Erzincan Kültür Turizm

Sit Alanları

İlde bulunan sit alanları Erzurum Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu Müdürlüğü tarafından tescil edilerek koruma altına alınmıştır Sit alanları içinde en önemlisi Altıntepe ören yeridir Altıntepe Erzincan-Erzurum karayolu üzerinde ve il merkezine 15 km uzaklıktadır Altıntepe Urartu çağının bölgedeki en önemli yerleşim alanıdır Tapınak saray kabul salonu mezarlar depo binalarıyla arkeolojik değerini hala korumaktadır

Altıntepe ören yerinde Prof Dr Tahsin Özgüç başkanlığında 1959 yılında bilimsel kazı yapılmıştır Bu kazıda çok değerli eserler bulunmuştur Bu eserler bugün Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesinde sergilenmektedir

Erzincanda toplam 26 adet sit alanı tescil edilmiş olup; bunlardan 20 adedi arkeolojik 1 adedi kentsel 3 adedi tarihi ve 2 adedi doğal sit alanıdır

Taşınmaz Kültür Varlıkları

Tarihi yerleşim alanlarındaki mimari anıtlar Taşınmaz Kültür Varlığı olarak tanımlanmaktadırlar Çoğu sanat değeri taşıyan ve günümüze kadar ulaşabilen bu yapılar arasında; camiler kiliseler surlar saraylar hamamlar hanlar türbeler kümbetler köprüler çeşmeler konaklar evler kaleler yer almaktadır Kemah Kalesi Mama Hatun Kervan Sarayı ve Türbesi Sultan Melih Türbesi Gülabibey Camii en önemlileridir

Kültürel Donanım

Müzeler

Erzincan ilinde Kültür Bakanlığına bağlı hizmete açık bir müze yoktur Yapımı tamamlanan 75Yıl Kültür Merkezi binası içerisinde müze bölümleri de yer almaktadır Kapalı müze bölümünde bir takım çalışmalar yapılarak müze hizmete hazır hale getirilmiştir

Yöreden temin edilen etnografik ve arkeolojik eserler açık hava müze bölümünde teşhir edilmektedir Müzede görevli uzman personel bulunmayışı bu alandaki çalışmaları zora sokmaktadır İl’e ait bazı eserler güvenlik açısından Erzurum Müze Müdürlüğüne teslim edilmiştir Müze hizmete girdiğinde bu eserler tekrar geri getirilerek sergilenecektir

Müzenin hizmete açılabilmesi için çalışmalar sürdürülmektedir Tescil tespit ve envanter çalışmaları da devam etmektedir

Kemaliye İlçesi Ocak Köyünde özel bir müze bulunmaktadır Ali Gürer Özel Müzesi adını taşıyan bu özel müzede 337 eser sergilenmektedir

Galeri ( Sergi) Salonu

75Yıl Kültür Merkezi kompleksi içerisinde 140 m² büyüklüğünde bir sergi salonu yer almaktadır Yine aynı bina içerisinde resim ve heykel atölyeleri de bulunmaktadır Sergi salonunda zaman zaman kişi kurum ve kuruluşlar tarafından resim sergisi fotoğraf sergisi el sanatları sergileri açılmaktadır

Halkın plastik sanatlara olan ilgisini artırmak sanat zevk ve kültürünü geliştirmek için resim kursları el sanatı kursları açılmaktadır Güzel Sanatlar Galerisi Müdürlüğünde görevli uzman personel bulunmamaktadır Amatör olarak çalışma yapan kişiler eserlerini sergilemektedir

Kültür Merkezi ve Tiyatrolar

75Yıl Kültür Merkezi binası 1998 yılında tamamlanarak hizmete açılmıştır Kültür Merkezinin kullanım alanı yaklaşık 11000 m²’dir Kültür Merkezi içerisinde 475 koltuk kapasiteli çok amaçlı bir salon 150 kişilik küçük salon bale salonu açık ve kapalı müze bölümleri sergi salonu kitap satış mağazası kütüphane kurs salonları atölyeler misafirhane ve idari odalar bulunmaktadır

Bazı birimler tam kurulmadığından Kültür Merkezi aktif olarak hizmet verememektedir Sosyal ve kültürel gelişmeye temel teşkil edecek böyle bir yatırımın aktif olarak kullanılması için çalışmalar sürdürülmektedir

75 Yıl Kültür Merkezi tiyatro salonu ve yan mekanları yerleşik tiyatro kurulmasına elverişli olarak yapılmıştır Erzurum ve Sivas illerinde Kültür Bakanlığına bağlı Devlet Tiyatroları bulunduğundan Erzincan’ da devlet tiyatrosu kurulamamıştır Devlet tiyatroları turne düzenleyerek hazırladıkları oyunları Erzincan’ da sahnelemektedir İlde kurulan amatör tiyatro gruplarına gerekli kolaylık gösterilmektedir

Kültür Merkezi tiyatro salonunun fiziki yapısı tiyatro grupları tarafından beğenilmektedir Bu durum daha çok turne düzenlenmesine neden olmaktadır Tiyatro salonunda tiyatronun yanı sıra konferanslar açık oturumlar konserler anma ve kutlama günleri de düzenlenmektedir

Sinema: Kültür Merkezi bodrum katında bulunan 150 koltuk kapasiteli salon 1998 yılında sinema salonu olarak işletilmek üzere Kültür Bakanlığının hazırladığı bir protokol ve onay çerçevesinde İI Özel İdare Müdürlüğüne tahsis edilmiş İl Özel İdare Müdürlüğünde Köylere Hizmet Götürme Birliği vasıtasıyla anılan salonu sinema salonu olarak işletilmek üzere E-TUR Ltd şirketine vermiştir E-TUR şirketi söz konusu salonu 1998 yılının Ocak ayından beri sinema-ESİN adı altında işletmektedir

Erzincan’ın önemli alışveriş merkezlerinden olan ERMERKEZ bünyesinde açılmış bulunan sinema ile Erzincan halkına hizmet vermektedir Her iki sinemada kültür ve sanat filmleri gösterilmektendir Bu durum ailelerin büyük ilgisini çekmektedir

Kütüphaneler :Merkez ilçe ve beldelerde Kültür Bakanlığına bağlı toplam 16 halk kütüphanesi hizmet vermektedir Bazı belde ve ilçe halk kütüphanelerindeki personel ihtiyacı yerel yönetimler tarafından karşılanmaktadır

2001 yılı yıl sonu itibariyle kütüphanelerdeki kitap ve okuyucu sayısı aşağıya çıkartılmıştır

Turizm Sektörü ve Turistik İşletmeler

Erzincan tarihi olarak; turizm potansiyeli açısından zengin bir durumda olması gerekirken büyük depremlere maruz kalması nedeniyle tarihi eserlerin çoğu harap olmuş ayakta kalabilenler ise hasar görmüştür

Yöresel özellik taşıyan dinlenme ve gezi yerleri bulunmakla birlikte turizm standartlarına uygun sosyal tesisler çok sınırlıdır Turistik işletmelerin en önemlisi 1988 yılında kış turizmine yönelik olarak işletmeye açılan Yıldırım Akbulut Kayak Tesisleridir

İlde 2 adet turizm işletme belgeli tesis bulunmaktadır Bu tesislerin yatak kapasitesi 188’dir Belediye belgeli tesislerin yatak kapasitesi ise 651’dir

İlde Turizmin Gelişmesi ve Çeşitlendirilmesi İçin Yapılan Etkinlikler

Turlar: Erzincan ili Türkiye’de turizm güzergahları üzerinde yer almaktadır İle en yakın geçen tur güzergahı ise Trabzon’dan güneye ve daha sonra doğuya yönelen güzergahtır Bu güzergah; Karadeniz sahillerinden gelip Trabzon Gümüşhane Bayburt Erzincan Erzurum buradan da Güneydoğu Anadolu bölgesine devam etmektedir

Asya ülkelerini Avrupa’ya bağlayan demir yolu ve karayolu Erzincan ilinden geçmektedir İl ulaşım açısından oldukça elverişli konumdadır Doğu Anadolu bölge bağlantısını sağlayan E-80 Karayolu ilden geçer Ülkemizin batı bölümü ile Karadeniz bölgesinin de Doğu Anadolu ile bağlantısı yine Erzincan üzerinden sağlanmaktadır Erzincan ulaşım açısından kavşak noktası durumundadır

Erzincan’da bir haftalık tur programı :

Erzurum’a uçak ile inen gruplar önce Tercan’da orta çağ Türk Dönemine ait Mama Hatun Türbe ve Kervansarayını ziyaret ettikten sonra Otlukbeli krater gölüne gidecekler buradan Tercan baraj gölüne geçerek su sporları yapacak ve izleyecekler

Sansa boğazında hızla akan Fırat’ta rafting Bayırbağ ve Çakırman çağlayanında yüzme ve ırmaklarda gezinti Ekşisu kaplıcasındaki doğal jakuzide banyo

Erzincan baraj gölünde su kayağı Ergan dağına binek atlarıyla çıkış gece dağda uyku tulumlarıyla geceleme

Refahiye Dumanlı ormanlarında gezi alabalık ziyafeti ve gece ormanda konaklama

Yamaç paraşütüyle uçuş Kemah’ta Beşikli Gölünü ziyaret tarihi yer gezileri İliç ilçesinde mola

Kemaliye’de kanyon ve çağlayan gezisi şehirdeki otantik evlerin ve köylerin gezilmesi Kırkgöze mesire yerinde yemekKemaliye’deki otelde geceleme Ertesi gün uçakla geri dönüş

El Sanatları

Ülkemizin bir çok ilinde olduğu gibi Erzincan’ da da bazı el sanatları geleneksel olarak sürdürüle gelmiştir İhram dokuma kilim dokuma dövme bakırcılık gibi geçmişte önemli ekonomik fonksiyonu olan bazı el sanatları ürünleri günümüzde kitlesel üretime dayanan sanayi ürünlerine yerine bıraktığından talep azalmış ve üretim durma noktasına gelmiştir Ancak iyi bir tanıtım ve yapılacak ham madde ve üretim tekniği değişiklikleri ile bu gibi el sanatlarının geliştirilmesi mümkündür

El sanatı ürünlere olan talep iyi bir üretim ve pazarlama organizasyonu ile artırılarak Erzincan için önemli bir gelir ve istihdam imkanı sağlanabilir

Geleneksel olarak yürütülen ve yaygın bir sektör olan el sanatları çeşitlilik göstermektedir Ülkemizin her bölgesinde olduğu gibi Erzincan’ da da geleneksel olarak sürdürülen şayak kilim dokumacılığı ehram dokumacılığı halı dokumacılığı dövme bakırcılık çulhacılık kalaycılık kunduracılık oymacılık sepetçilik şal basmacılığı ve bunlar içerisinde önemli yer tutan bakır işlemeciliği el sanatları mevcuttur Geçmişte önemli ekonomik fonksiyonları olan ancak tekniğin ilerlemesiyle üretimi daha ucuz ve daha kolay olan kitlesel üretime bıraktığından üretimi azalan yada kaybolmaya yüz tutmuş büyük ekonomik faaliyetlerdir

1960’lı yıllarda Erzincan’ da ortaya çıkan bakır işlemeciliği ise sektörel bazda inanılmaz bir gelişme sağlamış Erzincan bakır işlemeciliğinde Türkiye’ de merkez haline gelmiş ancak daha sonra eski parlak dönemini yitirmiştir

Geleneksel tarzda üretilen çeşitli araç-gereç ve ticari malları içine alan el sanatları başta bakırcılık olmak üzere dokumacılık (şayak dokuma şal basmacılığı çulhacılık keçe basma ehram dokuma kilim dokuma halı dokuma) kalaycılık kunduracılık demircilik sepetçilik oymacılık iğne oyacılığı gibi çeşitliliği içine alan geniş alanı kapsamaktadır

Erzincan’da mevcut el sanatları; bakır işlemeciliği dövme bakırcılık ehram dokumacılığı kilim dokumacılığı iğne-boncuk oyacılığı Eğin (Kemaliye) halısı dokumacılığıdır

Bakır İşlemeciliği : Erzincan’da bakır el sanatlarının başlangıcı çok eskiye dayanmaktadır Dövme bakırcılık çok eski bir meslek olmasına rağmen bakır işlemeciliğinin başlangıcı 1955-1960 yılları arasıdır Bu yıllarda Erzincan’da çeyiz eşyaları satan birkaç esnafın dükkan vitrinlerinde bakır hamam tası sabunluk bulunmakta iken hamam taslarının iyi satıldığı görülünce bunların seri imalatına başlanmıştır Daha sonraki yıllarda bakırcılığın cazip hale gelmesiyle turistik bakır süs eşyalarının üretimine başlanmıştır

Çaydanlık semaver sürahi vazo tepsi çay-kahve-zemzem takımları vs süs kulanım eşyaları yapılmakta olup bakırın boyanması ve işlenmesi ile yurt içi ve yurt dışına pazarlanması sağlanmıştır

1955-1960 yılları arasında küçük atölyelerde işleme bakırcılığın başlaması ile Erzincan el sanatlarında cazibe merkezi olmuş ve 1970’li yıllarda bakırcılık altın çağını yaşamıştır

Yüzlerce ailenin geçim kaynağı olan bakırcılık sanatının parlak çağı fazla uzun sürmemiş yok olma durumuna gelmiştir Ticari yönden parlak dönemi ise 1980-1985 yılları arasındadır Ancak bu dönemdeki fazla sürüm ve fazla kazanma hırsı bakır işlemeciliğinin sanat değerini en alt seviyeye indirmiştir Önceleri “Tekli” kalemle işlenen bakır daha sonra makinelerle işlenmeye başlanmıştır Bilgisiz kişilerin sektöre girmesiyle bilinçsizce ve sanat değeri olmayan bakır işleri üretilmeye başlanmış ve bundan da bakırcılık sanatı büyük ölçüde talep yetersizliği ile karşılaşmıştır

Üretimin yüzde 10’u yurt içinde özellikle Ege ve Akdeniz Bölgeleri’ne yüzde 90’ı ise yurt dışında ABD İtalya Finlandiya Japonya Almanya Fransa gibi ülkelere pazarlanıyordu

Sanat değeri azaldığından önce yurt dışı daha sonra da yurt içi pazarlar gün geçtikçe zayıfladı Bu işten gelir sağlayanlar kendi sanatlarına kendileri değer vermeyerek başkalarının değer vermesini beklediler Bugün bu bilince varan birkaç bakır işletmecisinin sabır ve üstün gayretleriyle Erzincan’ da bakır işlemeciliği azda olsa yapılmaktadır

Yapılan araştırmalara göre bu gün Erzincan’ da faaliyet gösteren yaklaşık 8-10 mağazada işleme bakır ve turistik bakır eşya satılmaktadır Bakır işlemeciliğinde çalışan 40-50 civarında işçi bulunmaktadır Halen tam kapasite ile çalışma imkanı bulunmayan 3 atölyede turistik bakır ürünleri üretilmektedir

Bakır Pirinç Alüminyum ve Gümüş Plaka Kabartma Sanatı : Son yıllarda Erzincan’ da yapılan çalışmalarla rölyef sanatının el sanatları içinde önemli bir yer tuttuğu görülmektedir İl Kültür Müdürlüğü tarafından üç dönem Halk Eğitim Merkezi Müdürlüğü’nce bir dönem açılan kurslarla Erzincan’ da kabartma (rölyef) sanatında 150 kursiyer yetiştirilmiştir Bu sanatta yetişen kursiyerler yapmış oldukları duvar tabloları ve ev süs eşyalarını Erzincan’da ve Türkiye çapında pazarlama imkanları bulmuşlardır

İşlenilen bakır pirinç alüminyum ve gümüş plaka gibi hammadde yönünden herhangi bir sorun bulunmamaktadır Gerekli malzemelerin (gümüş plaka hariç) fazla pahalı olmaması nedeniyle bu sanat genişleme imkanı bulmuş hatta okullarda iş eğitimi derslerinde yapılır hale gelmiştir

Dövme Bakırcılık : Dövme bakırcılık Erzincan’ da var olan en eski sanatlardandır Ancak bakıra alternatif olan alüminyum çelik emaye naylon gibi maddelerle yapılan ev ve mutfak eşyalarının piyasaya sunulması nedeniyle bakır eşyaya olan talep azalmıştır Talebin az olması pazar imkanının yitirilmesi sanatı devam ettirecek çırak yetiştirilmemesi gibi nedenlerle geçmişte önemli bir ekonomik potansiyele sahip olan bakırcılık sanatı kaybolmaya yüz tutmuştur