Doğu Anadolu Bölgesinin Coğrafyası

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-14-2012

Genel Özellikleri

Bölge, ülkemiz topraklarının %8 lik bölümüne sahip olup yüzölçümü bakımından en küçük bölgesidir

Kuzeyinde bir yay biçiminde uzanan Güneydoğu Toroslardan,güneyde Suriye ve Irak sınırına kadar uzanır

Bölge ova ve platolarla kaplıdır

Türkiye'de yaz sıcaklığının ve buharlaşmanın en fazla olduğu bölgedir

Türkiye nin en büyük barajı olan Atatürk barajı bu bölgededir

Bölge'nin Şehirleri

Gaziantep, Adıyaman, Şanlıurfa, Siirt, Mardin, Batman, Diyarbakır

Yüzey Şekilleri

Bölgenin Ortalama yükseltisi 800-1000 m civarındadır

Ortada yükselen Karacadağ sönmüş volkanı ile Mardin Mazıdağı yöresi bölgenin en engebeli alanlarını oluşturur

Suruç, Ceylanpınar ve Harran Ovası,Altınbaşak,Viranşehir,Nizip gibi verimli Ovalar GAP projesi sayesinde suya olan hasretlerini gidermek üzeredirler

Ayrıca Gaziantep ve Şanlıurfa platoları önemli konumdadırlar

İklim ve Bitki Örtüsü

Bölgede, yazları kurak ve sıcak, kışları ılık ve yağışlı olan tipik Akdeniz ikliminin bozulmuş şekli görülür

Akdeniz iklimine oranla, kışları daha soğuk ve yazları da daha sıcak olur

Yağışlar kuzeyden güneye doğru gidildikçe azalır

Yıllık ortalama yağış miktarı kuzeyden 750 mm güneyindeki alçak kesimlerde 300 mm civarındadır

Bütün bölgede otsu bitkiler egemendir

Yağış yetersizliği yüzünden ormanlık alan azdır

Akarsu ve Göller

Doğudaki iki büyük nehir Fırat ve Dicle Irmaklarıdır

Fırat ve Diclenin ülkemizden doğarak basra körfezine ulaşması

Ayrıca Göksu ırmağı bu bölgeden de geçer

Bölge göl bakımından çok fakirdir

Başlıca barajlar ise Atatürk Barajı ve Karakaya barajıdır

Tarım ve Hayvancılık

Tarım ürünlerinden en çok buğday ekilir

Öteki tarım ürünleri arpa,pirinç,pamuk,mercimek,Antepfıstığı ve üzümdür

Adıyaman da pamuk ve tütün yetiştirilir

Tarıma uygun olmayan yerler hayvancılıkla geçinir

Genellikle koyun ve keçi beslenir

Kilis ve çevresinde ipekböcekciliği de yapılır

Nüfus ve Yerleşme

1990 sayımına göre bölgenin nüfusu 4

5 milyondur

Nüfus daha çok bölgenin batısında toplanmıştır

Bunun başlıca nedeni,iklim ve toprak şartlarının burada daha elverişli olmasıdır

Türkiye nüfusunun sadece %8 i burada yaşamaktadır

Bölge de kent nüfus oranı oldukça yüksektir

Bölgede km kareye 66 kişi düşer

Yeraltı Zenginlikleri

Başlıca çıkartılan madenler; petrol ,fosfat,asfaltit dir

Bölgede,tarıma dayalı ve hayvan ürünlerini işleyen çeşitli endüstri kolları gelişmiştir

Et kombinaları,süt endüstrisi,hayvansal yağ fabrikaları,zeytinyağı fabrikaları,bunun yanısıra tarım dışı sanayi kollarından çimento fabrikaları,kimya sanayi,tarım araçları,otomontaj ve madeni eşya yapımı geliştirilmiş olan çeşitli sanayi kollarıdır

Petrol Kuyuları, Raman, Garzan, Batman ve Diyarbakır'da bulunur

Turizm

Turizm potansiyeli çok yüksek olan bölgede Adıyaman, Nemrut Dağı, Peygamberler Şehri Urfa, Tarihi Harran Üniversitesi, Harran evleri, Mardin evleri gibi daha pek çok gezilip görülecek kendine özgü güzellikler vardır

Dünyada güneşin doğuşunun en güzel olduğu Nemrut Dağında Kommagene Medeniyetinin izleri turistlerin ilgisini çekmektedir

Bölgedeki Nemrut Dağı (Adıyaman) ile Diyarbakır ve Şanlı Urfa şehrinde bulunan tarihi eserler bölgenin turizm potansiyellerini oluşturur

10-14-2012	#3
Prof. Dr. Sinsi	Doğu Anadolu Bölgesinin Coğrafyası Genel Özellikleri Bölge, ülkemiz topraklarının %8 lik bölümüne sahip olup yüzölçümü bakımından en küçük bölgesidir Kuzeyinde bir yay biçiminde uzanan Güneydoğu Toroslardan,güneyde Suriye ve Irak sınırına kadar uzanır Bölge ova ve platolarla kaplıdırTürkiye'de yaz sıcaklığının ve buharlaşmanın en fazla olduğu bölgedirTürkiye nin en büyük barajı olan Atatürk barajı bu bölgededir Bölge'nin Şehirleri Gaziantep, Adıyaman, Şanlıurfa, Siirt, Mardin, Batman, Diyarbakır Yüzey Şekilleri Bölgenin Ortalama yükseltisi 800-1000 m civarındadırOrtada yükselen Karacadağ sönmüş volkanı ile Mardin Mazıdağı yöresi bölgenin en engebeli alanlarını oluşturur Suruç, Ceylanpınar ve Harran Ovası,Altınbaşak,Viranşehir,Nizip gibi verimli Ovalar GAP projesi sayesinde suya olan hasretlerini gidermek üzeredirlerAyrıca Gaziantep ve Şanlıurfa platoları önemli konumdadırlar İklim ve Bitki Örtüsü Bölgede, yazları kurak ve sıcak, kışları ılık ve yağışlı olan tipik Akdeniz ikliminin bozulmuş şekli görülürAkdeniz iklimine oranla, kışları daha soğuk ve yazları da daha sıcak olurYağışlar kuzeyden güneye doğru gidildikçe azalırYıllık ortalama yağış miktarı kuzeyden 750 mm güneyindeki alçak kesimlerde 300 mm civarındadırBütün bölgede otsu bitkiler egemendirYağış yetersizliği yüzünden ormanlık alan azdır Akarsu ve Göller Doğudaki iki büyük nehir Fırat ve Dicle Irmaklarıdır Fırat ve Diclenin ülkemizden doğarak basra körfezine ulaşması Ayrıca Göksu ırmağı bu bölgeden de geçerBölge göl bakımından çok fakirdirBaşlıca barajlar ise Atatürk Barajı ve Karakaya barajıdır Tarım ve Hayvancılık Tarım ürünlerinden en çok buğday ekilirÖteki tarım ürünleri arpa,pirinç,pamuk,mercimek,Antepfıstığı ve üzümdürAdıyaman da pamuk ve tütün yetiştirilir Tarıma uygun olmayan yerler hayvancılıkla geçinirGenellikle koyun ve keçi beslenirKilis ve çevresinde ipekböcekciliği de yapılır Nüfus ve Yerleşme 1990 sayımına göre bölgenin nüfusu 45 milyondurNüfus daha çok bölgenin batısında toplanmıştırBunun başlıca nedeni,iklim ve toprak şartlarının burada daha elverişli olmasıdırTürkiye nüfusunun sadece %8 i burada yaşamaktadırBölge de kent nüfus oranı oldukça yüksektirBölgede km kareye 66 kişi düşer Yeraltı Zenginlikleri Başlıca çıkartılan madenler; petrol ,fosfat,asfaltit dir Bölgede,tarıma dayalı ve hayvan ürünlerini işleyen çeşitli endüstri kolları gelişmiştirEt kombinaları,süt endüstrisi,hayvansal yağ fabrikaları,zeytinyağı fabrikaları,bunun yanısıra tarım dışı sanayi kollarından çimento fabrikaları,kimya sanayi,tarım araçları,otomontaj ve madeni eşya yapımı geliştirilmiş olan çeşitli sanayi kollarıdır Petrol Kuyuları, Raman, Garzan, Batman ve Diyarbakır'da bulunur Turizm Turizm potansiyeli çok yüksek olan bölgede Adıyaman, Nemrut Dağı, Peygamberler Şehri Urfa, Tarihi Harran Üniversitesi, Harran evleri, Mardin evleri gibi daha pek çok gezilip görülecek kendine özgü güzellikler vardır Dünyada güneşin doğuşunun en güzel olduğu Nemrut Dağında Kommagene Medeniyetinin izleri turistlerin ilgisini çekmektedir Bölgedeki Nemrut Dağı (Adıyaman) ile Diyarbakır ve Şanlı Urfa şehrinde bulunan tarihi eserler bölgenin turizm potansiyellerini oluşturur