Muş'ta Ekonomik Yapı

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-14-2012

Endüstriyel Bitkiler

Ayçiçeği

860

1

092

1

270

Şeker Pancarı

9

190

307

850

33

498

Tütün

1

660

2

324

1

400

Sebzeler

Domates

213

3

460

16

206

Biber

86

486

5

657

Patlıcan

18

217

11

857

Lahana

189

8

344

44

148

Taze Fasulye

70

219

3

100

İlde bitkisel üretimde dekar başına verim Türkiye ortalamasından düşüktür

ÜRÜNLER

TÜRKİYE’DE

VERİM (Kg/Ha

)

MUŞ’TA

VERİM (Kg/Ha

)

Buğday

2

077

2

156

Arpa

2

135

2

069

Nohut

838

2

282

Fasulye

1

288

1

325

Şeker Pancarı

35

424

33

498

Ayçiçeği

1

276

1

270

Muş’ta üretilen kaba yem mevcut hayvanların ihtiyacını karşılayamamaktadır

Bu nedenle yem bitkileri üretimine önem verilmesi ve yaygınlaştırılması gerekmektedir

Yem Bitkilerinin Ekim Üretim Ve Verim Durumu

YEM BİTKİLERİ

EKİM (Hektar)

ÜRETİM

(Ton)

VERİM

(Kg/Hektar)

Fiğ

200

473

3

217

Korunga

1

410

2

523

4

132

Yonca

16

528

62

692

6

559

HAYVANCILIK

Muş'ta hayvancılık tarım kesiminin en önemli alt sektörü olup tümüyle meraya dayalı olarak yapılmaktadır

İlde 1

479

707 küçükbaş 245

487 büyükbaş hayvan bulunmaktadır

KÜÇÜK-BÜYÜKBAŞ HAYVAN

KÜMES HAYVANI

ARICILIK

Küçükbaş Sayısı

Büyükbaş Sayısı

Hayvan Sayısı

Yumurta Sayısı(Yıl)

Kovan Sayısı

Bal Üretimi (Ton)

1479

707

245

487

732

470

44

872

300

19

330

3896

Büyükbaş hayvanların % 77’i yerli ırk % 18’si melez % 5’i de kültür ırkından oluşmaktadır

Küçükbaş hayvan varlığının % 86’ sını koyun % 14’ünü de keçi oluşturmaktadır

2001 yılı verilerine göre Muş’taki küçükbaş hayvan varlığı Türkiye’deki küçükbaş hayvanların % 4

2’sini büyükbaş hayvanların da % 2’sini oluşturmaktadır

İlimizde büyükbaş hayvanların büyük bölümü yerli ırk olduğundan birim başına et ve süt verim düşüktür

Hayvancılıktan daha fazla verim ve gelir elde edilebilmesi için hayvan varlığı içinde verimi yüksek olan kültür ırkı hayvan sayısının artırılması önem taşımaktadır

ORMAN

Muş orman varlığı bakımında Türkiye ortalamasının gerisindedir

Türkiye’de ormanlık alan 20

703

000 hektar Muş’ta 57

147 hektardır

Buna göre; Türkiye yüzölçümünün % 26’sı Muş’un ise % 7’si ormanlık alandır

İldeki ormanlar genellikle meşe ağaç türlerinden oluşmakta yer yer de gürgen ve akçaağaç gibi türler karışık olarak bulunmaktadır

SANAYİ

Muş ili sanayileşme açısından geri durumdadır

Sanayinin gelişememesinin temel nedenleri; sermaye birikiminin yetersizliği iklim koşullarının olumsuzluğu ve hammaddenin çok kısıtlı oluşudur

İl genelinde halen 58 anonim şirket 553 limited şirket 23 kollektif şirket faaliyette bulunmaktadır

İlimizin en büyük sanayi tesisi olan Muş Şeker Fabrikası 1982 yılından beri faaliyettedir

Fabrikanın kapasitesi 3

352 ton/gün’dür

Fabrika kampanya döneminde tam kapasite ile çalışmakta ve il ekonomisine önemli katkı sağlamaktadır

İlde sanayinin gelişmesine önemli katkı sağlayacak olan Muş Organize Sanayi Bölgesinin yapımına 2002 yılında başlanmıştır

90 hektarlık alanda 56 fabrika kapasiteli olarak planlanan Organize Sanayi Bölgesinin fiziki gerçekleşmesi % 80 seviyesindedir

Merkez İlçede 1995 den beri 100 işyeri kapasiteli bir küçük sanayi sitesi hizmet vermektedir

Merkezde biri 70 diğeri 43 işyeri kapasiteli Bulanık İlçesinde 66 işyeri kapasiteli Malazgirt İlçesinde ise 82 işyeri kapasiteli küçük sanayi sitesinin üstyapı çalışması (işyerleri) tamamlanmıştır

Malazgirt Küçük Sanayi Sitesinin altyapı çalışmaları tamamlanmış olup Bulanık Küçük Sanayi Sitesinin altyapı çalışmaları devam etmektedir

TİCARET

Muş’ta ticari hayat genel olarak İl Merkezinde canlılığını korumaktadır

Ticari faaliyet kolları içinde; gıda giyim inşaat malzemeleri dayanıklı tüketim malları tarımsal ürünler canlı hayvan ve hayvansal ürünlerin alım ve satımı başta gelmektedir

İlde üretilip il dışına satılan bitkisel ürünlerden nohut ve fasulye ilk sırada yer almaktadır

Hayvancılık alanında ise canlı hayvan ticareti il ekonomisine önemli katkı sağlamaktadır

ÇALIŞMA HAYATI VE SOSYAL GÜVENLİK

İş Kurumu :

İlde genellikle tarım ve hayvancılığa dayalı iş hayatının sonucu olarak tarım mevsimi dışında vasıfsız işçilikten başka bir çalışma biçimi bulunmamaktadır

Uzun süren kış mevsiminde işsizlik artmaktadır

Bağ-Kur :

İlimiz genelinde 9

947 Bağ-Kur aktif sigortalısı mevcuttur

1

104 kişi yaşlılık aylığı 38 kişi malül aylığı 737 kişi de ölüm aylığı almaktadır

Sigortalı ve yakınlarına toplam 18

340 adet sağlık karnesi verilmiştir

2926 sayılı kanun kapsamında tarım sigortalısı sayısı ise 5

294’tür

Sosyal Sigorta :

2004 Aralık sonu itibariyle kayıtlı kamu işveren sayısı 137 özel iş yeri sayısı ise 524’tür

Kayıtlı kamu sigortalı sayısı 5

138 özel iş yeri sigortalı sayısı ise 2

683’tür

Sigorta kapsamında sağlık yardımından yararlananların sayısı ise 5

213’tür

10-14-2012	#2
Prof. Dr. Sinsi	Muş'ta Ekonomik Yapı Endüstriyel Bitkiler Ayçiçeği 860 1092 1270 Şeker Pancarı 9190 307850 33498 Tütün 1660 2324 1400 Sebzeler Domates 213 3460 16206 Biber 86 486 5657 Patlıcan 18 217 11857 Lahana 189 8344 44148 Taze Fasulye 70 219 3100 İlde bitkisel üretimde dekar başına verim Türkiye ortalamasından düşüktür ÜRÜNLER TÜRKİYE’DE VERİM (Kg/Ha) MUŞ’TA VERİM (Kg/Ha) Buğday 2077 2156 Arpa 2135 2069 Nohut 838 2282 Fasulye 1288 1325 Şeker Pancarı 35424 33498 Ayçiçeği 1276 1270 Muş’ta üretilen kaba yem mevcut hayvanların ihtiyacını karşılayamamaktadır Bu nedenle yem bitkileri üretimine önem verilmesi ve yaygınlaştırılması gerekmektedir Yem Bitkilerinin Ekim Üretim Ve Verim Durumu YEM BİTKİLERİ EKİM (Hektar) ÜRETİM (Ton) VERİM (Kg/Hektar) Fiğ 200 473 3217 Korunga 1410 2523 4132 Yonca 16528 62692 6559 HAYVANCILIK Muş'ta hayvancılık tarım kesiminin en önemli alt sektörü olup tümüyle meraya dayalı olarak yapılmaktadır İlde 1479707 küçükbaş 245487 büyükbaş hayvan bulunmaktadır KÜÇÜK-BÜYÜKBAŞ HAYVAN KÜMES HAYVANI ARICILIK Küçükbaş Sayısı Büyükbaş Sayısı Hayvan Sayısı Yumurta Sayısı(Yıl) Kovan Sayısı Bal Üretimi (Ton) 1479707 245487 732470 44872300 19330 3896 Büyükbaş hayvanların % 77’i yerli ırk % 18’si melez % 5’i de kültür ırkından oluşmaktadır Küçükbaş hayvan varlığının % 86’ sını koyun % 14’ünü de keçi oluşturmaktadır 2001 yılı verilerine göre Muş’taki küçükbaş hayvan varlığı Türkiye’deki küçükbaş hayvanların % 42’sini büyükbaş hayvanların da % 2’sini oluşturmaktadır İlimizde büyükbaş hayvanların büyük bölümü yerli ırk olduğundan birim başına et ve süt verim düşüktür Hayvancılıktan daha fazla verim ve gelir elde edilebilmesi için hayvan varlığı içinde verimi yüksek olan kültür ırkı hayvan sayısının artırılması önem taşımaktadır ORMAN Muş orman varlığı bakımında Türkiye ortalamasının gerisindedir Türkiye’de ormanlık alan 20703000 hektar Muş’ta 57147 hektardır Buna göre; Türkiye yüzölçümünün % 26’sı Muş’un ise % 7’si ormanlık alandır İldeki ormanlar genellikle meşe ağaç türlerinden oluşmakta yer yer de gürgen ve akçaağaç gibi türler karışık olarak bulunmaktadır SANAYİ Muş ili sanayileşme açısından geri durumdadır Sanayinin gelişememesinin temel nedenleri; sermaye birikiminin yetersizliği iklim koşullarının olumsuzluğu ve hammaddenin çok kısıtlı oluşudur İl genelinde halen 58 anonim şirket 553 limited şirket 23 kollektif şirket faaliyette bulunmaktadır İlimizin en büyük sanayi tesisi olan Muş Şeker Fabrikası 1982 yılından beri faaliyettedir Fabrikanın kapasitesi 3352 ton/gün’dür Fabrika kampanya döneminde tam kapasite ile çalışmakta ve il ekonomisine önemli katkı sağlamaktadır İlde sanayinin gelişmesine önemli katkı sağlayacak olan Muş Organize Sanayi Bölgesinin yapımına 2002 yılında başlanmıştır 90 hektarlık alanda 56 fabrika kapasiteli olarak planlanan Organize Sanayi Bölgesinin fiziki gerçekleşmesi % 80 seviyesindedir Merkez İlçede 1995 den beri 100 işyeri kapasiteli bir küçük sanayi sitesi hizmet vermektedir Merkezde biri 70 diğeri 43 işyeri kapasiteli Bulanık İlçesinde 66 işyeri kapasiteli Malazgirt İlçesinde ise 82 işyeri kapasiteli küçük sanayi sitesinin üstyapı çalışması (işyerleri) tamamlanmıştır Malazgirt Küçük Sanayi Sitesinin altyapı çalışmaları tamamlanmış olup Bulanık Küçük Sanayi Sitesinin altyapı çalışmaları devam etmektedir TİCARET Muş’ta ticari hayat genel olarak İl Merkezinde canlılığını korumaktadır Ticari faaliyet kolları içinde; gıda giyim inşaat malzemeleri dayanıklı tüketim malları tarımsal ürünler canlı hayvan ve hayvansal ürünlerin alım ve satımı başta gelmektedir İlde üretilip il dışına satılan bitkisel ürünlerden nohut ve fasulye ilk sırada yer almaktadır Hayvancılık alanında ise canlı hayvan ticareti il ekonomisine önemli katkı sağlamaktadır ÇALIŞMA HAYATI VE SOSYAL GÜVENLİK İş Kurumu : İlde genellikle tarım ve hayvancılığa dayalı iş hayatının sonucu olarak tarım mevsimi dışında vasıfsız işçilikten başka bir çalışma biçimi bulunmamaktadır Uzun süren kış mevsiminde işsizlik artmaktadır Bağ-Kur : İlimiz genelinde 9947 Bağ-Kur aktif sigortalısı mevcuttur 1104 kişi yaşlılık aylığı 38 kişi malül aylığı 737 kişi de ölüm aylığı almaktadır Sigortalı ve yakınlarına toplam 18340 adet sağlık karnesi verilmiştir 2926 sayılı kanun kapsamında tarım sigortalısı sayısı ise 5294’tür Sosyal Sigorta : 2004 Aralık sonu itibariyle kayıtlı kamu işveren sayısı 137 özel iş yeri sayısı ise 524’türKayıtlı kamu sigortalı sayısı 5138 özel iş yeri sigortalı sayısı ise 2683’tür Sigorta kapsamında sağlık yardımından yararlananların sayısı ise 5213’tür