Tunceli İli Tarihi Tunceli'yi Tanıyalım

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-14-2012

Tunceli ili Tarihi-Tunceli'yi Tanıyalım-Tunceli Hakkında

Tunceli ili Tarihi-Tunceli'yi Tanıyalım-Tunceli Hakkında

Tunceli

Cumhuriyetin İlanına kadar

Tarihte İlk Anadolu Birliğini kuran Hititler Tunceliye kadar ulaşmışlar fakat çevreye tam hakim olamamışlardır

Tuncelide Huriler Babil ve Asur İmparatorluklarının da etkileri görülmektedir

Med ler zamanında kısmen ve Persler zamanında (M

Ö

VI

Yy) Büyük İskender burasını Makedonya Devletine katmıştır

M

S

395 te Roma nın ikiye bölünmesi ile bütün Anadolu gibi Tunceli de Doğu Roma (Bizans) İmparatorluğunun payına düşmüştür

VII

yüz yıl ortalarından itibaren Araplar bu çevreye erişmiş VIII

Yy Tunceli bir süre İslam İmparatorluğuna katılmıştır

Tabiat yapısı nedeni ile o dönemde yalnız Çemişgezek İlçesi önem kazanmıştır

Tunceli 1071 tarihinden 1252 tarihine kadar Erzincanda hüküm süren Mengüçlerin idaresi altında idi

Selçuklu ve Moğolların dağlık mıntıkadan Kızılırmak a doğru yaptıkları akınlardan sonra Dersim mıntıkasında bir çok Türk kabileleri yerleşmiş ve buralarda kalmışlardır

Doğu Anadoluda Akkoyunlu Karakoyunlu Türkmenlerin mücadeleleri zamanında Çemişgezek beyi (Mengüç ailesinden ) Emir Şah Hasan dan söz edilmektedir

Bunun torunu Hacı Rüstem Bey zamanında Şah İsmail Çemişgezek e Nur Ali isminde birisini Halife olarak göndermiş Hacı Rüstem Bey de İran a muhalefet etmeden Çemişgezek i Nur Ali ye teslim etmiştir

Tam bu sırada Yavuz Sultan Selim in Çaldıran Savaşını kazanması ile tüm Doğu Anadolu Osmanlılara bağlandı

Ruslar I

Dünya Savaşında Tunceli ye girdiler ise de hakim olamadılar

Bundan başka Tunceli Osmanlı imparatorluğu döneminde hiç istila görmedi

Cumhuriyet in İlanından Günümüze

Bugün Tunceli İline bağlı Hozat İlçesi Cumhuriyet öncesi mutasarrıflık iken Cumhuriyet in ilanı ile Dersim Vilayeti haline getirilmiş 30 Mayıs 1926 tarih ve 887 sayılı kanunla bazı Vilayetlerle birlikte İlçe İdari kuruluşuna dönüştürülmüştür

Dersim kelimesi Gümüşkapı anlamına gelmekte olup kök itibari ile Farsçadır

25 Aralık 1935 tarih ve 2885 sayılı kanunla geçici merkezi Elazığ İlinin Nazimiye Hozat Mazgirt Ovacık ve Çemişgezek İlçelerinin bağlandığı Tunceli İli teşkil edilmiştir

Aynı tarih ve 2884 sayılı kanunla Tunceli İlinin İdaresi için özel hükümler konarak Korgeneral rütbesinde Vali ve Kumandan yetkisinde bırakılmıştır

Tunceli İline bağlı 8 ilçesi (Kalan Dahil) özel kanuna göre 01

01

1947 tarihine kadar geçici merkezi bulunan Elazığdan idare edilmiş 30 Aralık 1946 tarih ve 4993 sayılı kanuna göre halen il merkezi olan Kalan Kasabasına nakledilmiştir

10-14-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Tunceli İli Tarihi Tunceli'yi Tanıyalım Tunceli ili Tarihi-Tunceli'yi Tanıyalım-Tunceli Hakkında Tunceli ili Tarihi-Tunceli'yi Tanıyalım-Tunceli Hakkında Tunceli Cumhuriyetin İlanına kadar Tarihte İlk Anadolu Birliğini kuran Hititler Tunceliye kadar ulaşmışlar fakat çevreye tam hakim olamamışlardır Tuncelide Huriler Babil ve Asur İmparatorluklarının da etkileri görülmektedir Med ler zamanında kısmen ve Persler zamanında (MÖVI Yy) Büyük İskender burasını Makedonya Devletine katmıştır MS 395 te Roma nın ikiye bölünmesi ile bütün Anadolu gibi Tunceli de Doğu Roma (Bizans) İmparatorluğunun payına düşmüştür VII yüz yıl ortalarından itibaren Araplar bu çevreye erişmiş VIII Yy Tunceli bir süre İslam İmparatorluğuna katılmıştır Tabiat yapısı nedeni ile o dönemde yalnız Çemişgezek İlçesi önem kazanmıştır Tunceli 1071 tarihinden 1252 tarihine kadar Erzincanda hüküm süren Mengüçlerin idaresi altında idi Selçuklu ve Moğolların dağlık mıntıkadan Kızılırmak a doğru yaptıkları akınlardan sonra Dersim mıntıkasında bir çok Türk kabileleri yerleşmiş ve buralarda kalmışlardır Doğu Anadoluda Akkoyunlu Karakoyunlu Türkmenlerin mücadeleleri zamanında Çemişgezek beyi (Mengüç ailesinden ) Emir Şah Hasan dan söz edilmektedir Bunun torunu Hacı Rüstem Bey zamanında Şah İsmail Çemişgezek e Nur Ali isminde birisini Halife olarak göndermiş Hacı Rüstem Bey de İran a muhalefet etmeden Çemişgezek i Nur Ali ye teslim etmiştir Tam bu sırada Yavuz Sultan Selim in Çaldıran Savaşını kazanması ile tüm Doğu Anadolu Osmanlılara bağlandı Ruslar I Dünya Savaşında Tunceli ye girdiler ise de hakim olamadılar Bundan başka Tunceli Osmanlı imparatorluğu döneminde hiç istila görmedi Cumhuriyet in İlanından Günümüze Bugün Tunceli İline bağlı Hozat İlçesi Cumhuriyet öncesi mutasarrıflık iken Cumhuriyet in ilanı ile Dersim Vilayeti haline getirilmiş 30 Mayıs 1926 tarih ve 887 sayılı kanunla bazı Vilayetlerle birlikte İlçe İdari kuruluşuna dönüştürülmüştür Dersim kelimesi Gümüşkapı anlamına gelmekte olup kök itibari ile Farsçadır 25 Aralık 1935 tarih ve 2885 sayılı kanunla geçici merkezi Elazığ İlinin Nazimiye Hozat Mazgirt Ovacık ve Çemişgezek İlçelerinin bağlandığı Tunceli İli teşkil edilmiştir Aynı tarih ve 2884 sayılı kanunla Tunceli İlinin İdaresi için özel hükümler konarak Korgeneral rütbesinde Vali ve Kumandan yetkisinde bırakılmıştır Tunceli İline bağlı 8 ilçesi (Kalan Dahil) özel kanuna göre 01011947 tarihine kadar geçici merkezi bulunan Elazığdan idare edilmiş 30 Aralık 1946 tarih ve 4993 sayılı kanuna göre halen il merkezi olan Kalan Kasabasına nakledilmiştir