyük artışlar görülmesinin yanında 1966'da ilde hiç bulunmayan slaj makinesi motopomp gibi modern araçların tarımsal faaliyette kullanılmaya başlandığı gözlenmektedir
Ayrıca önceleri çok yaygın olarak kullanılan bazı geleneksel tarım araçlarının (karasaban hayvan pulluğu kağnı arabası vb) sayısının çok düşük rakamlara indiği bunların yerine modern araç kullanımının yaygınlaştığı görülmektedir
Tarımsal mekanizasyonun yaygınlaşması ise hem daha fazla alanın tarımda kullanımını mümkün kılmış hem de belli bir alandan elde edilen ürün miktarını artırmıştır
1925'te 38
200 hektar olan tarım alanı günümüzde 361
847 hektara ulaşmış yani neredeyse on katlık bir artış göstermiştir
Prof. Dr. Sinsi
Kullanıcının Profilini Göster
Prof. Dr. Sinsi Kullanıcısının Web Sitesi
Prof. Dr. Sinsi tarafından gönderilmiş daha fazla mesaj bul